Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Yumurta

Kısaca: Yumurta, dişi hayvanların ve özellikle kuşların embriyoyu korumak amacıyla yumurtladığı yuvarlak ve oval şekilli cisimlerdir. Birçok hayvanın yumurtaları yiyecek olarak kullanılabilmesine karşın, yumurta denince akla ilk gelen şey tavuk yumurtasıdır. ...devamı ☟

Yumurta
Yumurta

Tavuk yumurtası ve bıldırcın yumurtaları
Tavuk yumurtası ve bıldırcın yumurtaları
Yumurta dişi hayvanların ve özellikle kuşların embriyoyu korumak amacıyla yumurtladığı yuvarlak ve oval şekilli cisimlerdir. Bir çok hayvanın yumurtaları yiyecek olarak kullanılabildiği halde yumurta denince akla ilk gelen şey tavuk yumurtasıdır. Tavuk yumurtası sayısız yemeğin hazırlanmasında malzeme olarak kullanılır. Dünyanın hemen hemen her mutfağında yaygın olarak kullanılır.

Son yıllarda hazır gıda üretimindeki artış, yumurtanın kullanıma hazır, pastorize ve yumurta tozu halinde üretimini yaygınlaştırmıştır.

Çoğu yumurtalar kürevidir. Ancak, dış zar ona değişik şekiller verir. Memeli yumurtası kürevidir ve zarımsı tabaka ile kaplıdır. Kuş ve sürüngen yumurtası da aynı özelliğe sahip olmakla beraber, ilave bir dış kabuk vardır. Dış kabuk kurtçuklar, böcekler, eklembacaklılar, omurgalılar, örümcekler gibi yavrunun dışarıda geliştiği türlerde karakteristik olarak mevcuttur. Bir kerede çıkan yumurta sayısı, yumurtanın büyüklüğü, dış kabuğun yapısı, yumurtanın döllendiği ve embriyo olarak geliştiği çevreye bağlıdır. Yumurtaları birçok dış faktöre açık olan hayvanlar, binlerce yumurta bırakırlar. Alabalıklar, bir defada 17.000 morina balığı ise 6.000.000 yumurta bırakabilir. Gelişmiş hayvanların yumurtaları daha az ve daha iyi korunmaktadır. Memeliler ise diğer hayvan grupları içinde en az yumurtlayanlardır; bir seferde bir veya iki adet. Memeli yavru gelişirken o kadar iyi korunur ki, 3 veya 4 milyon yumurta içinden gelişecek bir morina balığı yavrusundan daha şanslıdır.

Sarısı fazla olan yumurtalara megalecithal (kuşlar, sürüngenler), normal olanlara medialecithal (hem karada hem suda yaşayanlar), az olanlara miolecithal (deniz omurgalıları ve yüksek memeliler) denir.

Bilinen en büyük kuş yumurtası 33 cm boy, 24 cm genişlik ve 2 galon (7.5 lt) hacmiyle, nesli tükenmiş Aepyornis kuşuna aittir. Günümüzde ise 18x33 boyut, 1.3 kg ağırlık ve 2.8 lt hacmiyle devekuşununki en büyük yumurtadır. En küçük yumurta ise bezelye büyüklüğü ve 1 gr ağırlığıyla sinekuşu (Kolibri)na aittir. İnsan yumurtasının büyüklüğü 100 mikrondur. Bir dişi insan, ömründe döllenmeye elverişli yaklaşık 480 yumurta bırakır. Normal bir kadın ergenlik çağından 45-52 yaşına kadar 300-500 defa hamile kalabilir. Ancak hamilelik süresi 9 ay 10 gün olduğundan ömründe 30 kadar doğum yapabilir.

Yumurta denince genellikle kuş ve tavuk yumurtası akla gelir. Halbuki bitkilerin de dişi organlarında döllenmek için çiçek tozunu bekleyen yumurtalar vardır. Gelişmiş bitkiler ve hayvanlar döllenmiş yumurta ile çoğalırlar. Yumurtadan yeni bir canlı üremesi için döllenmesi lazımdır. Nadir olarak bazı hayvanlarda partenogenez denen döllenmesiz çoğalma da görülmektedir. Döllenme balık ve kurbağalarda vücut dışında, memelilerde ise vücut içinde olur. Döllenmiş bir yumurtadan uygun bir ortamda sür'atle embriyo teşekkül eder. Dışarıda döllenen yumurtadan çıkan yavru çevreden beslenmeye başlar.

Diğer hücreler gibi yumurtanın da bir çekirdeği, çekirdeği çevreleyen stoplazması ve dışta zarı vardır. Yumurta normal vücut hücresinden daha büyüktür. Yumurta, embriyonu besleyecek depo gıda da ihtiva eder. Canlı cinsine göre yumurtanın dışı protein, jöle veya sert kabukla kaplıdır. Yumurta değerli bir besin maddesidir.

Yumurta deyince çok yönlü bir vitamin kaynağı olması yanında, yumurtaya boyatılması dışında hile katılamaz. Tavuk yumurtası yanında az da olsa kaz, ördek ve hindi yumurtası da yenir. Tavuk yumurtasının % 66'sı su, % 34'ü katı (2/3 organik, 1/3 inorganik madde)dır. Ana organik madde olarak yumurtanın % 12'si protein, % 10.5'i yağ, % 1'i karbonhidrattır.

Gözenekli dış örtü kabuğunun, % 94'ü kalsiyum karbonat, gerisi kalsiyum fosfat, magnezyum karbonat, organik madde ve sudur. Vitellin zarıyla çevrili yumurta sarısı, akının ortasındadır. Yumurta sarısının organik maddesi 2/3 yağ, 1/3 protein ve biraz karbonhidrat ihtiva eder, civcivin gelişmesi için ana besin maddesini meydana getirir. Yumurta sarısında A,D,B vitaminleri ve demir vardır. % 88'i su, % 10.6'sı protein ve % 1.4'ü karbonhidrat, mineral ve pigman (boya maddesi)dan meydana gelen yumurta akı bir albümin eriyiğidir, su ve suda çözünen vitamin kaynağıdır. Şalaz yumurta akının yoğunlaşmasıyla meydana gelir ve yumurta sarısını ak içinde askıda tutar. Yumurtanın geniş yönünde dış ve iç kabuk arasında bir hava boşluğu bulunur; ancak bu boşluk ne kadar azsa yumurta o oranda tazedir.

Bir tavuk, cinsine göre yılda 150-300 yumurta yapar. Randımanlı bir tavuk ömründe 135 kg yumurta verebilir (ağırlığının 70 katı). Randımanı arttırmak için hergün yumurtaları düzenli şekilde almak lazımdır. Bu sistem verimde % 10 artış sağlar. Bir yumurta yaklaşık 60 gr'dır. Bunun % 10'u kabuk, % 58 yumurta akı ve % 32'si yumurta sarısıdır. Bir yumurtanın boyutları 6x4 cm'dir. Dış kabuk 0.2-0.3 mm kalınlığındadır. Tavuk yumurtası 100 gramda 160 kalori (bir yumurta 75-80 kalori) verir. Ördek yumurtası ise yağlı olduğu için 100 gramda 200 kalori verir. Tavuklar genelde şubat ayı sonlarında kuluçkaya yatarlar. Kuluçkalık yumurta çok taze olmalıdır. Bu yumurtaların kalitesi çıkacak civciv miktarına tesir eder. Randıman % 80'in altına düştüğü zaman iyi netice alınmamış demektir.

Yumurtanın bayatlaması şartlara bağlıdır. Civcivlik yumurta içinde ısı 24°C'yi geçince emriyo gelişmeye başlar. 18°C'nin altında iki hafta durabilir. Buzdolabında 4-6 hafta bekleyebilir. Ancak su miktarı azaldığı için vitamin ve besin değerini kaybeder. Yumurta kabuğu üzerinde 7500 adet gözenek vardır. Buradan buharlaşma yoluyla su çıkar ve hava boşluğu büyür. Bu ise bayatlamanın tipik bir belirtisidir. -1.5-0°de ve % 85-90 nemli soğuk hava depolarında yumurta 6-7 ay taze kalabilir. Yumurta durdukça su kaybedeceğinden yoğunluk azalır. Taze yumurtanın tuzlu suyun dibine çökmesi, bayat yumurtanın aynı suda askıda kalması veya su yüzüne çıkmasının sebebi yoğunluğundaki değişmedir. Yeteri kadar pişirildikten sonra yenilen yumurtanın büyüme, üreme, süt meydana gelmesi ve vücudun kendi kendini tamirinde büyük yardımı vardır.

Yumurtada sağlığa zararlı hiçbir unsur yoktur. Damar hastalığı yaptığı görüşü bugün geçerliliğini kaybetmiştir. Çiğ yumurtanın hazmı biraz zordur.

Yumurta diğer anlamları



Yumurta

1 . Bir dişinin vücudunda oluşan, yumurtlama ve döllenmeden sonra aynı türden bir canlı oluşturan hücre:
"Balık yumurtası. Böcek yumurtası."-
2 . Kanatlı hayvanların çoğalmasını sağlayan kabuklu bir besin maddesi.
3 . Tavuk yumurtası.
4 . Er bezi:
"Koç yumurtası."-
5 . halk ağzındaÇorap onarmakta kullanılan, yumurta biçiminde, genellikle tahta veya mermerden kalıp.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
yumurtadan daha dün çıkmış , yumurta kapıya dayanmak (veya gelmek) , (arkasında veya sırtında) yumurta küfesi yok ya! , yumurtaya kulp takmak , yumurtayı çalkamak

Yumurta

Türkçe Yumurta kelimesinin İngilizce karşılığı.
adj. ovular pref. ovi, ovo n. egg, roundish object produced by certain female animals for reproductive purposes (Slang), nuts, testicles; ovum, spawn

Yumurta

bir dişinin vücudunda erkek eşeylik gözesiyle dişi eşeylik gözesinin kaynaşmasından oluşan, bölünmesiyle aynı türden bir canlı oluşturan göze; çorap onarmakta kullanılan, yumurta biçiminde, genellikle tahta ya da mermerden kalıp. tavuk yumurtası. erbezi.

Yumurta

Türkçe Yumurta kelimesinin Fransızca karşılığı.
ìuf [le]

Yumurta

Türkçe Yumurta kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Ei

İlgili konular

balıklar embriyo hücre kuşlar yumurta (hücre) üreme i̇kiyaşayışlılar yumurta (yiyecek) yumurta (biyoloji) anlam ayrım

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Yumurta (hücre)
3 yıl önce

Yumurta, dişinin çoğalma hücresidir. Yumurta her hücre gibi çekirdek, sitoplazma ve hücre zarından oluşur. Yeni doğmuş bir kız bebeğin yumurtalıklarında...

Yumurta (hücre), Döllenme, Elektron mikroskobu, Hücre biyolojisi, Hücre zarı, Sitoplazma, Sperm, Yumurtalık, Çekirdek, Üreme
Sürpriz Yumurta
3 yıl önce

yumurta kullanımı yasaklanmıştır. Yazılım alanından daha az sayıda olsa da, bazı donanım üreticilerinin ürünleri içerisinde gizli sürpriz yumurtalar da...

Sürpriz Yumurta, Malware, Microsoft Word, Yazı tipi, Yazılım
Yumurta tozu
3 yıl önce

yumurta da toz halde kullanıma sunulabilmektedir. Tozun üzerine yaklaşık üç kat su katılarak, taze yumurta kıvamı elde edilebilmektedir. Yumurtalar büyüklüğüne...

Yumurta tozu, Avrupa, Endüstriyel, Gram, Kuzey Amerika, Mikrop, New Zealand, Taslak, Western Australia, Yemek, Yumurta
Yumurta (biyoloji)
3 yıl önce

bulunan yumurta dişi ile kırarak yumurtadan çıkar. Kuş yumurtalarının şekilleri genellikle oval ya da küredir; fakat bazı kuşların yumurtaları altından...
Yumurta salatası
6 yıl önce

Yumurta salatası geleneksel bir Anglo-Amerikan salatasıdır. Yumurta salatası yüksek protein ve yüksek karbonhidrat içermektedir. Yumurta salatasının içerisine...
Yumurta (film)
3 yıl önce

Yumurta, Semih Kaplanoğlu'nun 2007 yılında çektiği film. Bal ve Süt ile birleşen üçlemenin ilk filmi. Film Avrupa Film Festivali'nde 12 dalda aday gösterildi...

Yumurta (film), 2007, 27. Uluslararası İstanbul Film Festivali, 9 Kasım, Antalya Altın Portakal Film Festivali (í–düller), Kader (film), Kurmaca, Nejat İşler, Saadet Işıl Aksoy, Semih Kaplanoğlu, Türkiye
Döllenme
3 yıl önce

kaynaşması olayı. Dişi eşey hücresi yumurta, erkek eşey hücresi spermle döllenir ya da partenogenetik olarak uyarılır. Yumurta, spermleri kendine çekmek için...

Döllenme, Embriyo, Embriyonik gelişim, Enzim, Gelişim biyolojisi, Hücre, Hücre zarı, Mitoz, Monospermi, Polen, Polispermi