Woody Allen
İngilizce Woody Allen kelimelerinin İspanyolca karşılığı.s. Woody Allen (brillante creador cinematográfico judío americano)
70’li yıllarla birlikte komedi türünü yeniden tanımlayan Woody Allen, yönetmenliğinin yanı sıra oyuncu, senarist ve oyun yazarı yönleriyle de tanınıyor. Kişisel komplekslerle örülmüş sofistike hikayleriyle sanat, din ve aşk konularına can alıcı noktalardan parmak basan Allen, itiraflar, zayıflıklar, bireysel kaygılar ve de en önemlisi paranoyaya kadar varan hedefsiz korkulara acımasızca saldıran ve onları seyirciye deşifre eden bir sinemacı olarak sivrildi. Amerika’nın “ auteur ” yönetmenlerinden biri olarak kabul edilen Woody Allen, filmlerine incelikle nüfuz eden komedi unsurunu ustaca kullanarak geleneksel değerleri ve kuralları eleştirmesini başarıyor.
1953 yılında Brooklyn’de dünyaya gelen Woody Allen, sinemayla ilk ciddi tanışması New York Üniversitesi sinema programına katılarak gerçekleşti. Yapımcılık dersinden kalmasıyla okuldan ayrılmaya karar veren yönetmen, David Alber adlı bir komedyen için haftada 20 dolar karşılığında yazmaya başladı. İki yıl sonra televizyon yazarlığından mezun olan Allen, efsanevi TV programı “ Your Show of Shows ”da çalışmaya başladı. Bu sırada Pat Boone için de yazarlık yapan yönetmen, beş yılını televizyon dünyasında geçirdi.
Televizyondaki çabaları Allen’a bir Emmy adaylığı getirmişti, ama o yazarlık kariyerine devam ederek stand-up şovlar hazırlamaya karar verdi. New York kulüplerindeki şovlarıyla üne kavuşan Allen, 1964 yılında kendi adını taşıyan bir şov yapmaya başladı.
1965 yılında Clive Donner’ın “ What’s New, Pussycat ? ” adlı filminin hem senaristliği hem de başrolünü üstlendi. Ertesi yıl ilk yönetmenlik deneyimi tadan Allen, “ What’s Up, Tiger Lily ” adlı bir filme imza attı. Filmde, Japon casusluk filmlerine esprili bir noktadan yaklaşan yönetmen, 1967 yılında bir Jamos Bond filmi olan “ Casino Royale ” ve Broadway yapımı “ Don’t Drink the Water ” adlı filmlerde rol aldı.
1969 yılında CBC kanalı için iki kısa metrajlı film çeken Allen, aynı yıl başrolünde kendisinin oynadığı “ Take the Money and Run ” adlı gangster filmini gerçekleştirdi. Auteur yönetmen olduğunu 1971 yapımı “ Bananas ” ile ispatlayan yönetmen, ertesi yıl “ Everything You Always Wanted to Know About Sex ” filmiyle dikkat çekti. 1972 yılında Herbert Ross’un “ Play It Again, Sam ” filminde rol aldıktan sonra ertesi yıl “ Sleeper ” adlı fütürist komedisine imza attı. Sinemasıyla birçok insana yabancı ve garip gelen Woody Allen, 1975 yılında “ Love and Death ” filmiyle seyirciyle arasında bir köprü kurmaya çalıştı. Napolyon savaşlarının ele alındığı ve Rus kültürüne göndermelerin yapıldığı film, Allen’ın yönetmenlik kariyerindeki en uçuk komedilerinden biriydi. Film aynı zamanda, yönetmenin bir sinemacı olarak tanınma ve saygı duyulma arzusunun bir belirtisiydi.
1977 yılında Oscar ödüllü “ Annie Hall ” ile yeni bir komedi türü yaratan yönetmen, derin ve sofistike ruh tahlilleri yaptığı bu deneysel filminde Alvy Singer karakterini canlandırdı. Gişe hasılatı açısından kariyerindeki en başarılı film olan “ Annie Hall ”, Amerikan komedisini zeka ve karmaşıklık unsurlarıyla yoğurarak sinemaya yeni bir soluk getirdi. Film, aynı zamanda Allen’ın, sinema anlayışını ortaya seren en önemli filmi olarak tarihe geçti.
Allen, 1978 yılında ünlü yönetmen Ingmar Bergman’ın filmlerinden yola çıkarak senaryosunu yazdığı “ Interiors ”a imza attı. Oldukça karamsar bir tablo çizen film, sinema çevresinde büyük gürültü kopardı. İki dalda Oscar’a aday gösterilen film, kimi eleştirmenler tarafından estetik bir dehanın ürünü olarak değerlendirilirken kimilerince de Allen’ın komedi anlayışını ucuza pazarladığı bir film olarak görüldü.
1979 yılında yaptığı “ Manhattan ” filmiyle eleştirmenlerle arasındaki gerginliği yumuşatmaya yeltenen Allen, komik olma ve saygı görme arzusunu bir ölçü dizginlemiş göründü. Ünlü müzisyen George Gershwin’in hayatının ele alındığı ustaca kotarılmış bir film olan “ Manhattan ”, Allen’ın filmografisi içerisindeki belli başlı filmler arasına girdi. 1980’li yıllar yönetmenin sanatsal kaygılar ile izleyici beklentisini karşılayarak beğenilmiş olmak arzuları arasında gidip geldiği yıllardı. Allen 1980 yapımı “ Stardust Memories ” ile İtalya’nın efsanevi yönetmeni Federico Fellini’nin “ 8 ½ ” adlı meşhur filmindeki, seyircinin arzularını tatmin etmek ile kendi emellerini gerçekleştirmek arasında ikileme düşen yönetmene benzetildi.
1982 yılında yine Bergman’dan esinlenerek “ A Midsummer Night’s Sex Comedy ” adlı filme imza atan Woody Allen, yeni bir başrol oyuncusu keşfetti: Mia Farrow. Yönetmen, Farrow ile 1983 yapımı “ Zelig ” sayesinde tekrar çalışma fırsatı buldu.
1986 yapımı “ Hannah and Her Sisters ” En İyi Senaryo dalında ikinci Oscar’ını kazanan Allen, bu filmiyle ünlü Rus oyun yazarı Chekhov’a benzetildi. 1988 yapımı “ September ” ve “ Another Woman ” ile seyircinin ilgisini yitirmeye başlayan yönetmen, ertesi yıl “ Crimes and Misdemeanors ” ile üç dalda Oscar’a aday gösterilerek kendini yeniden kabul ettirmeyi başardı.
1990’larla birlikte sinemadaki geçici eğilimlerden, basit ve yıldızlı komedilerden uzak duramaya özen gösteren Allen, özellikle seyirci karşısında itibar görme kompleksinden sıyrılmış göründü. 1990 yapımı “ Alice ” ve 1992 yapımı “ Shadows and Fog ” ile ustalığını konuşturan yönetmen, Farrow ile birlikte evlat edindikleri Soon-Yi Previn ile ilişkiye girdiği iddialarıyla gündeme geldi. Kendisini terk eden Mia Farrow, Allen’ın diğer üç çocuklarını da taciz ettiğini söyleyerek büyük sansasyon yarattı.
Özel hayatı magazin basınında en ince ayrıntısına kadar afişe edilen Allen, bütün dikkatini sinemaya verdi ve 1993 yılında başrolünde eski aşkı Diana Keaton’ın yer aldığı “ Manhattan Murder Mystery ” adlı filmi gerçekleştirdi. Ardından yedi dalda Oscar’a aday gösterilen “ Bullets Over Broadway ”i yöneten Allen, 1996 yılında kariyerindeki ilk müzikal filmine, “ Everyone Says I Love You ”ya imza attı.
1997 yapımı “ Deconstructing Harry ” ile olumsuz eleştiriler alan Allen, 1998 yapımı “ Celebrity ” ile kendini tekrarlayan yönetmen olma yolunda olduğunu izlenimini verdi. Müzik ve nostaljinin bir araya geldiği “ Sweet and Lowdown ” ile başarılı bulunan yönetmen, başrolünde Sean Penn’in yer aldığı bu filmde 30 yıllarda yaşamış alkolik bir gitaristin hayatını anlattı.
Filmografi 2002 Hollywood Ending 2001 The Curse of the Jade Scorpion 2000 Small Time Crooks 1999 Sweet and Lowdown 1998 Celebrity 1997 Deconstructing Harry 1996 Everyone Says I Love You 1995 Mighty Aphrodite 1993 Manhattan Murder Mystery 1992 Husbands and Wife 1992 Shadows and Fog 1990 Alice 1989 New York Stories 1989 Crimes and Misdemeanors 1988 Another Woman 1987 September 1987 Radio Days 1986 Hannah and Her Sisters 1985 The Purple Roce of Cairo 1984 Broadway Danny Rose 1983 Zelig 1982 A Midsummer Night's Sex Comedy 1980 Stardust Memories 1979 Manhattan 1978 Interiors 1977 Annie Hall 1975 Love and Death 1973 Sleeper 1972 Everything You Always Wanted to Know About Sex 1971 Bananas 1969 Take the Money and Run 1966 What’s Up, Tiger Lily?