yengeç
Osmanlıca yengeç kelimesinin Türkçe karşılığı.t. Çok ayaklı ve yan yan yürüyen, başının iki tarafında iki kıskacı olan deniz veya durgun sularda yaşayan bir küçük hayvan.
(Eklem bacaklılar) | altşube = Crustacea
(Kabuklular) | sınıf = Malacostraca | takım = Decapoda
(On bacaklılar) | alttakım = Pleocyemata | infratakım = Brachyura | infratakım_yazar = Latreille, 1802 | altbaşlık = Sınıflandırma | açıklama =
Yengeç, on bacaklılar (Decapoda) takımından Brachyura infra takımını oluşturan kabuklu türlerin ortak adı. Tipik olarak çok kısa bir kuyrukları vardır, karın ise toraksın altına gizlenmiştir. Genellikle kalın bir dış iskelete sahiptirler ve bir çift kıskaç ile donatılmışlardır. Yengeçler tüm dünya okyanuslarında bulunurken ;ayrıca birçok çeşit tatlısu ve karada yaşayan türü de vardır. Yengeçlerin boyutları sadece birkaç mm olan bezelye yengeçi ile bir bacağının boyu 4 metreye kadar çıkabilen Japon örümcek yengeçi arasında değişiklik gösterir.
Anatomisi
Yengeçlerin beş çift bacakları vardır. Bunların ilki bir çift kıskaç ile modifiye edilmiştir ve hareket etmek için kullanılmazlar. Birkaçı dışında her yengeçte, karın sefalotoraksın altında gizlenmiştir. Çoğu yengeçler açık olarak seksüel dimorfizm gösterirler ve kolayca cinsiyetleri ayrılabilir. Toraksın altında kalan karın bölgesi erkeklerde daha dardır. Dişilerde ise karında çok sayıda pleopod vardır ve açık olarak daha geniştir.cite web |url=http://www.dnr.sc.gov/marine/sertc/Glossary.pdf |publisher=Southeastern Regional Taxonomic Center |title=Glossary of terms for decapods |format=PDF.Bu durum döllenmiş yumurtanın dişi yengeç tarafından taşınması ile bağlantılıdır.(tüm pleocyemates görüldüğü gibi).Yemek kültürü
Yengeçler hem otçul hem de etçildir ve genellikle su yosunları ile beslenirler cite journal |quotes=no |title=Natural diet of the crab ``Notomithrax ursus`` (Brachyura, Majidae) at Oaro, South Island, New Zealand |author=Woods, C. M. C. |journal=New Zealand Journal of Marine and Freshwater Research |year=1993 |Volume=27 |pages=309=315 |url=http://www.rsnz.org/publish/nzjmfr/1993/29.php.Ayrıca yetenekleri ve türlerine göre yumuşakçalar,solucanlar, diğer kabuklular, mantarlar, bakteriler ve tortular gibi diğer besinleri de yerler. Çoğu yengeçler için bitkisel ve hayvansal kaynaklı karışık beslenme hızlı gelişim ve uygun bir vücut yapısı oluşumu için gereklidir.cite journal |quotes=no |title=Diet composition influeces the fitness of the herbivorous crab ``Grapsus albolineatus`` |journal=Oecologia |author=Kennish, R. |volum=105 |issue=1 |year=1996 |pages=22-29 |url=http://www.springerlink.com/content/l7m3368427059312/cite journal |quotes=no |title=Diet choice in an omnivorous salt-marsh crab: different food types, body size, and habitat complexity |author=Buck, T. L., G. A. Breed, S. C. Pennings, M. E. Chase, M. Zimmer & T. H. Carefoot |journal=Journal of Experimental Marine Biology and Ecology |year=2003 |volume=292 |issue=1 |pages=103-116 |url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=14847986.Yengeç avcılığı
," target="_blank"> İskoçyadaki balıkçılar tarafından ayrıştırılıyorlar] Yengeçlerin 1½ milyon tonun üzerinde parekende pazarlama miktarı ile tüm dünyada avlanan tüm deniz eklembacaklıları arasında % 20 lik bir payı vardır. Bu toplam içindeki bir tür ise tüm oranın ellide birini teşkil eder: ``Portunus trituberculatus``. Diğer önemli türler ise;``Portunus pelagicus``, ``Chionoecetes cinsinin pek çok üyesi``, mavi yengeç (``Callinectes sapidus``), ``Charybdis spp.``, ``Yenebilen yengeç|Cancer pagurus``, Dungeness yengeçi (``Cancer magister)`` ve ``Scylla serrata``dır ve herbiri yıllık olarak 20,000 tondan fazla yakalanır;cite web |url=http://www.fao.org/figis/servlet/TabLandArea?tb_ds=Capture&tb_mode=TABLE&tb_act=SELECT&tb_grp=COUNTRY |title=Global Capture Production 1950-2004 |publisher=FAO |accessmonthday=August 26 |accessyear=2006.Sınıflandırma
Çoğu eklem bacaklılarda gonoforlar (üreme organları) bacaklarda bulunur. Yaklaşık 850 tür cite journal | quotes=no |author=Sternberg, R. von & N. Cumberlidge |year=2001 |title=On the heterotreme-thoracotreme distinction in the Eubrachyura De Saint Laurent, 1980 (Decapoda: Brachyura) |journal=Crustaceana |volume=74 |pages=321-338 yengeç tatlısu yahut da yarı karasal türlerdir ve dünyanın tropik ve yarı tropik bölgelerinde bulunurlar. Bunların geçmişte yakın ilişkili gruplar olduğu düşünülürdü ancak şimdilerde eski dünyadakiler ve yeni dünyadakiler olmak üzere en az iki ayrı ve bağımsız tür oldukları düşünülmektedir. cite journal | quotes=no |author=Sternberg, R. von, N. Cumberlidge & G. Rodriguez |year=1999 |title=On the marine sister groups of the freshwater crabs (Crustacea: Decapoda: Brachyura) |journal=J. Zool. Syst. Evol. Research |volume=37 |pages=19-38.Galeri
Benzer hayvanlar
Bazı diğer hayvan grupları da aynı zamanda yengeç diye adlandırılır yahut da isminde yengeç kelimesi geçer. Bunların içinde gerçek yengeçlerle müthiş derecede benzerlikleri olan fakat Anomura grubuna bağlı olan hermit yengeci, porselen yengeç ve kral yengeç`dir. İngiltere Gıda Standartları Kurumu kral yengecin "yengeç" olarak satılmasına izin verir cite web |url=http://www.food.gov.uk/multimedia/webpage/namesoffish |title=UK list of legal names for fish species |publisher=Food Standards Agency |date=2003-09-26Referanslar
- İngilizce wikipediden çeviri