çeviri
Türkçe çeviri kelimesinin İngilizce karşılığı.n. translation, interpretation, version, rendering, rendition
Çeviri, bir dildeki bir metnin -kaynak metin- anlamının tercümesinden ve ``hedef`` metin ya da çeviri olarak adlandırılan başka bir dilde yeni bir metnin üretiminden meydana gelir.
Çeviri, geleneksel olarak bir insan aktivitesi olmuştur fakat doğal dil metinlerinin çevirisini otamatikleştirme -makine çevirisi- ve bilgisayar ortamına havale etme ya da bilgisayarları çeviriye destek olarak kullanma çabaları olmuştur -bilgisayar yardımlı çeviri-.
Sayılı sınırlamaları da göz önünde bulundurarak çevirinin amacı, kaynak ve hedef metin arasında bir denklik ilişkisi ve bağlantı (şöyle söylemek gerekirse; her iki metninde aynı mesajı verdiğinden emin olmak) kurmaktır. Sınırlamalar; içerik, kaynak dilin gramer kuralları, yazım düzenleri ile deyim vb.`ni içermektedir.
Çeviri, tercümeye karşı
``Yazılı`` olarak ifade edilen fikirlerin bir dilden başka bir dile aktarılmasından oluşan çeviri ile ``sözlü`` olarak ya da jestler (işaret dilinde olduğu gibi) ile ifade edilen fikirlerin bir dilden başka bir dile aktarılmasından oluşan tercüme arasında fark gözetilmektedir.Tercüme etme, çevirinin bir alt kategorisi olarak düşünülebilirse de bugüne kadar yapılagelen analizlere (çeviri araştırmaları) göre gerçekte her iki aktivite için gerekli olan yetenekler oldukça farklıdır.
Çeviri İşleminin Yöntemi
Çeviri ya da tercümanlık için olsun, çeviri işleminin süreci basitçe şöyle tanımlanabilir:1.Kaynak metnin anlamının çözülmesi ve
2.Anlamın hedef dilde tekrar kodlanması.
Metnin anlamını çözmek için çevirmen öncelikle onun parçası olan a€˜çeviri ünitelerini` tespit etmelidir. Bu, şu demek oluyor ki; çevirinin parçalarına kavramsal öğeler olarak yaklaşılmalıdır.
Görünürde basit olan bu yöntemin arkasında karmaşık ve kavramsal bir operasyon yatmaktadır. Kaynak metnin bütün anlamını çözmek için; çevirmen, metnin tüm özelliklerini bilinçli bir şekilde, metodolojik olarak analiz etmek zorundadır. Bu süreç; kaynak dilin gramer, anlamsal ve söz dizin yapısına, deyimlerine ve benzeri özelliklerine ve aynı zamanda da o dili konuşanların kültürüne ait derin bilgiye sahip olmayı gerektirmektedir.
Çevirmen, anlamı yeniden kodlamak için aynı derinlikteki bilgiye hedef dilde de sahip olmalıdır. Aslında, genelde çevirmenlerin hedef dile ait olan bilgileri, kaynak dile ait olan bilgilerinden daha önemlidir ve daha derin olmalıdır. Bu sebepten dolayı çevirmenlerin çoğunluğu kendi ana dillerine çeviri yapmaktadırlar.
Ek olarak, ele alınan konuya ait bilgi derecesi esastır.
Geçtiğimiz senelerde kavramsal dilbilim üzerine yapılan araştırmalar, çevirinin kavramsal sürecine değerli katkılar sunmuştur.