Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Çılgın Orlando

Kısaca: Çılgın Orlando (''İtalyanca'': Orlando Furioso) 16. yüzyılda Ludovico Ariosto tarafından İtalyanca olarak yazılmış bir epik şiir'dir. Elimize geçen versiyonlardan ilk 1516'da hazırlanmıştır ama kabul edilen son tam versiyon 1532'de basılıp yayımlanmıştır. ...devamı ☟

Çılgın Orlando (İtalyanca: Orlando Furioso) 16. yüzyılda Ludovico Ariosto tarafından İtalyanca olarak yazılmış bir epik şiir'dir. Elimize geçen versiyonlardan ilk 1516'da hazırlanmıştır ama kabul edilen son tam versiyon 1532'de basılıp yayımlanmıştır. "Çılgın Orlando" 1495'de yazarının ölümünden sonra basılmış olan "Matteo Maria Boiarda"'nın yazmaya başlayıp ama bitirememiş olduğu "Orlando İnnamorata (Aşk İçinde Orlando)" eserinin devamı olarak Ludovica Arıosto tarafından hazırlanmıştır. Bu şiirin kahramanları ve olayları pek çok sanatçı tarafından tablo ve müzik eserlerinde kullanılmıştır. Şiirin şekli Bu epik şiir 46 tane "kanto"dan oluşmaktadır. Her bir "kanto" sekiz (satır) mısradan oluşmaktadır. Bu 8 satırın kafiyesi (abababcc) olarak ifade edilebilen ve İtalyan edebiyatında "ottava rima" adı verilen bir kafiye şeklidir. Bu kafiye şekli İtalyan edebiyatında romantik epik şiirlerde daha önce de kullanılmıştır. (Örneğin "Luigi Pulci (1432-1484)"'nin "Morgante" epik şiirinde). Ariosto'nun şiiri böylece tümüyle 38.736 mısradan oluşmaktadır ve bu şekliyle Avrupa edebiyatının en uzun şiirlerinden biri olmaktadır. Şiirin konusu Şiirdeki incelenen olayların arkasında Şarlman'ın Hristiyan kutsal savasçıları ile Avrupa kıtasını ele geçirmeye çalışan Müslüman-Arap ordusunun arasındaki savaştan bahsedilmektedir. Ariosto şiirinin gerçeklere uygun olup olmadığına, tarihe uygun olup olmadığına ve hatta yeryüzü coğarafyasına uyup uymadığına hiç önem vermez. Şiirde kahramanlar Avrupa kuzeyindeki Hebridler'den ta Hitay adi verilen Çin'e ve Japonya'ya; Kuzey Afrika'ya ve Etiyopya'ya hatta yeryüzü dışında bulunan aya gitmişlerdir. Tarihte hiç olmayan olaylardan bu şiirde bahsedilmektedir. Ayrıca fantastik ve büyük nitelikleri olan hayvanlardan bahsedilir. Bunlara arasında Hızır İlyas'in yanan Atlı Arabası, "Ork" adlı büyük deniz canavarı; uzun mesafelere uçabilen "hipogrif" şiirin konusunda önemli rol oynar. Bu şiirin çok karmaşık olaylar zinciriyle birbirine dolaşmış olan birçok tema işlenmektedir. Orlando Furiosa Hristiyan İmparator Şarlman ile Kuzey Afrika'dan gelen Müslüman-Arap Kralı Agramente arasındaki savaş dönemi zamanında geçmektedir. Öldürülen babası Traino'nun intikamını almak için Kuzey Afrika Arap-Müslüman Kralı Agremanto, Kuzey Afrika'dan Avrupa'ya geçmiştir. Kendisinin müttefikleri olan İspanya Kralı Marsilio ile devamlı kendini öven savaşçı "Rodomente" ile birlikte Şarlman'ın bulunduğu Paris şehrini kuşatmaya almışlardır. Bu sırada Şarlman'ın en çok tanınmış Hristiyan savaşçısı olan Orlando imparatoru koruma görevini, Hristiyan olmayan putperest Prenses Angelica'ya olan aşkı yüzünden ihmal etmiştir. Epik şiirin başlangıcında Prenses Angelica, Baverya Duku Namo'nun kendini tutsak ettiği kalesinden kaçmıştır. Orlando onun peşinden giderek onu yakalamaya çalışmaktadır. Bu iki kahraman çeşitli serüvenlere katılırlar. Sonunda Prenses Angelica yaralanmış olan Müslüman-Arap savaşçı Medoro'nun hayatını kurtarır. Ona aşık olur ve ikisi birlikte Hitay'a kaçarlar. Orlando bu gerçeği öğrendiği zaman üzüntüsünden çılgına döner, Avrupa'da ve Afrika'da gördüğü her şeye bir deli gibi saldırıp arkasında sadece yıkıntılar bırakmaya başlar. Bir Ingiliz sovalye olan "Astolfo" "Hippogrif" adlı bir efsanevi hayvana binerek ve uçarak Etiyopya'ya gidip oradan Orlando'nun çılgın deliliğine bir çare olacak ilacı geri getirmek bir yolculuğa çıkar. Astolfo önce Hızır İlyas'ın yanan Atlı Arabası ile aya gider. Bu efsaneye göre yeryüzünde kaybolmuş her şey ayda bulunmaktadır. Bu kayıplar arasında Orlando'nun aklı da bulunmaktadır. Astolfo Orlando'nun kayıp ettiği aklını ayda bulur ve küçük bir şişeye doldurarak bunu yeryüzüne getirir. Orlando'ya bu şişe içindeki aklını koklatınca Orlando'nun deliliği iyileşir ve Orlando tekrar aklını başına toplar! Orlando'nun Angelica'ya aşkı da bir delilik olduğu için bu suretle Orlando'nun Angelica'ya olan aşkıda bu suretle sona erer. Orlando Hristiyan savaşçılar olan Brandimart ile Oliver ile birlikte Lampedusa adasına giderler. Orada bulunan müslüman-Arap savaşçılar olan Agramante, Sobrino ve Gradasso ile çarpışmaya girerler. Bu çarpışmada Orlando Kuzey Afrika Kralı Agramente'yi öldürür. Bu siirde diger bir seruven kadin Hristiyn savaci olan Brademente ile Musluman-Arap savaci olan Ruggiero arasindaki ask maceralaridir. Ruggerio ve Bradamante Ariosto'nun patronlari olan Este sulalesinin cedleridir. Ariosto siirinin 3. kantosunda bu ailenin seceresini uzun uxadiya vermektedir. Siirde bu cift de bir sira macera ve zorluklardla karsilasmaktadirlar. Ruggeiero buyucu "Alcina" tarafindan yakalanip buyucunun buyulu adasindan tutsak yapilir. Bu buyulu adadan kurtarilmasi gerekmektedir. Ayrica Ruggeriero kendisinin savasa katilip silahli dovusler yapmasisini istemeyen uvey babasi olan buyucu "Atiantes"'in de buyulerinden de kendini korumasi gerekmektedir. Sonunda Ruggerio Hristiyanligi kabul eder ve Brademente ile evlenir. Rodomonte onlarin dugun ziyafetine gelir. Ruggerio'yu Arap Muslumanlara ihanet etmekle suclar. Siir Ruggeiro ile Rodomente'nin yeke yek carpismasi ve bu carpismada Ruggerio'nun Rodomonte'yi oldurmesi ile sona erer. Epik siirde daha baska karaketerler de bulunmaktadir. Bunlar Orlando';nun kuzeni olan ve Angelika'ya asik olan Hristiyan savasci Rinaldo; hirsiz Brundello ve trjik kahraman olan Isabella'dir. Yayımlanma Ariosto şiirini yazmaya 32 yaşında iken 1506'da başlamıştı. 40 kantodan oluşsan Şiirin ilk yayımı Aralık 1516'da Ferarra yapıldı ve bu edisyon şairin patronu olan dük ailesinden "İppolito d'Este"'ye ithaf edilmişti. İkinci edisyon küçük düzeltmelerle 1521'de yapıldı. Arıosto şiirine daha ekler yapmaya devam etti ve fakat hazırladığı ek materiyeli bastırılan son edişyona konulmadı. Bu ekler şairin ölümünden sonra gayrimeşru oğlu Virgilio tarafından Cinque canti (Beş Kanto) adı altında bastırılmıştır. Bu ekler modern edebiyat tenkitçileri tarafından çok beğenilmektedirler. Arıosto son verziyonunu bastırmadan önce İtalyan hümanistlerinden olan "Pietro Bembo"'ya danışmıştır ve onun şiirin stiline dair verdiği tavsiyelere uyarak hazırladığı son edisyonu değiştirmiştir. Notlar Ayrıca bakınız * İtalyan Edebiyatı * Ludovico Ariosto

Dış bağlantılar

* Ludvico Ariosto, (çev. Barbara Reynolds) Orlando Furiosa İki cilt (Penguin Classıcs, 1975). 1. kısım (kanto: 1–23) ISBN 0-14-044311-8; 2. kısım (kanto 24–46) ISBN 0-14-044310-X. * Wikisource'da İtalyanca "Orlando furioso" * Orlando Furioso: İtalyanca Audio kitap * İngilizce tercüme. çeviren William Stewart Rose "Güttenberg Projesi"

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Lampedusa
3 yıl önce

Strabon'un yapıtlarında Lopadusa, ozan Ludovico Ariosto'nun Orlando furiososunda da (Çılgın Orlando) Lipadosa olarak geçen adada Tarihöncesinden kalma ev temelleri...

Lampedusa, 12 Haziran, 13 Haziran, 1436, 1553, 1661, 1737, 1760, 1843, 1943, Afrika
Cehennem Silahı 3
4 yıl önce

Murtaugh'dan yardım ister. Murtaugh'un ise emekli olmasına sadece 6 gün kalmıştır. Çılgın ikili polis ölümlerine engel olabilmek için büyük bir mücadeleye girişir...
Jorge Luis Borges
3 yıl önce

Woolf'un Orlando [1928 (telif)-1937 (çeviri), 9 yıl arayla] ve Kendine Ait Bir Oda'sını [1929 (telif)-1936 (çeviri), 7 yıl arayla], Faulkner'ın Çılgın Palmiyeler'ini...

Jorge Luis Borges, 14 Haziran, 1899, 1923, 1925, 1929, 1986, 24 Ağustos, ABD, Arjantin, Buenos Aires
Zamanda Yolculuk (film, 2002)
7 yıl önce

Çiçek mağazası çalışanı Myndy Crist .... Jogger Connie Ray .... Öğretmen Orlando Jones .... Vox Lennie Loftin, Thomas Corey Robinson .... Askerler Samantha...
Pau Gasol
3 yıl önce

Kendinden daha iri basketbolcuların üzerinden dahi smaç basabiliyor. Orlando Magic maçında Kelvin Cato'nun üzerinden smaç bulması, akıllarda unutulmayacak...

Pau Gasol, 1980, 6 Haziran, Barcelona, Barselona, Basketbol, Japonya, Kişi, Memphis Grizzlies, NBA, Taslak
Who's That Girl (film müziği albümü)
7 yıl önce

yer alan dokuz şarkının sadece dördü kendisi tarafından seslendirildi. Çılgın Madonna (Desperately Seeking Susan, 1985) filminin başarısından sonra Madonna...
Simpsonlar
3 yıl önce

yorumu, şovun ilk üç ya da dört sezonunda olduğu gibi değil biraz daha çılgın ya da delişmen olduğuna dairdir. Bence, canlı kalmak için [şov] organik...

The Simpsons, The Simpsons, 17 Aralık, 1987, 1989, 2007, ABD, Animasyon, Apu Nahasapeemapetilon, Bart Simpson, CNBC-e
Katy Perry
3 yıl önce

Kaliforniya'da doğdu. Annesi Mary Christine ve babası Maurice Keith Hristiyandır, çılgın geçen gençliklerinin ardından Tanrı'ya yönelmişlerdir. Ailesinde Portekizli...