Türkçe Bilgi: zaide

Zaide |Orjinalbaşlık =Zaide (Das Serail) |orijinaldil =Almanca |Müzik = Wolfgang Amadeus Mozart |Libretto = Johann Andreas Schachtner |image = |prömiyer = 27 Ocak 1866 |ilkgösterilenyer = Opernhaus Frankfurt-am-main |perdesayısı = |oyuncular = * Zaide, soprano * Gomatz, tenor * Allazim, bas * Sultan Suleyman, tenor * Osmin, bas * Zaram, muhafizlar komutani, konusma rolu * Dort kole, tenor }} 'Zaide, KV. 344 unlu Avusturyali besteci Wolfgang Amadeus Mozart tarafindan 1780de bestelenen ama oldugu zaman daha bitiremedigi iki perdelik bir Singspiel janrinda opera eseridir.Kaynaklar, bu eserin Mozart'ın aşık olduğu Zaide isimli Türk kızından ilham aldığını bildirirler. Ilk basilimi 1838dedir. Ilk sahnelenmesi 27 Ocak 1866da Frankfurt'ta yapilmistir. İçerik ve sahnelenme Eserin janrı kurtarma operası idi. O zaman Akdeniz'de Mağrıp sahilleri asıllı korsanların ticari gemilere hücum edip fidye toplamak hedefiyle erkek ve kadın köle almaları Avrupa'da bir sorun görülmeye başladığı için kurtaram operaları moda olmuştu. Bu eserinin konusu Zaide adlı bir kadının korsanların eline köle olarak düşmüş sevgilisi Gomatz'i kaçırma uğraşlarını ele almaktadır. Eser konuşma diloglarını da içerdiği için Almanca Singspiel (şarkılı oyun) janrında olduğu kabul edilir. Eserin iki perdesindeki aryalarla ve ensambl parçalar Mozart tafından bitirilmiştir ama bir uvertür ve librettoda tasarlanan üçüncü perde bitirilmemiştir. Genel olarak bu eserinin sahnelenmesinde, yazılmamış övertürü yerine, eserinin bestelendiği aynı dönemde bestelenmiş olan, Mozart'ın 32. Senfonisi kullanılır. Eserin diğer yazılmamış tarafları için yine bazan aynı zamanda Mozart tarfından bestelenmiş olan Thamos, Mısır Kralı adlı operanın müziği veya Mozart'ın konser parçalarından toplanmış bir pastiş kullanılır. Ayrıca modern zamanlarda Luciano Berio ve Chaya Czernowin adlı besteciler yazılmamaıs ek parçalar için kendi eklerini hazırlamışlardır. Kritikler Zaide'nin Mozart'ın bir ustalık eserine temel sağladığında hemfikirdirler. Özellikle çok duygusal "Ruhe sanft, mein holdes Leben" soprano aryası çok tutulmuştur. Roller Konu özeti Zaide bir köle olan Gomatz'a aşık olur. Zaide'yi çok beğenen Sultan bunu çok kıskanır ve bu aşka çok canı sıkılır. Zaide yakalandıktan sonra Gomatz ile birlikte bağımsız yaşamayı Sultan'ın yanında rahat ve lüks hayata tercih etmiştir. Allazım Sultan'ın Gomatz'a karşı davranışının önü bir köle gibi görmeyip onu alelade bir kişi olarak kabul etme olmasını Sultan'a inandırır. Mozart'ın bitirdiği son dörtlü parçaya göre Zaide ve Gomatz'a ya bir ağır ceza verilecektir ya da ikisi de idam edileceklerdir. Mozart'ın hazırladığı eser müsveddesi burada bitmektedir. Fransız yazar Volter'in "Zara" (veya "Zaire") adlı oyunu ile Mozart'ın Zaide eserinin konuları arasında benzerlikler bulunmuştur. "Zara"'da Osman'ın bir cariyesi olan Zara bir Hristiyan köle olan Nerestan'a aşık olur. Yaşlı Lusığnan Zara ve Nerestan'ın kendi öz çocukları olduğunu anlar ve onları kaçırmak için planlar yapar. Bu kaçırma planları ortaya çıkarıldığı zaman Osman Zara'yı öldürtmuştur. Bu hikayeyi tümünü öğrendiği zaman da Osman kendini öldürür. Mozart'ın eserinden kalmış birkaç aryaya bakarak Volter'in oyunu ile Mozart'ın opera eseri arasındaki bazı farkları bulmak imkani olmaktadır. Mozart'ın operasınijn I

I. Perde

'sinde Zaide ve Gomatz (olasılıkla Alazım) kölelikten kaçmaya denerler ama tekrar yakalanırlar. Mozeart'ın operasında Zaide, Gomatz ve Allazım'ın aynı ailenin üyesi olduklarına dair tek bir ipucu bile bulunmamaktadır. Volter'in oyunun son kısmı çok ciddi konulara değindiğinden Mozart'ın yaşadığı çağın zevklerine hiç uygun bulunmamaktadır. Mozart'ın bu eserini bitirmeden bir kenara bırakmasının bir nedeninin de Volter'in çok ciddi konulara eğilen yaklaşımının zamanının seyircisini hiç çekmeyeceği olduğu da iddia edilmiştir. Müziksel parçalar

I. Perde

* Koleler - Brüder, lasst uns lustig sein * Gomatz - Melodram * Zaide - Ruhe sanft, mein holdes Leben * Gomatz - Rase, Schicksal * Ikili - Zaide ve Gomatz - Meine Seele hüpft vor Freuden * Gomatz - Herr und Freund, wie dank ich dir! * Allazim - Nur mutig, mein Herze * Uclu - Zaide, Gomatz ve Allazim - O selige Wonne! I

I. Perde

* Melodram ve arya - Sultan Suleyman - Der stolze Löw' lässt sich zwar zähmen * Osmin - Wer hungrig bei der Tafel sitzt * Sultan Suleyman - Ich bin so bös als gut * Zaide - Trostlos schluchzet Philomele * Zaide - Tiger! Wetze nur die Klauen * Allazim - Ihr Mächtigen seht ungerührt * Dortlu - Gomatz, Sultan Suleyman, Allazim ve Zaide - Freundin! stille deine Tränen Seçilmiş ses kayıtları Dipnotlar Ayrıca bakınız * Opera * Wolfgang Amadeus Mozart * Mozart operaları listesi Dış kaynaklar * Italyanca Wikipedia Zaide maddesi: [1] (Erişme:16.11.2009) * Libretto parcalari (Erişme:16.11.2009) * Online partitur notalari (Erişme:16.11.2009)

Kaynaklar

Vikipedi

Zaide

I. Perde

I. Perde

I. Perde

Kaynaklar

zaide

Zaide

Ebu Abbas

Muntazar el-Zeydi

Corci Zeydan

Ömer Yılmaz

1020

1077

Neokonfüçyüsçülük

Zaide

Zaide Hakkında Detaylı Bilgi

I. Perde

I. Perde

I. Perde

Kaynaklar

Zaide Sözlük Anlamları

zaide

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Zaide

Ebu Abbas

Muntazar el-Zeydi

Corci Zeydan

Ömer Yılmaz

1020

1077

Neokonfüçyüsçülük