Türkçe Bilgi: USS Franklin (CV-13)

Franklin (USS Franklin, CV/CVA, CVS-13, AVT-8), Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetlerine ait bir uçak gemisidir. Essex sınıf uçak gemilerinin beşincisidir. Benjamin Franklin'den adını almıştır. 'Big Ben' lakaplı USS Franklin, II. Dünya Savaşında defalarca hasar gördüğü halde batmamış gemi olarak ünlüdür. 19 Mart 1945'de Kyūshū açığındaki hava savaşında Japon İmparatorluğu Deniz Kuvvetlerine ait bombardıman uçaklarının saldırısıyla ağır hasar görerek batacakken Amerika'ya dönebilmiştir. Bu hikaye Gary Cooper'ın başrolünü oynadığı Task Force adlı filmde anlatıldığı için popüler olmuştur.

Çatışmaya girmeden önce

7 Aralık 1942'te Virginia eyaleti Newport News'daki Newport News Tersanesinde yapımına başlanmış ve 14 Ekim 1943'de Deniz Binbaşı Mildred H. McAfee tarafından adlandırılarak denize girdikten sonra 31 Ocak 1944'te Deniz Albay James M. Shoemaker komutasında hizmete girmiştir. Mürettebatı arasında o dönemde askerliğe alınan Saxie Dowell ve Deane Kincaide gibi müzisyenler de vardı. Onlar kulayla Frankline atanmışlardır. Franklin önce kontrol için Trinidad Adasına doğru yola çıkmış ve "Task Group 27.7"'ye verildikten sonra　alıştırma için San Diego'ya gitmiştir. Haziran 1944'de "Task Group 58.2"'e bağlanmış ve Pearl Harbor'a uğradıktan sonra Eniwetok'e doğru rotasını izlemiştir.

Ogasawara (Bonin) Adaları ve Mariana Adaları harekatları

1944 Haziran sonlarında Mariana Adaları saldırısının kol harekatı olan Bonin (小笠原 Ogasawara) Adaları saldırısına katılmıştır. 4 Temmuz'da Franklin'e bağlı uçaklar Iwo Jima (硫黄島), Chichi Jima (父島) ve Haha Jima (母島)'ya havadan saldırmış ve bir büyük nakliye gemisi ve üç küçük gemiyi batırmıştır. 6 Haziran'da Guam Adası ve Rota Adasına karşı saldırı başlatılmış ve bu saldırı çıkarma birliklerinin birinci dalgasını desteklemek için 21 Haziran'a kadar devam etmiştir. İkmal için Saipan Adasında iki gün kaldıktan sonra "Task Force 58"'e iştirak edilerek Palau Adasına karşı fotoğraflı keşif ve saldırı görevleriyle meşgul olmuş ve Franklin'e bağlı uçaklar 25 ve 26 Haziran'da Japon uçaklarına, binalarına ve gemilerine ağır hasar vermiştir. 28 Temmuz'da "Task Force 58"'dan ayrılarak Saipan Adasına doğru yola çıkmış ve "Task Group 58.1"'e katılmıştır. 4 Ağustos'ta tekrar Bonin Adalarına saldırmış ve Franklin'e başlı pike bombardıman uçakları ve torpido bombardıman uçakları Chichi Jima ve Otōto Jima (弟島)'daki telsiz tesisleri ve deniz uçak üssü, geçici pist ve gemilere saldırmıştır. 9 - 28 Ağustos arasında Eniwetok'te dinlendikten sonra uçak gemisi Enterprise, hafif uçak gemisi Belleau Wood ve hafif uçak gemisi San Jacinto ile birlikte Bonin Adalarına karşı etkisizleştirme ve oyalayıcı harekatlarına katılmak üzere yola çıkmıştir. 31 Ağustos - 2 Eylül arasında karadaki tesislere saldırmış, iki nakliye gemisini batırmış ve çok sayıda uçağı düşürmüş ve fotoğraflı keşifi gerçekleştirmiştir.

Peleliu harekatı

4 Eylül'de Franklin Saipan Adasında ikmal edilerek Yap Adasını işgal edecek "38.1 Task Group"'a katılarak 15 Eylül'de Peleliu Adasını işgal etme harekatını havadan desteklemiştir. Bu grup 21 - 25 Eylül arasında Manus Adasında ikmal edilmiştir. Franklin "Task Group 38.4"'ün amiral gemisi olarak Palau bölgesine dönmüş ve her gün keşif ve gece avcı uçaklarını çalıştırmıştır. 9 Ekim'de Leyte Adasını işgal edecek uçak gemileri grubuna iştirak ederek 13 Ekim seher vaktinde dört Japon bombardıman uçağının saldırısına uğramıştır. Franklin iki torpidodan zar zor kaçabilmiştir. Ancak Kamikaze saldırısının habercisi gibi bir Japon uçağı Franklin'in köprü arkasındaki güvertesine çarpmış ve uçuş güvertesini geçerek denize düşmüştür.

Leyte çıkarması

14 Ekim öğlenden önce Franklin'e bağlı avcı uçakları Leyte çıkarma harekatından önce Luzon adasının doğu bölgesini etkisizleştirmek için Aparri ve Luzon adalarına saldırmıştır. 16 Ekim'de Japon Deniz Kuvvetlerine bağlı üç uçağın saldırısına uğramıştır. Bu uçaklardan birinin attığı bomba Franklin'in uçuş güvertesinin ucunda bulunan asansöre isabet etmiş ve 3 kişi ölmüş ve 22 kişi yaralanmıştır. Ancak Franklin günlük görevine devam etmiştir. 19 Ekim'de Manila Körfezinde çok sayıda gemiyi batırmış ve bir gemi tamir havuzu ile 11 uçağı imha etmiştir. 20 Ekim'de Leyte Adasına yapılan ilk çıkarma sırasında Franklin'e bağlı uçaklar etrafındaki geçici pistlere saldırmış ve rapor edilen Japon saldırı birliklerini bulmak için arama devriye uçaklarını çalıştırmıştır. 24 Ekim sabahı Sibuyan Deniz Savaşında uçakları Koramiral Takeo Kurita komutasındaki Japon Deniz Kuvvetlerinin 1. Seyyar Filosu (第一遊撃部隊)'na karşı düzenlenen saldırı dalgalarının bir kısmını oluşturmuş ve zırhlı Musaşi'yi batırmaya yardımcı olmuş, zırhlı Fusō ve zırhlı Yamaşiro'ya hasar vermiş ve muhrip Wakaba'yı batırmıştır. Japon tehdidin diğer bölgede olması düşünüldüğündan Franklin "Task Group 38.4", "Task Group 38.3" ve "Task Group 38.2", Koramiral Jisaburō Ozawa komutasındaki Japon Deniz Kuvvetleri 1. Mobilize Filosu (uçak gemilerinden oluşan bir filo)'nun güneye inmesini durdurmak için saşak vaktinde saldırmıştır. Ancak gerçekte bu filo uçakları taşımayan uçak gemilerinden oluşturulan ve Amerikan donanmalarını yanıltmak amacıyla güneye doğru inen yanıltıcı bir filo idi. Fakat 3. Filoyu komutanı eden "Bull Halsey" lakaplı Oramiral William Halsey Jr. Ozawa'nın filosuna saldırmayı emretmiş ve 25 Ekim'de Engaño Burnu açığındaki savaşta Japon uçak gemisi Chiyoda'ya hasar vermiş ve uçak gemisi Zuihō'yu batırmıştır. Halsey filosunun kuzeye kaydığı sırada batı tarafında Koramiral Kurita Takeo komutasındaki 1. Seyyar Filosunun San Bernardino kanalını geçerek güneye doğru inerek Leyte Adasının çıkarma noktasına yakaşabilmiştir. Halsey'in bu hatası "Bull's Run" (Boğanın koşusu, hem Halsey'in lakabından hem de Amerika İç Savaşındaki "Bull Run" (Boğa koşusu) Savaşından esinlenerek) olarak tarihe geçmiştir.

19 Mart 1945 tarihli saldırı

ABD'e dönüş

Savaş sonrası

Dipnot İlgili filmler * Deniz Ejderleri (İngilizce: Task Force, ABD, 1949) Fragman Ayrıca bakınız * Uçak gemileri listesi Kaynaklar * Steve Jackson, Lucky Lady: The World War II Heroics of the USS Santa Fe and Franklin (New York: Carroll & Graf Publishers, 2003) ISBN 0-7867-1061-6 * Joseph A Springer, INFERNO: The Epic Life and Death Struggle of the USS Franklin in World War II (Zenith Press, 2007) ISBN 0-7603-2982-6 * Peter J. Prato, "Saving Big Ben: The Saga of the USS Franklin and the Most Decorated Crew in Naval History," (First Books Library, 2001) ISBN 978-1588201836 * Dictionary of American Naval Fighting Ships'taki maddeler. Dış bağlantılar * history.navy.mil: USS Franklin * navsource.org: USS Franklin * USS Franklin website * USS Franklin Kamikaze War Damage Report * USS Franklin article * IMDB link to 'Task Force' * YouTube copy of 1945 newsreel, Bombing of U.S.S. Franklin! (starting at 2:50) * CV-13 Personnel Roster at HullNumber.com

Kaynaklar

Vikipedi

Uss Franklin (Cv-13)

Uss Franklin (Cv-13) Hakkında Detaylı Bilgi