Yasama Dokunulmazlığı

Kısaca: Yasama dokunulmazlığı Milletvekillerine, vazifelerini bir baskı altında kalmadan serbestçe ifa edebilmelerini sağlamak için verilmiş olan bir imtiyaz. 1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 83. maddesinde yasama dokunulmazlığı şu şekilde düzenlenmiştir: “Yasama Dokunulmazlığı” başlığını taşıyan 83. maddeye göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki başkanlık divanının teklifi üzerin ...devamı ☟

Yasama dokunulmazlığı Milletvekillerine, vazifelerini bir baskı altında kalmadan serbestçe ifa edebilmelerini sağlamak için verilmiş olan bir imtiyaz. 1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 83. maddesinde yasama dokunulmazlığı şu şekilde düzenlenmiştir:

“Yasama Dokunulmazlığı” başlığını taşıyan 83. maddeye göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki başkanlık divanının teklifi üzerine meclisçe başka bir karar alınmadıkça bunları meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar (mad. 83/1). Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, meclisin kararı olmadıkça, tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suç üstü hali ve seçimlerden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla, Anayasanın 14. maddesindeki durumlar (Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerin, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk devletinin ve cumhuriyetinin varlığını tehlikeye düşürmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din veya mezhep ayırımı yapmak veya sair herhangi bir yoldan bu kavram ve görüşlere dayanan bir devlet kurmak maksadıyla kötüye kullanılmış olması), bu hükmün dışındadır. Ancak bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır (mad. 83/2).

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi hakkında, seçimden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır, üyelik süresinde zaman aşımı işlenemez (mad. 83/3). Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır (mad. 83/4). Türkiye Büyük Millet Meclisindeki siyasi parti gruplarınca (Yasama Dokunulmazlığı) ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz (mad. 83/9).

Yasama Dokunulmazlığı mutlak (daimi) ve geçici olmak üzere iki türlüdür. Mutlak dokunulmazlığa yasama sorumsuzluğu da denilir. Buna göre, milletvekilleri meclis çalışmaları sırasındaki oy ve sözlerinden hiçbir zaman sorumlu tutulamazlar. Bu dokunulmazlık milletvekilliği sona erdikten sonra da devam eder. Geçici dokunulmazlık ise, milletvekillerini sadece Milletvekili seçildikleri sürece koruyan, fakat milletvekilliği sıfatları sona erince kaldırılan bir dokunulmazlıktır. Anayasada belirtilen iki istisna dışında milletvekilleri işledikleri herhangi bir suç sebebiyle tutuklanamazlar ve sorguya çekilemezler. Onlar hakkında bu işlemler ancak dokunulmazlıkları kaldırılırsa mümkün olabilir.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Yasama bağışıklığı
3 yıl önce

ayrıcalıklardır. Yasama sorumsuzluğu ve yasama dokunulmazlığı olmak üzere ikiye ayrılır. Yasama dokunulmazlığı, parlamento üyeleri hakkında, suç işlediklerinden...

Diplomat
3 yıl önce

ayrıcalık ve bağışıklıklar ise, Kişi ve Aile Bireyleri Dokunulmazlığı Konut Dokunulmazlığı Yargı Dokunulmazlığı ya da Bağışıklığı Vergi Ayrıcalığı Gümrük Ayrıcalığı...

TBMM 19. Dönem Milletvekilleri listesi
3 yıl önce

Milletvekili Sırrı Sakık ve Şırnak Bağımsız Milletvekili Mahmut Alınak'ın yasama dokunulmazlıkları, TBMM Anayasa ve Adalet Komisyonlarından kurulu Karma Komisyonca...

Diplomatik dokunulmazlık
3 yıl önce

Diplomatik dokunulmazlık, hükümetler arasında, diplomatların karşılıklı olarak serbestçe seyahatini ve görevli olduğu ülkenin yasalarına göre dava edilmemesini...

Abdullah Servet Akdağ
3 yıl önce

Beylerle birlikte 21 Mart 1921'deki gizli birleşimde Servet Efendi'nin yasama dokunulmazlığı kaldırıldı. Yapılan yargılama sonunda suçsuzluğu anlaşıldı ve beraat...

Abdullah Servet Akdağ, 10 Haziran, 12 Haziran, 14 Kasım, 1880, 1899, 18 Ekim, 1913, 1919, 1920, 1921
Folketing
6 yıl önce

(seçiminden sonra). Parlamento ayrıcalıkları Üyeler dokunulmazlığı vardır. Folketing'in dokunulmazlığı kaldırmaması kaydıyla, bir milletvekili aleyhine suç...

Türkiye Büyük Millet Meclisi
3 yıl önce

anayasal devlet organlarından üstün değildir. Yasama yetkisi, yasa veya kanun yapma yetkisidir. Yasalar anayasaya aykırı olamaz. TBMM'nin anayasada da...

23 Nisan, Parti, Mustafa Kemal Atatürk, Meclis-i Mebusan, Cumhuriyet, Osmanlı Devleti, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Demokrasi, Parlemento, Meclis, 1919
Birleşik Krallık Parlamentosu
6 yıl önce

çıkarıldı, ancak savaştan sonra tekrar 5 yıla düşürüldü. Üyelerin en önemli dokunulmazlık hakkı, münazaralarda ifade özgürlüğü hakkıdır; hem Lordlar kamarasında...