Çuvaşça
1 . Çuvaş Türkçesi.2 . sıfatBu Türkçeyle yazılmış olan.
Altay dil ailesi (tartışmalı)
Türkçe
Çuvaş Türkçesi
Çuvaşça ya da Çuvaş Türkçesi Türk dilinin uzak lehçelerinden biridir. Rusya`da Çuvaşistan Cumhuriyeti`nde ikinci resmi dildir. Türk dilinin en eski ayrılmış kolu olan Çuvaş lehçesini konuşan Çuvaş Türkleri Hıristiyandır. Çuvaşça`yı eski Bulgar Türklerinin Müslüman olmayan köylülerin geliştirdiği ve bugüne kadar getirdiği düşünülüyor.
Özellikler
Günümüzde öbür Türk Lehçelerine en uzak lehçe olan Çuvaş Lehçesi`nin önemli ses değişimleri vardır:- Ş>L dönüşümü: “Taş” sözcüğündeki ş, “l” harfine dönüşmüştür: çul (burada ayrıca t>ç ve a>u değişimleri de vardır.)
- A>U dönüşümü: Örneğin “at” sözcüğü Çuvaş Lehçesinde ut şeklindedir.
- Z>R dönüşümü: Örneğin “biz” kişi zamiri Çuvaşça`da ebir şeklindedir.
- D>R dönüşümü: Örnekler: “ayak” sözcüğünün eski Türkçesi “adak” şeklindedir. Çuvaşça`da ayak sözcüğü a`nın u`ya, d`nin y`ye ve k harfinin yumuşak g`ye dönüşmesiyle şöyle bir gelişme izlemiştir: adak>urak>urağ>ura. Çuvaşça`da “ura” ayak anlamındadır.
- Koymak sözcüğünün eski Türkçesi (kod-) şeklindedir. Bugünkü Çuvaşça`da o`nun u`ya, k`nin de sert h (x)`ye dönüşmesiyle (xur-) şeklindedir.
- T>Ç dönüşümü: Bazı sözcüklerde olmayabilir. Bu değişime şu örneği verebiliriz: “taş” sözcüğünün Çuvaşçası çul şeklindedir. Bazı fiillerde bu tip değişmelere rastlamayabiliriz; dolmak fiilinin Çuvaşçası (tul-) şeklindedir.
- K>Y dönüşümü: k>ğ>y şeklinde gelişmiştir. Bazı sözcüklerde vardır: “kan” sözcüğünün Çuvaşçası “yun” şeklindedir.
Çuvaş Türkleri oldukça değişik bir Kiril alfabesinde okuyup yazarlar.