Türkçe Bilgi: Zülfikar Ali Butto

Zülfikar Ali Butto (1928 - 1979) Pakistan devlet adamı. 5 Ocak 1928 senesinde Larkana’da doğdu. Çok zengin bir ailenin çocuğuydu. Bombay’daki tahsilinden sonra Berkeley-Kalifornia Üniversitesini bitirdi. İngiltere-Oxford Üniversitesinde hukuk öğrenimi yaptı. Bu arada bir İngiliz gibi yetiştirildi. 1953’te Pakistan’a döndükten sonra avukatlığa başladı. 1956-58 tarihleri arasında, Sind Eyaletinde hukuk dersleri verdi.

Butto, İskender Mirza’nın 1958’de ilk cumhurbaşkanı olarak kurduğu hükumette Ticaret Bakanı oldu. Mason olan Eyüp Hanın darbe yaparak idareyi ele geçirmesinden sonra da bakanlığı devam etti. Eyüp Hanın beş yıl için devlet başkanlığına seçildiği dönemde, Butto da Dışişleri Bakanlığına getirildi. 1963-66’daki Dışişleri Bakanlığı görevindeyken, batıdan uzaklaşıp Rusya ve Çin ile yakınlık kurdu. Hindistan’la yapılan savaşta, savaş taraftarı olup, barış yapılmasına karşı çıktığı için azledildi. 1967 senesinde Pakistan Halk Partisini kurdu. EyüpHanı, koyu dikta rejimi uygulamakla suçladı. Eyüp Hana karşı suikast teşebbüsünden sonra, diğer muhalefet liderleriyle beraber hapsedildi (1968). Muhalefet partilerinin yoğun baskılarına dayanamayan Eyüp Han, iktidarı Şii olan Genelkurmay Başkanı Yahya Hana devretti. Bundan sonra Butto, diğer muhalefet liderleriyle beraber serbest bırakıldı (1969). Yahya Han tarafından, Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığına getirildi.

Pakistan’da 1970’te genel seçimler yapıldı. Bu seçimde hiçbir parti tek başına iktidara gelemedi. Seçimi kazanamayan Butto, Avami Birliği Partisi ile koalisyon hükumeti kurmaya yanaşmadı. Bu durumda meclis, süresiz olarak kapatıldı. İktidar boşluğundan ülke genelinde karışıklıklar çıktı ve savaşa dönüştü. Pakistan’ın parçalanması tehlikesi ortaya çıktı. Neticede Doğu Pakistan, Hindistan’dan da yardım alarak, Bangladeş adıyla yeni bir devlet kurdu. Doğu Pakistan’ın bu muhtariyet savaşında Pakistan ordusu, Hindistan birliklerine yenilince, Yahya Han 1971’de hapsedildi. Yahya Handan sonra hükumeti Zülfikar Ali Butto devraldı. Butto, 1973’te yeni bir anayasa hazırlattı. Bu anayasaya göre meclisin ve senatonun seçtiği Sadri Fazıl Elahi Çavduri Cumhurbaşkanı olurken, kendisi başbakanlığa geldi. 1974’te Lahor’da yapılan İslam Konferansında Bangladeş’i resmen tanıdı. 1976’da Hindistan’la olan ticari ve siyasi münasebetleri yeniden kurdu.

1977 senesinde ülkede genel seçimler yapıldı. Butto, bu seçimlerde çoğunluğu elde etti. Fakat muhalefet tarafından seçimlere hile karıştırıldığı iddia edildi. Ülkede karışıklık çıktı; istikrar iyice bozuldu. Genelkurmay Başkanı Ziya-ül-Hak 5 Temmuz 1977’de hükumete el koydu. Butto, kısa bir süre sonra tutuklandı. 1974 senesinde muhaliflerinin öldürülmesini emrettiği için, Lahor Yüksek Mahkemesinde yargılandı. 1978’de mahkeme tarafından hakkında idam kararı verildi ve Şubat 1979 senesinde onaylandı. 4 Nisan 1979’da Ravalpindi’de idam edildi.

Zülfikar Ali Butto

Zülfikar Ali Butto Resimleri

Pakistan Halk Partisi

Benazir Butto

Fazal Elahi Çaudhri

Ravalpindi

Yahya Han

Mucibur Rahman

Afganistan Cumhuriyeti

Muhammed Davud Han