Türkçe Bilgi: Yassıada Davaları

27 Mayıs 1960 günü, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından yapılan hareketten sonra, Demokrat Parti iktidarı sorumlularını yargılamak ve suçluları cezalandırmak amacı ile Yassıada'da görülen davalara, genel olarak, verilen ad. Yassıada davaları, 14 Ekim 1960 günü başlamış ve hükümlerin okunduğu son duruşma günü olan 15 Eylül 1961 günü son bulmuştur.

Yassıada davalarında sanık olarak bulunanlar şunlardır; Cumhurbaşkanı: Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, B.M.M. Başkanı Refik Koraltan, Demokrat Parti hükümeti üyeleri, Demokrat Parti milletvekilleri. Demokrat Parti devrinde, partizanca hareketleri ile çeşitli suçlar işlemiş bulunan idare adamları.Bunların toplamı 412 dir.

14 Ekim 1961 günü başlayan Yassıada davaları, 11 ay 1 gün sürmüş, bu süre içinde 203 gün davalara bakılmıştır. 203 günde 872 oturum yapılmış, bu oturumların saat olarak toplamı da 1033 saat tutmuştur.

Yassıada'da 19 davaya bakılmıştır. Bunlardan Değirmen davası, zaman akımı bakımından düşmüş, 17 si de, en önemli dava olan �Anayasayı İhlal� davası ile birleştirilmiştir. Davalarda 1068 tanık dinlenmiştir.

Yassıada'da görülen davalar şunlardır: 1 - Anayasayı ihlal davası, 2 - Köpek davası, 3 - 6/7 Eylül davası,

4 - Bebek davası, 5 - Vinylex davası, 6 - Zimmet davası, 7 - Arsa davası, 8 - Gemi davası, 9 - Değirmen davası. 10 - Barbara davası, 11 - Örtülü ödenek davası, 12 - Radyo davası, 13 - Topkapı olayları davası, 14 - Çanakkale ve Geyikli davası, 15- Kayseri olayları davası, 16 - Demokrat İzmir gazetesinin tahribi davası, 17 - (27 - 28 Nisan)

Ankara ve İstanbul olayları davası, 18 - İstimlak yolsuzluğu davası, 19 Vatan Cephesi yolsuzluğu davası.

1 - Anayasayı ihlal davası:

Bu davaya, 14 Ekim 1960 günü, Yassıada'da ilk dava olarak başlanmıştır. Aynı gün yapılan oturumda, Anayasayı ihlal kararnamesi okunmuş, uzun bir süre ara verildikten sonra bu süre içinde öbür davalar görülmüştür. 11 Mayıs 1961 gününden itibaren devam edilmiştir. Bu dava; Yurt dışında bulundukları için haklarındaki davalar geri bırakılan 4 kişi, duruşmalar sırasında öldükleri için haklarındaki davalar düşen 3 kişinin dışında, 395 sanığı olan bir davadır.

Bu davanın sanıkları şunlardır : Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar eski Başbakan Adnan Menderes, eski Bakanlar, Meclis Tahkikat Komisyonu kurulması teklifini yapan dört milletvekili, Tahkikat Komisyonunun 15 üyesi B.M. Meclis Başkanı ve başkan vekilleri, D. P. Genel idare Kurulu üyeleri, eski D. P. milletvekilleri.

Sanıkların işledikleri kabul edilen suçlar şunlardır: C.H.P. mallarının alınması. Kırşehir'in siyasi sebeplerle ilçe haline getirilmesi, yargıç teminatı ve mahkeme bağımsızlığının ihlal edilmesi, seçim kanununda yapılan antidemokratik değişiklikler, Meclis Tahkikat Komisyonunun kurulması, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunun çıkarılması, Meclis Tahkikat Komisyonunun aldığı kararlar

Başsavcı, bütün bu olayları, kararnamesinde delilleri ile inceleyerek Anayasanın ihlal edilmiş olduğunu söylemiş, sanıkların, idam ile 5-15 yıl arasında değişen ağır hapis cezasıyla cezalandırılmalarını istemiştir.

Bu dava ile ilgili olarak 216 tanık dinlenmiştir. Sanıklar ve savunucuları, gerek tanıkların gerekse savcının ileri sürmüş olduklarını kabul etmeyen savunmalarda bulunmuşlar, böylece Anayasayı ihlal davası, 11 Ağustos 1961 günü son bulmuştur. Bu tarihte, aynı zamanda, görülmekte olan bütün davalar bitmiş olduğundan Yassıada davalarının duruşmaları da sona ermiştir. 14 Ağustos 1961 günü, Yüksek Adalet Divan Başkanı tarafından, gerek Anayasayı, ihlal davasının gerekse bu dava ile birleştirilmiş olan öbür davaların kararlarının 15 Eylül 1961 tarihinde yapılacak oturumda verileceğini bildirmiştir.

15 Eylül 1961 günü yapılan oturumda, Yassıada davaları ile ilgili kararlar okunmuştur.

2 - Köpek davası:

14 Ekim 1960 günü öğleden sonra, �Irtikap davası� da denen Köpek davasına başlanmıştır. Bu davada sanık olarak eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve eski Tarım Bakanı Nedim Ökmen bulunmuştur. Kararnamede, Celal Bayar ve Nedim Ökmen'in nüfuz ve makamlarını suistimal ederek, Afgan kralı tarafından armağan edilen bir köpeği, yirmi bin liraya Atatürk Orman Çiftliği Hayvanat Bahçesine sattıkları ileri sürülmüştür. Buna göre de sanıkların beş yıl ağır hapis ve müebbeden memuriyetten mahrumiyetine karar verilmesi istenmiştir. Sanıklar, bu davaya karşı olan üzüntülerini belirtmişler, ortada bir �irtikap� olayının olmadığını, elde edilen bu para ile İzmir'in bir köyünde bir çeşme yaptırılmış olduğunu söylemişlerdir. 6 duruşma devam eden bu davada 7 tanık dinlenmiş ve 24 Ekim 1960 günü karar açıklanmıştır. Bu karara göre, Köpek davası, 1 numaralı dava olan Anayasa davası ile birleştirilmiştir. 15 Eylül 1961 günü açıklanan tararlarda da, Celal Bayar'ın 4 yıl 2 ay hapsine, müebbeden memuriyetten mahrumiyetine karar verildiği anlaşılmıştır.

3 - 6/7 Eylül olayları davası:

Bu davaya, 19 Ekim 1961 günü taşlanmıştır. Bu davada sanık olarak bulunanlar şunlardır: Celal Bayar, Adnan Menderes, Fatih Rüştü Zorlu, Fuat Köprülü, Fahrettin Kerim Gökay ile Selanik'teki bomba olayı ile ilgili olan 6 kişi. Bu dava, 6/7 Eylül 1955 günü İstanbul�da meydana gelen olaylarla ilgilidir. 6 Eylül 1955 günü, Selanik'te, Büyük Atatürk'ün doğmuş olduğu eve bir bomba atılmış, bu olayın İstanbul�da duyulması üzerine de, büyük olaylar meydana gelmiş, yüzlerce dükkan ve ev yıkılmış, milyonlarca lira zarar meydana gelmiş, dış ülkelerdeki milli itibarımız zedelenmişti. Savcı, okuduğu kararnamede, bombanın, hükümetin emri ile Oktay Engin tarafından atıldığını, bombanın konsolos tarafından Selanik'e götürüldüğünü, olayların önceden tertip edildiğini ileri sürmüştür.

Açıklanan karar sonunda, Gökay ve İstanbul Emniyet Müdürü Eriş, 18.11. 1960 tarihli af kanununa göre dava dışı bırakılmışlar, Menderes 6 yıl, Zorlu 4 yıl ,Kemal Hadımlı 4,5 ay ağır hapis cefası almışlar, öbür sanıklar da beraat etmişlerdir.

4 - Bebek davası:

Bu davada, Adnan Menderes'in gayri meşru hayat yaşadığı Ayhan Aydan'dan yeni doğmuş gayri meşru çocuğunu, doktor Fahri Atabey'i Ankara'ya çağırtarak öldürttüğü, savcı tarafından Meri sürülmüştür.

Bu davanın sanığı olan Adnan Menderes ve tanık olarak dinlenen Ayhan Aydan, münasebetlerini gizlememişler, ancak, doğmuş olan çocuğun eceli ile ölmüş bulunduğunu ifade etmişlerdir. Bu dava 7 oturum devam etmiş 31 Ekim 1960 tarihinde başlayarak 22 Kasım 1960 tarihinde son bulmuştur. Açıklanan karara göre, davanın iki sanığı, Adnan Menderes ve Fahri Atabey, beraat etmişlerdir.

5 - Vinylex davası:

4 Kasım 1960 günü başlayan bu davanın sanıkları, eski Maliye Bakanı Hasan Polatkan, Vinylex, Şirketinden Hüseyin Altay, Necati Dolay ve Ragıp Sipahi idi. Savcı tarafından okunan kararnamede, Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın, nüfuz suıstimali suretiyle ve maddi menfaat karşılığında Vinlex Şirketi mensuplarına usulsüz kredi sağladığı ve Hasan Polatkan'ın bu işten dolayı 110 bin lira rüşvet aldığı ileri sürülmüştür. 5 oturum devam eden bu davada 14 tanık dinlenmiş, sanıklar, yapılan kredilerin normal olduğunu ileri sürmüşlerdir.

16 Kasım 1960 günü dava son bulmuş, 15 Eylül 1960 günü açıklanan karar sonucuna göre de sanıkların şu cezaları aldıkları anlaşılmıştır: Hasan Polatkan 7 yıl ağır hapis, 550 bin lira para cezası, müebbeden memuriyetten mahrumiyet; diğer üç sanık da 3 er yıl 6 şar ay ağır hapis.

6 - Zimmet davası:

Eski Ticaret Bakanı Hayrettin Erkmen ve Zeyyat Mandalinci'nin sanık olarak bulundukları bu dava 8 Kasım 1960 tarihinde başlamış, 5 oturum sürmüş ve 3 Aralık 1960 tarihinde son bulmuştur. Okunan kararnamede, bir Amerikan gezisine çıkan Mandalinci'nin, devlet bütçesinden aldığı 12 bin lira avansı, Hayrettin Erkmen'in yardımı ile Toprak Mahsulleri Ofisi bütçesinden kapattırdığı, böylece zimmetine para geçirdiği, Hayrettin Erkmen'in bu suça katılmış olduğu ileri sürülmüştür.

5 Oturum devam eden bu davada 9 tanık dinlenmiştir. Sanıklar, savcı tarafından ileri sürülmüş olan suçları kabul etmediklerini, Amerika'ya Mandalinci'nin görevli gittiğini söylemişler ve beraatlarını istemişlerdir.

Kararda Mandalinci'nin zimmet suçundan beraat ettiği, Erkmen'in de 6 ay hapsine karar verildiği bildirilmiştir.

7 - Arsa davası:

Nedim Ökmen'in sanık bulunduğu bir davadır. 11 Kasım 1960 tarihinde başlanmış 3 oturum sürmüştür .Davada 6 tanık dinlenmiştir. Savcı tarafından okunan kararnamede eski Tarım Bakanı Nedim Ökmen'in Pendik'te karısına ait bir arsayı, nüfuzunu kullanarak İş Bankasına yüksek fiyatla sattığı ileri sürülmüştür.

Sanık ve akuvatı, satışın normal yapılmış olduğunu ileri sürmüşler ve beraatlarını istemişlerdir.

Açıklanan kararda, Nedim Ökmen'in bu davadan 5 yıl ağır hapis cezası aldığı anlaşılmıştır.

8 - Gemi davası:

Menderes, Zorlu, Ataman, Polatkan, Erkmen, Berk ve Ali İpar'ın sanık olarak bulundukları bir davadır. 15 Kasım 1960 da başlamış, 13 oturum sürmüş ve 19 Ocak 1961 de bitmiştir. 10 tanık dinlenmiştir. Savcı tarafından okunan kararnamede, Zorlu'nun Menderes aracılığı ile Koordinasyon heyetine baskı yaptığı, gemi ithal rejimini değiştirdiği, Ali İpar'a büyük menfaat sağladığı, döviz kaçakçılığına sebep olduğu ileri sürülmüştür.

Açıklanan kararda, sanıkların hepsi cezalandırılmışlardır.

9 - Değirmen davası:

Sıtkı Yırcalı'nın sanık olarak bulunduğu bir davadır. 18 Kasım 1960 ta başlamıştır. Savcının okuduğu kararnamede, Yırcalı'nın Ticaret Bakanı bulunduğu sırada nüfuzunu kötüye kullanarak, bir un değirmenini, bir makarna fabrikası sahibi olan Şemsi Demirkan'a tahsis ettiği ileri sürülmüştür. Ancak, zaman aşımı olduğundan, Yüksek Adalet Divanı, bu davanın düşmesine karar vermiştir.

10 - Barbara Davası:

Koraltan ile Polatkan'ın sanık olarak bulundukları bir davadır. 21 Kasım

1960 günü başlamış, 26 Aralık 1960 günü bitmiştir. Kararnamede, Koraltan'ın, hasta olan eşine ilaç getirmek için a'l-dığı dövizle, "Barbara" adlı bir Alman kızını getirttiği, böylece Türk Parasını Koruma Kanununa aykırı hareket ettiği, Polatkan'ın da bu suça katılmış, olduğu ileri sürülmüştür. Açıklanan kararda, Koraltan'ın 5 ay 25 gün, Polatkan'a 6 ay hapse mahkum oldukları anlaşılmıştır.

11 - Örtülü ödenek davası:

Adnan Menderes ile Başbakanlık müsteşarı Ahmet Salih Korur'un sanık olarak bulundukları bir davadır. 25 Kasım 1960 ta başlamış, 13 oturum sürmüş, 9 Şubat 1961 de bitmiştir. 47 tanık dinlenmiştir.Bu dava sırasında gizli oturum da yapılmıştır.

Savcı tarafından okunan kararnamede Menderes'in on yıl boyunca, üç milyon tutarındaki örtülü ödeneği, şahsi işlerinde D.P. hizmetlerinde kullandığı, bu arada süveter, pardesü, ayakkabı tamiratı gibi bazı masrafları bile yaptırdığı, vergilerini örtülü ödenekten verdiği, cımbız, viski gibi şeyler satın aldırdığı, dilediği kimselere, işine gelen amaçlar için bol bol paralar verdiği ileri sürülmüş. Ahmet Salih Korur'un da, aynı paradan 250 bin lira zimmetine geçirdiği ileri sürülmüştür.

Menderes, yaptığı savunmada, bu iddialardan bazılarını kabul etmek istememiş, yapılan masrafların çoğundan habersiz olduğunu ileri sürmüş, kabahati Ahmet Salih Korur'a atmıştır. Ahmet Salih Korur da, her şeyi Menderes'in bilgisi altında yaptığını söylemiştir.

Bu dava, Anayasayı ihlal davası ile birleştirmiştir. Açıklanan kararda, bu dava sebebi ile Menderes'in 15 yıl ağır hapse ve 4 milyon 878, Korur'un da 2 yıl 11 ay ağır hapse mahkum oldukları anlaşılmıştır.

12 - Radyo davası:

Başta Menderes olmak üzere 6 eski bakan ve eski Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürü Altemur Kılıç'ın sanık oldukları bir davadır. 29 Kasım 1960 günü başlayan dava, 6 oturum sürmüş, 22 Aralık 1960 ta bitmiştir. Savcı tarafından okunan kararnamede, sanıkların, demokrasiyi yıkmak ve bir zümre egemenliği kurmak için radyoyu bir parti organı haline getirdikleri, bu amaç için de 1957 seçim sonuçlarını, saat 17 den önce ilan ederek baskı yaptıklarını ileri sürmüştür.

Sanıklar yaptıkları savunmalarda, bu iddiaları kabul etmek istememişler, radyo ile olan ilgi durumlarını, çeşitli yönlerden açıklamışlardır. Dava, Anayasayı ihlal davası ile birleştirilmiştir. Menderes ve eski bakanların bu davadaki sorumlulukları da, �Anayasayı ihlal suçunun maddi vakıası� olarak kabul edilmiştir.

13 - Topkapı olayları davası:

Başta Celal Bayar ,Menderes, Aygün, Yetkin er olmak üzere sanıkları fazla olan bir davadır. 2 Aralık 1960 tarihinde başlamış, 22 oturum sürmüş, 17 Nisan 1961 de sora bulmuştur. Bu davanın konusu, 5 Mayıs 1959 da, İzmir�den İstanbul'a gelen muhalefet lideri İnönü'yü Topkapı'da öldürmeye çalışıldığı idi.

Savcı tarafından okunan kararnamede ,olay günü, bütün ayrıntıları ile anlatılmıştır. Savcı tarafından, olay günü, Yeşilköy ve Topkapı'da suikast için büyük ölçüde hazırlıklar yapıldığı, çeşitli yerlerden bu iş için adamlar getirtildiği, ellerinde şişeler, sopalar ,şişler bulunan bu adamların, Topkapı'ya geldiği sırada İnönü'nün arabasını çevirdikleri, bu büyük kargaşalık sırasında, ancak ordu birliklerinin olayı önlemeleri ile, istenilen korkunç suikastın meydana getirilemediği açıklanmıştır.

Bu dava ile ilgili olarak 166 tanık dinlenmiştir. Tanıklar, olayla ilgili olayların, kararnamede açıklandığı gibi, o günle ilgili ayrıntılar içinde anlatmışlardır.

Sanıklar, Topkapı'da meydana gelen olayları kabul etmişler, ancak bu olayların, bir suikast teşebbüsünün tertipleri olmadığını, bir parti gösterisi şeklinde tefsir edilmesini, özet olarak iddia etmişler, bazı sanıklar da, olayla ilgileri olmadığını ileri sürmüşlerdir.

Okunan kararda, 16 sanığın serbest bırakıldığı bildirilmiş, bu davanın, Bayar ve Menderes için, Anayasayı ihlal suçunun maddi vakıası olarak kabul edildiği belirtilmiş, davanın, Anayasayı ihlal davası ile belirleştirildiği açıklanmıştır. Celal Bayar, Menderes, Aygün ve Yetkiner dışındaki sanıklar yedişer yıldan başlamak üzere değişik hapis cezalarına çarptırılmışlardır.

14 - Çanakkale ve Geyikli davası:

Menderes ve üç eski Çanakkale milletvekilinin sanık olarak bulundukları bir davadır. 27 Aralık 1960 tarihinde başlamış 10 Mart 1961 tarihinde bitmiştir.

Savcı tarafından okunan kararnamede, Çanakkale'de meydana gelen bazı olayları incelemek üzere C.H.P. tarafından gönderilen bir parti heyetinin, Menderes'in emriyle Çanakkale'ye sokulmak istenmediği, bunun üzerine bazı çirkin olayların meydana geldiği belirtilmiş, Anayasanın ihlal edilmiş olduğu ileri sürülmüştür.

Menderes, yaptığı savunmada, olayların karşılıklı tahriklerden ileri geldiğini söylemiş, öbür sanıklar da olaylarla bir ilgileri olmadıklarını belirtmişlerdir. Okunan kararda, bu davanın da, Anayasayı ihlal suçunun maddi vakıası olarak kabul edildiği belirtilmiştir.

15 - Kayseri olayları davası:

Bayar, Menderes, eski Kayseri milletvekilleri, eski Kayseri valisi olmak üzere 13 sanığı olan bir davadır. 9 Ocak 1961 de başlamış 11 oturum sürmüş, 20 Nisan 1961 de sona ermiştir. Davada 49 tanık dinlenmiştir. Davanın konusu, sanıkların İsmet İnönö'nün Kayseri'ye yapmak istediği bir geziye engel olmak istedikleri, bu sebeple İnönü'nün binmiş olduğu treni durdurttukları ,daha sonra bu işle ilgili olarak askeri birlikleri kullandıkları, kanun dışı emirlerle gezi hürriyetini kayıt altına aldıkları idi.

Savcı tarafından okunan kararnamede, bütün olay, en küçük ayrıntılarına kadar açıklanmış, bu davanın da, Anayasayı ihlal etmenin bir örneği olduğu belirtilmiş ve sanıkların çoğu, olayla ilgi derecelerini, çeşitli şekilde yorumlamışlar. Menderes' de İnönü'nü Kayseri'ye sokmamanın, alınmış bir idari tedbir olduğunu belirtmiştir.

Anayasa davası ile birleştirilen bu dava da, okunan karara göre, Anayasayı ihlal suçunun maddi bir vakıasını teşkil etmiştir.

16 - Demokrat İzmir Gazetesinin tahribi davası:

Menderes, D. P. İzmir İl Başkanı, İzmir Valisi, Emniyet Genel Müdürü ile birlikte 36 sanığı olan bir davadır. 9 Ocak 19&1 günü başlamış, 12 oturum sürmüş, 11 Mart 1691 günü son bulmuştur. Dava Sırasında 75 tanık dinlenmiştir.

Savcı tarafından okunan kararnamede ,Demokrat İzmir gazetesinin, D.P. iktidarı aleyhindeki tutumuma engel olmak amaca ile, D.P. ileri gelenlerinin emri ve İzmir D.P. teşkilatının teşebbüsü ile Demokrat İzmir gazetesinin basıldığı, tahrip edildiği ,sonuç olarak da basın hürriyetinin, dolayısı ile Anayasanın ihlal edildiği ileri sürülmüştür.

Sanıklar, olayla ilgi derecelerini çeşitli şekilde yorumlamışlar , Andan Menderes'de, bir gazetenin tahrip edilmesi ile basının susturulmuş olamayacağını ileri sürmüştür.

Açıklanan kararda, bu davanın da, Anayasayı ihlal davası ile birleştirildiği belirtilmiş ,D.P. ileri gelenleri, Menderes, İzmir Valisi için, bu davanın, Anayasayı ihlal suçunun maddi vakasının meydana getirilmiş olduğu belirtilmiştir.

17 - Ankara ve İstanbul Olayları (28 - 27 29 Nisan 1960) Davası:

Anayasayı ihlal davasından sonra, Yassıada'da görülen en çok sanıklı ve en önemli bir davadır. 2 Şubat 1961 tarihinde başlamış 27 Temmuz 1961 günü son bulmuştur. 117 kişinin sanık olarak bulunduğu bir davadır. Davanın konusu, 27 Mayıs 1960 Hareketinden bir ay önce, İstanbul ve Ankara Üniversitelerin de başlayan olaylarla ilgili olarak D.P. iktidarı tarafından yürütülmüş olan bu kanun dışı hareketlerdir. 27

Mayıs Hareketinden bir ay önce, B. M. Meclisinde meydana gelen olaylar, bir tahkikat komisyonunun kurulması, bu komisyona geniş yetkiler veren kanunun kabul edilmesi üzerine 28 Nisan 1961 sabahı İstanbul Üniversitesi bahçesinde, bir protesto mitingi tertip edilmişti. Üniversite öğrencilerinin tertip ettikleri bu miting sırasında, Üniversiteye girme yetkileri olmadığı halde D.P.savunucusu olan bazı polisler (Bumin Yamanoğlu, Zeki Şahin.) Üniversite bahçesine girmişler bu hareket üzerine olay büyümüş, Üniversite bahçesinden taşarak Beyazıt Meydanına kadar genişlemişti. Bu sırada polisler tarafından öğrencilere ateş açılmış ve bir üniversiteli öğrenci olan Turan Emeksiz şehit düşmüştü. Bunun üzerine Sıkıyönetim ilan edilmiş; İstanbul'da meydana gelen bu olaylar üzerine, ertesi sabah, Ankara Üniversitesi Hukuk ve Siyasal Bilgiler Fakültelerinde de, aynı protesto hareketleri başlamıştır. Ankara'daki olaylar sırasında, Sıkıyönetim Komutanı tarafından, öğrencilere çok sert bir hareket tarzı güdülmüş, öğrenciler üzerine ateş açmaları emri, askeri birliklere verilmiştir. Bu günlerden sonra, Ankara'da Yenişehir�de devamlı olarak gençler tarafından protesto gösterileri yapılmış, bu gösterilere katılanlar tevkif edilmişler,çok sert karşılık görmüşler ve bunların şiddetle cezalandırılmaları yoluna gidilmiştir. Fakat, bu olaylar fazla devam etmemiş, sonunda 27 Mayıs günü Türk Silahlı Kuvvetlerinin idareye el koyması ile son bulmuştu.Savcı tarafından okunan kararnamede 27 Mayıs Hareketi öncesi meydana gelmiş olan bütün bu olaylar, en ince ayrıntılarına kadar açıklanmışı,, bütün sanıkların, bu davalarla ilgili durumları, teker teker delilleri ile göz önüne serilmiştir.

Dava sırasında 395 tanık dinlenmiş, olaylarla ilgili çeşitli durumları, gördükleri gibi anlatmışlardır.Sanıklar da, olayları ve olaylarla ilgili durumlarını çeşitli şekillerde açıklama yoluna gitmişlerdir.

Açıklanan kararlarda, bu davanın da Anayasayı ihlal davası ile birleştirilmiş olduğu belirtilmiştir. Menderes, eski bakanlar, Bayar, Genel Kurmay Başkanı, Emniyet Genel Müdürü, İstanbul Valisi, Belediye Reisi, Ankara Valisi Ankara Valisi için Anayasayı ihlal suçunun maddi vakıası olarak kabul edilmiş, öbür sanıklardan çeşitli hapis cezaları ile cezalandırılanların dışında 39 sanık da beraat etmiştir.

18 - İstimlak Yolsuzluğu Davası:

Menderes, eski bakanlardan bazıları İstanbul ve İzmir valileri, İstanbul Belediye Başkanının sanık olarak bulundukları bir davadır. 17 Nisan 1981 günü son bulmuştur. Savcı tarafından okunan kararnamede, Menderes'in İstanbul'u imar etmek düşüncesi altında, rastgele pek çok ev yıktırdığı, istimlak bedellerini ödetmediği, istimlakler sırasında pek çok suiistimallerin meydana gelmiş olduğu belirtilmiş, sanıkların cezalandırılmaları istenmiştir.

Sanıklar, bu konuda çeşitli savunmalar yapmışlar, iddiaları kabul etmek istememişlerdir.

Açıklanan kararda, bu davanın da Anayasayı ihlal davası ile birleştirilmesine karar verildiği bu davanın da, Anayasayı ihlal suçunun maddi vakıası olarak kabul edildiği belirtilmiştir.

19 - Vatan Cephesi Yolsuzluğu Davası

Menderes, Koraltan D.P. Genel İdare Kurulu üyelerinin sanık olarak bulundukları bir davadır. 27 Nisan 1961 günü başlamış 21 Haziran 1961 günü son bulmuştur.

Savcı tarafından okunan kararnamede, sanıkların, Türkiye'de Demokrasiye son vermek amacı ile Vatan Cephesi adı altında çok geniş imkan ve şartlarla hazırladıkları bir teşkilatı kurma yoluna gittikleri, bu sebeple de Anayasayı ihlal ettikleri ileri sürülmüştür.

Menderes ve öbür sanıklar, iktidar partisinin üyelerini bir teşkilat altında birleştirme amacı içinde, Vatan Cephesini kurduklarını söylemişlerdir. Demokrasi taraftarı olduklarını belirtmişlerdi.

Açıklanan kararda bu davanın da Anayasayı ihlal davası ile birleştirildiği belirtilmiştir. Bu dava da, sanıklar için, Anayasayı ihlal suçunun maddi vakıasını meydana getirmiştir.

Kararlar:

15 Eylül 1961 tarihindeki son oturumda, Yüksek Adalet Divanı tarafında ,Yassıada davaları ile ilgili kararlar açıklanmıştır.

Açıklanmış olan bu kararlara göre, suçlu oldukları davalar ve suç durumları ayrı ayrı gösterildikten sonra sanıklar şu cezalara çarptırılmışlardır

Ölüm Cezaları: Celal Bayar, Kefil Koraltan, Adnan Menderes, Emin Kalafat, Fatih Rüştü Zorlu, Hasan Polatkar Agah Erozan, Hamdi Sancar, Bahadır Dülger ,Baha Akşit, İbrahim Kirazoğlu, Nusret Kirişçioğlu, Zeki Erataman, Osman Kavrakoğlu, Rüştü Erdelhun, (Bunlardan yalnız Adnan Menderes, Fatih Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan'ın idam cezaları Milli Birlik Komite si tarafından onaylanmış öbür ölüm cezaları da, Milli Birlik Komitesi tarafından, müebbet hapis olarak değiştirilmiştir).

Müebbet Hapis: Yüksek Adalet Divanı tarafından 31 kişi müebbet hapis mahkum edilmiştir.Bunlar arasında başlıca ,Bakanlar Kurulu üyeleri, Takikat Komisyon üyeleri, bu komisyon kurulmasını teklif edenler, aşırı partizanlığı ile ün salmış D.P. ileri gelenleri bulunmaktadır.

Çeşitli Cezalar: 1 sanık ondokuz ; (Bumin Yamaoğlı), 4 sanık onbeş yıl, 1 sanık ondört yıl (Zeki Şahin), sanık onar yıl, 2 sanık sekizer yıl, 1 sanık 7 yıl 10 ay, 31 sanık yedi yıl altı ay, 8 sanık yedi yıl, 15 sanık altı ay, 16 sanık dörder yıl ikişer ay, 8 sanık üçer yıl dokuzar ay, 2 sanık üçer onbir ay, (Ahmet Salih Korur) 8 sanık ikişer yıl dörder ay, 7 sanık ikişer ; 9 sanık da altışar ay ile birer buçukla mahkum olmuşlardır.

Yassıada Davaları

Yassıada Yargılamaları

Bebek Davası

Ayhan Aydan

Tekin Erer

Burhan Apaydın

27 Mayıs darbesi

Adnan Menderes

Selim Ragıp Emeç