Çivizade Hacı Mehmed Efendi
Kısaca: Çivizade Hacı Mehmed Efendi Osmanlılar zamanında yetişen Hanefi mezhebi fıkıh alimlerinden. On sekizinci Osmanlı Şeyhülislamıdır. Babası, Kanuni devri şeyhülislamlarından Çivizade Muhyiddin Mehmed Efendidir. Dedesi Müderris Çivi İlyas Efendi sebebiyle Çivizade diye Ünlü olmuştur. 1530 (H.937) senesinde İstanbul’da doğdu. 1587 (H.995) senesinde İstanbul’da vefat etti. Aslen Muğla taraflarından olan Çivizade Mehmed Efendi ilk tahsilini babasından gördü. On üç yaşındayken babasıyla birlik ...devamı ☟
Aslen Muğla taraflarından olan Çivizade Mehmed Efendi ilk tahsilini babasından gördü. On üç yaşındayken babasıyla birlikte hac vazifesini yerine getirdi ve Medine-i münevvereyi ziyaret etti. Hac yolculuğu sırasında bazı fıkhi metinleri ezberledi ve pekçok alim ile görüşüp ilimlerinden istifade etti. Babasının vefatına kadar onun ilminden istifade etti. 1547 senesinde babası vefat edince, zamanın ileri gelen alimlerinden Perviz Efendi, Taşköprüzade ve Karasili Hasan efendilerden ayrıca Anadolu Kazaskerliğinden emekli Ma’lül Emir Efendiden ilim öğrendi. Rumeli Kazaskeri Abdurrahman Efendinin hizmetinde bulundu. Ondan icazet aldı. Bilahare onun kızıyla evlendi.
1557 senesinde Kasımpaşa Medresesine, sonra da Süleymaniye Medresesine müderris tayin edildi. 1569 senesinden itibaren, Şam, Kahire, Bursa, Edirne ve İstanbul Kadılıklarında bulundu. Anadolu ve Rumeli Kazaskerliği vazifelerinde de bulunduktan sonra 1579 senesinde emekliye ayrıldı. İki sene sonra Sadr-ı Ulema ve 1581 senesinin son aylarında Şeyhülislam oldu. Beş sene üç ay altı gün Şeyhülislamlık makamında bulunduktan sonra 1587 senesinde İstanbul’da vefat etti. Eyyub Sultan civarında babasının kabrinin yanına defnedildi.
Çivizade Hacı Mehmed Efendi ömrünü İslam dinini öğrenip insanlara öğretmeye vakfetmişti. Cömertliği, güzel ahlakı, Selef-i salihine bağlılığı, onlar gibi olmaya çalışması ile tanınırdı. İnsanlara zulüm edenlere hiç müsamaha göstermez, haksızlığa uğrayanların haklarını alıp zulmü ortadan kaldırırdı. Padişaha ve Sadrazama gerekeni çekinmeden söylerdi. Sadrazamın Şeyhülislamın ayağına gelmesi hadisesi ilk defa Çivizade Hacı Mehmed Efendinin şeyhülislamlığı zamanında vaki oldu. Sadrazam Özdemiroğlu Osman Paşanın ilk olarak, Şeyhülislamı makamında ziyaret etmesi daha sonraları adet haline getirildi. Çivizade Hacı Mehmed Efendi, fakir, zengin, padişah, vezir, amir, memur bütün insanların sevgisini kazanmıştı. İnsanlara sık sık nasihat eder, Allahü tealanın emir ve yasaklarını anlatırdı. Kibir ve gururdan uzak durur, tevazuyu elden bırakmazdı. Emrinde çalışanlara güzel muamele eder, onların sıkıntılarını giderirdi.
Pekçok talebe yetiştirmiş olan Çivizade Hacı Mehmed Efendi, edib, şair ve aynı zamanda hattat idi. El-Eşbah ven-Nezair adlı esere ta’likatı vardır. Çivizade Hacı Mehmed Efendi zamanındaki diğer devlet büyükleri gibi birçok hayır eseri yaptırmıştır. Zeyrek yakınlarında bir cami ve medrese, Kürkçübaşı Süleyman Ağa Camii yanında bir mescit yaptırmıştır.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
