Yannis Skilitzes, (, , ayrıca Σκυλλίτζης/Σκυλίτσης}}, Iōannēs Skylitzēs/Skyllitzēs/Skylitsēs), (11. yüzyılın ikinci yarısı) Bizanslı saray memuru ve tarihçi. 811-1057 arasını anlatan tarih eseri ve bunu süsleyen minyatürlerle tanınır.
Hayatı
Hayatı hakkında çok az bilgi vardır. Tarihin Özeti çalışmasının başlığında kendisini kouropalatēs ve eski Vigla droungarios ("Ordunun seçkin atlı birliğinin komutanı") olarak tanımlar. Bazı yazarlar 1092'de aynı görevler ifa etmiş Yannis Thrakesios ile Skilitzes'in aynı kişi olduğunu ileri sürerler. Ana eseri Tarihin Özeti (, ), 811 yılında I. Nikeforos'un ölümünden 1057 yılında VI. Mikhail'in görevden alınmasına kadarlık bir tarihi içerir. Günah Çıkartıcı Teofanes'in Vakainamesini (kronik) devam ettirir. Bu eserin devamı 1057 – 1079 yıllarını kapsayan Scylitzes Continuatus adlı eserdir. Bazı tarihçiler, bu eserin de Skylitzes tarafından yazıldığının iddia ederler. Skilitzes'in eseri, 8. yüzyıl yazarı Teofanes'in tarihinin devamı niteliğindedir. Skilitzes, Teofanes'i en güvenilir tarihçi olarak kabul ederken aralarında Mihael Psellos'un da bulunduğu çağdaşları ile karşılaştırır. Skilitzes, günümüze ulaşmamış sayısız kaynaktan yararlanmış, kitabın bölümlerini de farklı üsluplarda kaleme almıştır. Örneğin II. Nikeforos Fokas'ı (hükümdarlığı 963-969) ele alan bölümde başvurduğu kaynakların vardığı sonuç ile yazarın imparatora karşı takındığı tutum arasında çelişki vardır. Skilitzes bu bölüm için Fokas sülalesinin bir tür vekayinamesi (kronik) olan bir eserden ve Leon Diakonos adlı bir yazardan yararlanmıştır. IV. Mihael'i (hükümdarlığı 1034-1041) anlatan bölüm birbiriyle ilintili kısa parçaların art arda dizilmesiyle vakanüvistçe yazılırken (ki bu Teofanes tarzıdır), IX. Konstantinos dönemi (1042-1055) oldukça uzun fakat kronolojik açıdan fakir bölümlerle betimlenmiştir. Skilitzes'in baş kişisi olan Katakalon Kekaumenos adlı general ise muhtemelen yazarın yakın olduğu biriydi. Madrid Skilitzes Tarihin Özetinin en ünlü elyazması, Sicilya'da 12. yüzyılda üretilmiştir. Şu anda Madrid'de Biblioteca Nacional de España (Madrid Ulusal Kitaplık) içerisinde yer almaktadır, bu nedenle
Madrid Skilitzes
olarak bilinir. 100 tanesi kayıp 574 minyatür içerir. Günümüze gelmiş yunanca tek Bizans resimli Vakainamedir (kronik). Çağının Bizans saray törenleri, savaş aletleri, deniz ve kara taşımacılığı hakkında değeri ölçülemez görsel ana kaynaktır. Kaynakça
Kaynaklar
* I. Thurn, Ioannis Scylitzes Synopsis Historiarum, Berlin-New York, 1973 * B. Prokic, Die Zusatze in der Handschrift des Johannes Skylitzes, Münih, 1906 * D. I. Polemis, "Some Cases of Erroneous Identification in the Chronicle of Skylitzes", Byzantinoslavica, S. 226 (1965), 74-81 * George Ostrogorsky, Bizans, 432-434 * E. T. Tsolakis, Skylitzes Continuatus, Selanik, 1968 (Grekçe) * André Grabar-Manoussos Manoussacas, L'Ilustration du Manuscrit de Skylitzes de la Bibliothéque de Madrid, Venedik, 1979 * Ayşe Hür, Yannis Skilitzes, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c. 7, s. 22 (1994) Biyografi * Text: Ioannis Scylitzae Synopsis Historiarum (ed. Hans Thurn, CFHB, 1973; ISBN (978)3110022858). The Thurn edition supersedes the much older one by Migne, below. A popular edition is being prepared for Kanakis books (with parallel Modern Greek "translation") and a facsimile edition of the Madrid is also available from Militos (Μίλητος) Publishers. * AHRB Skylitzes Colloquium, Belfast, 21-22 September 2002, Institute for Byzantine Studies, Queen's University, Belfast.[1] * John Wortley (trans.), John Scylitzes, a synopsis of histories (811-1057 A.D.): a provisional translation, Centre for Hellenic Civilization, University of Manitoba, 2000. * B. Flusin (trans.), J.-C. Cheynet (ed.), Jean Skylitzès: Empereurs de Constantinople, Ed. Lethielleux, 2004, ISBN 2-283-60459-1. * * W. Seibt: Johannes Skylitzes: Zur Person des Chronisten, Jahrb. Österr. Byz. 25 (1976) 81-85.
