Sivas`in Zara ilçesinin iki ismi vardır: Koçgiri ve Zara. Zara adı Selçuklular zamanından beri kullanılmaktadır. Rivayete göre 12. yy`da bölgede yaşamış Zaro isimli nüfuzlu birisinden (muhtemelen Ermeni) kaynaklanmaktadır. Zara adı Anadolu Selçuklu Sultanlarından Alaaddin Keykubat`ın Şeyh Merzuban Hazretlerine verdiği vakfiyede de zikredilmektedir.
Zara 19.yy başlarında Koçgiri adıyla Sivas sancağına bağlı önce nahiye sonra kaza olmuştur. Bu yöreye ismini veren Koçgiri aşireti Kanuni Sultan Süleyman zamanında Dersim`den alınıp Zara civarina yerleştirilmiştir. Koçgiri adı ilçe topraklarının tümüne verildiği zamanlarda bile ilçe merkezinin adı Zara olarak kalmıştır.
Önemli not: ZARA adındaki her iki a harfi de kısa olarak telaffuz edilir. İlk a`yi uzatmak Zaralılar gözünde cahillik işaretidir.
Tarihi
Bizans Dönemi Yöre bu dönemde önce Pontus, sonra Sebastia (Sivas) bölgesine bağlanmıştır.Selçuklular Dönemi Yörede Oğuz boylarının isimlerini taşıyan köylerin, (Avşar, Kızık, Eymür, Iğdir, Dodurga, Kargın) varlığı Türklerin Anadolu`ya ilk geldikleri zamanlardan beri Zara`da bulunduklarına işaret etmektedir. Şeyh Merzuban Hazretlerinin Zara civarının İslamlaşmasında büyük rol oyandığına inanılır. Anadolu Selçuklu sultanı Alaaddin Keykubat (miladi 1210 civarları) Şeyhe cok ihtimam etmiştir. Anadolu Selçuklularının Moğollar tarafından yıkılmasını kesinleştiren Kösedağ Savaşı Zara`da olmuştur (1243). Moğol hakimiyetinden sonra Zara Eratna ve Kadı Burhanettin devletlerinin idaresinde kalmıştır.
Osmanlı Dönemi 1398`de Yıldırım Beyazıd tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1520 senesi tapu defterleri şehirde 261 hane olduğunu göstermekte. Daha sonra 1548`de Kanuni Sultan Süleyman Kürt Koçgiri aşiretini Zara civaıina iskan etmiştir. 1871`de Sivas Sancağına bağlı bir kaza olmuştur. Kazaya ait salnameler incelenirse idari konumlarda Müslümanlar, Ermeniler ve Rumlar görülmekte. Bu da kazanın etnik terkibini yansıtmaktadır.
Konumu
Sivas ilinde, yukarı Kızılırmak havzasındadır. İlçe merkezi Sivas şehrinin 65km kadar doğusunda, Sivas-Erzincan-Erzurum yolu (E23) üzerindedir. 39.8978° Kuzey, 37.7583° Doğu koordinatlarındadır. Kuzeyinde Karadeniz Daglarinin uzantıları, kuzeydoğusunda Kösedağlar, doğusunda İmranlı-Karacaviran platosu ve Karasırt, güneyinde Delidağ ve Karabel doğal sınırları ile çevrilidir. Ortalama irtifa 1300 metredir.AKARSU ve GÖLLERİ
Tamamı Türkiye sınırları içinde olan en uzun nehir Kızılırmak, komşu ilçe İmranli`da doğup, Zara`yı doğudan batıya keser. Fakat, ancak ilçe merkezinden sonra genişlemeye başlar. Sivas istikametinde olan Tödürge Gölü Sivas ilinin en büyük gölüdür. Bol tuzlu ve kireçli sularında gümüş ve yayın balığı vardır.DAÄLARI ve YAYLALARI
Suşehri tarafında Kösedağ 3015 metre irtifa ile en yüksek dağıdır. Diğer yüksek dağlar Beydağ (2790 m) ve Yılanlı`dır (2200 m).Şerefiye yolu üzerinde Kurbağa yaylası Sarıpınar gözesi ile bilinir. Kösedağ`da çok sayıda yayla vardır, bazıları Karapınar, Yağlıyurt, Ağmaşat ve Boyatası yaylalarıdır. Kösedağ`la Zara arasında Çataltepe yaylası vardır
İKLİMİ
İlçede kara iklimi hakimdir, yazları sıcak ve kurak (10° ile 25° arası), kışlar soğuk ve karlıdır(0° ile -15° arası). Zara`nın meteorolojik ölçümleri internette yok, ama en yakın olarak Sivas`ın hava durumuna bakabilirsiniz.BİTKİ ÖRTÜSÜ
Genel olarak bozkır hakimdir. Şerefiye bucağı civarı ormanlıktır. Akarsu kenarlarında söğüt ve kavak yetişir. Tepelerin üzerinde yalnız alıç ağaçları tipik bozkır manzarısıdır. Patika kenarlarında yetişen madımak, tarla ve dağlarda yetişen kasnı, mantar, kangal yenilebilen yabani otlar arasındadır.Zara hakkında kitaplar
Genel bilgi:Dünden Bugüne ZARA, (3 baskı) Adnan Mahiroğulları ZARA Folkloru, İsmail Acar Zaralı Halil Söyler, Alparslan Ayral Anı, hikaye, şiir:
ZARA, Bir Özlemin Tutkusu, Necmettin Kaynar Şehire İnen İt, Necmettin Kaynar Teneke Bağlayanlar, Kirkor Ceyhan Cennet Kimin, Kirkor Ceyhan İt Yatağında..., Kirkor Ceyhan Kapıyı Kimler Çalıyor, Kirkor Ceyhan Atını Nalladı Felek Düştü Peşimize, Kirkor Ceyhan Seferberlik Türküleriyle Büyüdüm, Kirkor Ceyhan
Süreli Yayınlar
Zara Haber Zara Halk Eğitim Merkezi BülteniBazı şahsiyetler
İnce Halil Yaktığı türküleriyle Zara`yı Türkiye`nin müzik haritasına koyan hemşehrimiz. Yakup Bozalioğlu Zara sevdalısı bir fotoğraf sanatçısı. Beşir Ayvazoğlu şair ve yazar1953 yılında Zara`da doğdu. 1975`de Bursa Eğitim Enstitüsü Edebiyat bölümünden mezun oldu. Ögretmenliğin yanında gazetelerde ve TRT`de de çalıştı. Eserleri: a€¢ Aşk Estetiği, 1982, Türkiye Yazarlar Birliği ödülü a€¢ Gülname, 1983, şiirler a€¢ Yahya Kemal -- Eve Dönen Adam, 1985, inceleme a€¢ Geçmişi Yeniden Kurmak, 1987, denemeler a€¢ İslam Estetiği ve Insan, 1989, inceleme a€¢ Aslanlar, Tilkiler ve Eşekler, 1990, fabl a€¢ Türkün Kütür Coğrafyasında Bir Gezinti, 1990, gezi, deneme a€¢ Halk Şiirinden Tarihe, 1991, denemeler a€¢ Kaknüs, 1991, siir a€¢ Güller Kitabı, 1992, inceleme a€¢ İslam Estetigi, 1992, inceleme (Alternatif Üniversite serisinden)
Resimler
}