19. Yüzyılda Sömürgecilik

portal|Siyasi tarih

XIX. yüzyılın sanayi uygarlığı Avrupa devletlerine yeni sömürgeler elde etmek imkanı sağladı. Özellikle, Afrika`nın Avrupa devletleri arasında taksimi bu asırda gerçekleşti.

İngiltere

İngiltere Asya`da Hindistan`ı müteakiben Birmanya`yı, Bülücistan`ı ve Tibet`in güneyini işgal etti. 1886`da Sudan`ın doğusunu ve 1890`da Zengibar`ı ele geçirdi. 1902`de Kap, Transval savaşından sonra da Oranj bölgelerini zaptetti. Süveyş Kanalı`nın açılmasını müteakip 1882`de Mısır`a hakim oldu.

Fransa

Fransa önce bir Osmanlı ülkesi olan Cezayir`i 1830`da işgal etti ve 1857`de bölgeye tamamen hakim oldu. Bundan sonra yine bir Osmanlı toprağı olan Tunus`u 1881`de ele geçirdi. Sudan, Senegal ve Kongo`nun bir kısmını da zaptederek sömürgecilik alanını genişletti.

Almanya

Almanya sömürgecilik faaliyetlerine en geç başlayan Avrupa devleti oldu. II. Wilhelm`in 1892`den itibaren dünya hakimiyeti politikasına yönelmesi sonucu Afrika`nın doğu ve güneydoğusu bölgeleri Almanya`nın nüfuz alanına girmeye başladı.

İtalya, İspanya ve Belçika

Bu ülkeler daha çok Afrika`nın kuzeydoğusunda yerleştiler. İtalya 1911`de Trablusgarp ve Bingazi`yi zaptetti. İspanya, Fas ve Batı Afrika`da; Belçika ise, Kongo`da yerlesti. Ancak, Afrika`nın taksimi büyük devletleri karşı karşıya getirdi. Fakat, sorunlar genelde anlaşma yoluyla çözüldü. 1905 yılında Fransa ve İngiltere arasında yapılan anlaşma gereğince Fransa Tunus`a, İngiltere Mısır`a hakim oldu. Fas`ın Fransızlar tarafından işgali, Fransız-Alman ilişkilerini gerginleştirdi ve ortaya çıkan buhranlar 1911 yılına kadar devam etti.

Rusya

1830`lardan itibaren Kafkaslar bölgesine hakim olmaya başlayan Rusya, 1845-1888 yılları arasında cereyan eden savaşlar sonunda Türkistan`a yerleşti ve Hint yolunu kontrol altına aldı. Daha sonra Tibet`e kadar ulaşan Rus nüfuzu oradan da Büyük Okyanus kıyıları ve Mançurya`ya kadar genişledi.

1889`dan itibaren Rusya İran`ı da siyasi ve ekonomik yönden nüfuzu altına almaya başladı. Asya`da İngiltere ve Rusya Mücadelesi: İngiltere`nin güneyden, Rusya`nın kuzeyden ilerlemeleri bir süre sonra Doğu Asya`da Rusya, İngiltere ve Japonya`yı karşı karşıya getirdi. Ancak, 1905`de Rusya`nın Japonya`ya yenilmesi Uzakdoğu bölgesini terketmesine sebep oldu. Daha sonra İran ve Afganistan bölgelerine yönelen Rusya, İngiltere ile çatışma noktasına geldi. Bu sırada Almanya`nın giderek güçlenmesi ve Bağdat Demiryolu imtiyazını elde etmesi Rusya ile İngiltere`yi birbirine yaklaştırdı. Bu suretle İran`ın kuzeyi Rusya`ya, güneyi İngiliz nüfuzuna bırakıldı.

XIX.yüzyılın sömürgecilik mücadelesi Almanya, Avusturya ve İtalya ittifakına karşı Rusya, İngiltere ve Fransa`yı müşterek harekete şevketti. Neticede, Birinci Dünya Savaşına kadar varan İtilaf ve İttifak devletleri bloku oluştu.

XIX. Yüzyılda Uzak Doğu`nun Durumu

Çin

Çin, geniş arazisi ve 440 milyonluk nüfusu ile bu dönemde kendilerine pazar arayan Avrupa ülkeleri, A.B.D. ve Japonya arasında siyasi olaylara sebep oldu.

Çinliler, 1537`de Sikiyang nehri ağzında bir kısım toprakları ticaret için Portekizlilere kiralamalarına rağmen Avrupalılara ve Avrupa eşyalarına karşı çekingen bir tavır içindeydiler. Bu ülkede Avrupa`nın etkinliği misyoner faaliyetleri ile gelişti. Ancak, ilişkiler savaşa yöneldi.

İngiltere`nin Hindistan`dan elde ettiği afyonları bu ülkeye satmak istemesi Çin ile İngiltere arasında savaşa sebep oldu. 1840-1842 yılları arasında cereyan eden afyon savaşını kaybeden Çin, Hong Kong`u İngiltere`ye terketti ve Kanton başta olmak üzere bazı limanlarını Avrupa`ya açmak zorunda kaldı. Bir süre sonra bazı misyonerlerin öldürülmesiyle başlayan olaylar Fransa ve İngiltere`yi 1860`da bu ülkeye asker göndermeye şevketti. Tiyençin ve Pekin zaptedildi. Pekin`de temsilcilikler bulundurmak ve Tiyençin bölgesi hariç olmak üzere işgale son verildi ve barış yapıldı.

Çin, 1885`te Fransa; 1894`te de Kore sebebiyle Japonya ile savaştı. (Çin-Japon Savaşı) Çin mağlup oldu ve mağlubiyet Çin`in işgalini getirdi. Rusya Mançurya`yı; İngiltere Veyhayvey şehrini; Fransa Kuançeu`yıı ve Almanya da Kiyaoçeo`yu işgal etti. Çin`in işgalini tamamlayan Avrupa devletleri müteakiben de demiryolu ve benzeri imtiyazlar elde etme mücadelesine başladılar.

1900 yılından itibaren işgal devletlerine karşı milli hareketler başladıysa da 1901`de Avrupa, Amerika ve Japonya`nın müttefik orduları Pekin`i tekrar işgal ettiler. 1912 yılından itibaren Doktor Sünyat-sen liderliğinde ıslahat amacıyla başlatılan mücadeleler Çin`de iç savaşa sebep oldu.

Japonya

1854 yılından itibaren Amerika bazı Japon limanlarını ticaret için açtırmaya muvaffak oldu. Müteakiben Avrupa devletleri`de bu imkandan faydalanmaya başladılar. 1858-1868 yılları arasında Japonya`da önemli ıslahat hareketleri görüldü.Islahat, siyasi ve iktisadi inkılaba dönüştü. Kısa sürede bölgede etkin bir güç durumuna geleli. Çin ile savaştı ve Kore`nin bağımsızlığım kazandırdı. 1904`de Rusya`yı mağlup ederek O`nun Uzak Doğu`da genişlemesini engelledi. Önemli bir ticaret şehri olan Port Artür`ü ele geçirdi ve Mançurya demiryollarının önemli bir bölümünü kontrolü altına aldı. Kısacası günümüz Japonyasının temellerini attı.

Göz At

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Sömürgecilik
3 yıl önce

19. yüzyılda Avrupa'da yayılmış ve Avrupalıların tüm dünyada sömürgeci güç olarak yayılmasının da sözde meşru dayanağı olmuştur. Avrupa sömürgeciliği...

Sömürgecilik, 1555, 1962, 7 ޞubat, Addis Ababa Konferansı, Antiemperyalizm, Baharat, Bartolomeu Dias, Birleşmiş Milletler Kendi Yönetimine Kavuşmamış Bölgeler listesi, Birleşmiş Milletler Statüsü Değişen Bölgeler listesi, Christopher Columbus
Afrika'nın Sömürgeleştirilmesi
6 yıl önce

yüzyılda köle ticareti ile başlamış ve uzun yıllar sürmüştür. Bunu en iyi anlatan terim İngilizce bir deyim olan "Afrika'ya hücum"dur. Sömürgecilik,...

Afrika'nın Sömürgeleştirilmesi, 1492, 1898, Belçika, CIA, Frantz Fanon, Gırnata, Kongo, Köle, Namibya, Patrice Lumumba
Afrika Talanı
6 yıl önce

Afrika Talanı ya da Afrika'nın talanı, Afrika'nın kapışılması, Yeni Sömürgecilik (1870–1914) döneminde 1881-1914 yılları arasında emperyalist Avrupa sömürge...

Avrupa'Nın Ekonomik Tarihi
6 yıl önce

yarımkürelerindeki Avrupa sömürgeciliği Afrika ile başlamış, sonra diğer kıtalara yayılmıştır. Birçok Avrupa ülkesi sömürgecilik siyaseti izlemesine rağmen...

Emperyalizm
3 yıl önce

tanımlamak için emperyalizm kavramına başvurulmuştur. Böylece emperyalizm, sömürgecilikle eş anlamda kullanılmaya başlanmıştır. Bu yaklaşıma göre emperyalizm...

Emperyalizm, 16. yüzyıl, 1830, 1870, 1880, 19. yüzyıl, 1900, Afrika, Asya, Fransa, Joseph Alois Schumpeter
Etnoloji
3 yıl önce

sahibi olan isimler arasındadır. Modern etnolojinin doğuşu esas olarak sömürgecilik ve emperyalizm ile yakından ilişkilidir. Thomas Achelis'e göre etnolojinin...

Etnoloji, Bilim, Dil, Irk, Kültür, Taslak şablonları, Yasa, İnsan, Taslak madde
1950'ler
6 yıl önce

boyunca ABD'de antikomünizm yaygın görüş oldu.1950'lerde Asya ve Afrika'da sömürgecilik sona ermeye başladı ve bu kıtalardaki koloni devletler bağımsızlıklarını...

Mağrip
3 yıl önce

aksanından bir dildir. Bölgedeki önemli etnik azınlıklar Yahudiler ve sömürgecilik döneminde yerleşen, Pied-noir olarak anılan Fransızlardır.  Cezayir Libya...