Kişiliği, yaptıkları ve bilhassa Şii'lerin peygamberin gerçek halefi olduğuna inandıkları Ali'yle savaşması nedeniyle nesiller boyunca Şii'lerce nefretle anıldı.
İlk Yılları
Muaviye bin Ebu Sufyan 602 yılında Kureyş kabilesinin üyelerinden Beni Abd Şems ailesinin bir ferdi olarak dünyaya geldi. Modern Suudi Arabistan'ın kuzeybatısında yer alan Mekke Kureyş'in yönetimindeydi. Beni Abd-Şems ailesi bu yönetici zümrenin en nüfuzlu üyelerindendi. Muaviye'nin babası Ebu Sufyan bin Harb annesi ise Hind bint Utbah idi.Muhammed Mekke'de yeni dini duyurmaya başladığında Abd-Şems ailesinin çoğu ona karşı çıktı. Hicret etmesine neden oldular ve ardından müslümanlara karşı açılan tüm savaşlara katıldılar.
630 yılında müslümanlar Mekke'yi fethedince, tüm Mekkelilerle birlikte Abd-Şems ailesi de müslüman oldu.
Bazı tarihçilere göre Muaviye akrabalarının şiddetli itirazlarına rağmen müslüman oldu. Şii'ler ise, Mekke'nin fethi bunu zorunlu kılana dek islamı kabul etmediğini söylerler.
Peygamber eski karşıtlarına merhametli davrandı. Ordusuna katılıp önemli görevlere gelmelerine müsaade etti. Muaviye peygamberin katiplerinden biri oldu. 632 peygamberin ölümünden sonra ise Suriye'deki Bizans ordusuna sefere giden orduya katıldı. Orduda yükselerek büyük nüfuz sahibi oldu. Üçüncü halife Osman ve basdanismani Mervantarafından Kardeşi Yezid'le birlikte yeni fethedilen Suriye'nin yöneticileri olarak atandılar. Ali'nin halife oluşunun ardından devleti etkin bir şekilde yönetememesinin en büyük nedenlerinden biri de muhtemelen Muaviye'nin desteğini ondan esirgemesiydi.
Suriye Valisi
Yezid'in 640'da ölmesi üstüne Halife Ömer bin Hattab tarafından Suriye valiliğine atandı. Valiliği sırasında Suriye'nin tamamını yönetimi altına aldı. Yöre ahalisi ve askeri üstünde dikkate değer şekilde etki sahibi oldu. 647 yılına gelindiğinde Bizans'ın saldırılarına dayanabilecek güçte bir ordu oluşturmuştu. Ardından 649'da Kıbrıs'ı ve 654'te Rodos'u aldı. 655 yılında Lycia açıklarında Bizans donanmasını ağır bir yenilgiye uğrattı. Aynı süre içinde Anadolu'ya defalarca sefere çıkıldı.Bu askeri girişimlerin tamamı Ali'nin halife olmasının ardından durdu. Muaviye için yeni bir dönem başlıyordu.