Ulubatlı Hasan

Kısaca: Ulubatlı Hasan, İstanbul'un fethi sırasında surların üzerine çıkan ilk Türk askeridir. Osmanlı ordusu Fatih Sultan Mehmed kumandasında 6 Nisan 1453 Cuma günü İstanbul'u kuşattı. 29 Mayıs 1453 Salı günü sabaha karşı son saldırı yapılıyordu. Yeniçeriler arasında iri yarı Ulubatlı Hasan adlı bir asker surlara tırmanmaya başladı. Bir elinde palası, öteki eli ile kalkanını başının üstünde tutarak surların üstüne çıktı. Onunla birlikte otuz kadar yeniçeri de surlara tırmandı. ...devamı ☟

Ulubatlı Hasan
Ulubatlı Hasan

Ulubatlı Hasan, İstanbul'un fethi sırasında surların üzerine çıkan ilk Türk askeridir. Osmanlı ordusu Fatih Sultan Mehmed kumandasında 6 Nisan 1453 Cuma günü İstanbul'u kuşattı. 29 Mayıs 1453 Salı günü sabaha karşı son saldırı yapılıyordu. Yeniçeriler arasında iri yarı Ulubatlı Hasan adlı bir asker surlara tırmanmaya başladı. Bir elinde palası, öteki eli ile kalkanını başının üstünde tutarak surların üstüne çıktı. Onunla birlikte otuz kadar yeniçeri de surlara tırmandı. Ulubatlı Hasan yaralanmasına rağmen, arkadaşlarının surlara çıkmasına yardım etti. Ayağı taşa takılarak surlardan aşağı düştü. Yukarıdan atılan oklarla şehid edildi. Ancak yeniçeriler, açılan gediklerden içeri girerek şehri ele geçirdiler.

Ulubatlı Hasan gerçek mi?

İstanbul'un fethedilmesine dair yazılan ve o döneme ait eserlerde bu isimde bir kişiden bahsedilmemektedir. Kimi tarihçilere göre Ulubatlı Hasan figürünün doğruluğu konusu kuşkuludur. İstanbul'un fethi sırasında bizzat bulunan Bizanslı tarihçi Francis'in orijinal eserinde Ulubatlı Hasan'ın ismi geçmiyorken, daha sonraki tarihlerde Francis'in eserine geniş ilaveler yapan Melissinos'un yazdığı kitapta yer almaktadır. Melissinos, Francis'in eserine yaklaşık dört misli daha ilave yapmıştır. Bunlardan biride İstanbul surlarına ilk Türk bayrağını diken Ulubatlı (Lupadionlu) Hasan'dır. Birçok tarihçi ve araştırmacı, Melissinos'un eseri renklendirmek için bu tür hikayeler uydurduğu ve Ulubatlı Hasan'ın aslında hayali olduğu kanaatindedir. Bir diğer dayanak ise şehrin fethedilişi sırasında o kargaşada surlara bayrağı ilk diken kişinin isminin sağlıklı bir şekilde zikredilmesinin mümkün olmayacağıdır.

Gerek Osmanlı kaynaklarında, gerekse İstanbul'un fethi sırasında bulunmuş yabancı tarihçilerin eserlerinde Ulubatlı Hasan'dan bahsedilmemektedir. Melissinos'un ilaveli eserinde hangi kaynaklardan yararlandığı bilinmemektedir.[1]

1. Afyoncu, Erhan (Truva'nın İntikamı, Syf. 49,)

Kaynaklar

Vikipedi

Hakan Yılmaz - 4 yıl önce
Ulubatlı Hasan'ın Güncel Biyografi Metni: Ulubatlı Hasan Ağa (Alemdar Baba Hasan / Baba Hasan-ı ‘Alemî) (Ulubat köyü, Bursa, 1390 civarı? - İstanbul, 29 Mayıs 1453), İstanbul’un fethi sırasında Doğu Roma’nın (Bizans) en büyük kara burcu olan Topkapı (Aya Romanos) burcuna ilk sancağı diken Osmanlı askeridir. Yapılan son araştırmalar onun uzun süre Sancaktar ve ömrünün son yıllarında Sekbanbaşı olduğunu ortaya çıkarmıştır. 828 (M. 1425) tarihli vakfiyesine göre babasının adı Abdullah’tır. Son yıllarda sürekli bir “Fetih efsanesi” imiş gibi yansıtılan Hasan’ın, tespit edilen son bulgulara göre Sultan I. Mehmed (Çelebi) zamanından ta ki şehâdetine kadar büyük ve seçkin bir devlet adamı olarak Edirne Sarayı’nda görev yaptığı anlaşılmıştır. Çelebi Mehmed’in kısa bir süre sancaktarı olan Alemdar Hasan Ağa, II. Murad tarafından da büyük bir saygı ve itibar görmüş; 828 (M. 1425)’te kendisine Bursa’da, Kite’ye bağlı olan eski Ulubat-Karacabey yolu üzerindeki Kızılcıklı (bugünkü adıyla: Hasanağa) köyü evlâtlık vakıf olarak tahsis edilmiştir. Devrin Bursa kadısı Molla Fenârî’nin imzasını taşıyan bu vakfiyede Kite’deki köyle birlikte, şimdi yine “Hasanağa” adını taşıyan Edirne Çöke yakınlarındaki Sığırlıca Mûsâ köyü de onun vakfı kapsamına dahil edilmiştir. Ulubatlı Hasan Ağa, Bursa’daki vakıf köyünde mescit, mektep, hamam, zaviye gibi hayır eserleri yaptırmış ve ayrıca vakıf kayıtlarına göre Edirne’de, görevi nedeniyle Alemdâr Mahallesi adıyla tanınan mahallesinde de kendi adına bir mescit ve bir türbe inşa ettirmiştir. Hasan’ın şehadet anlarına ilişkin en önemli bilgiler, İstanbul’un fethi sırasında imparatorun yanında bulunan Bizanslı tarihçi Yorgios Sfrancis’in (ö. 1478) “Notlarını temize çekip kendi eliyle yazdığını” açıkça belirttiği geniş kroniği Chronicon Maius’taki betimlemeleridir. Aslen Lopadion (Ulubat)’lı olan Hasan’ın eline kılıç ve kalkanını alıp Romanos, yani Topkapı burcuna atıldığını aktaran yazar, beraberince otuz kişinin daha onu tâkip ederek, bunlardan on sekizinin surlardan atılan taşlarla düşürülüp şehit edildiklerini; ancak iri vücutlu bir yeniçeri olan Hasan’ın uzun süre direndiğini, hatta burcun üzerindeki Bizans savunma gücünü tek başına çökerttiğini ifade eder. Ancak onun bu direnişi de çok uzun sürmemiş, üzerine isabet eden taşlar ve oklar bir süre sonra sağ tarafını işlemez hale getirmiş ve ardından burcun üzerine diktiği Beyaz sancağın yanıbaşında can vermiştir. İstanbul surlarına ilk Türk bayrağını diken Ulubatlı Hasan Ağa’nın bu büyük başarısını, Anadolu ordusu Yayalar komutanı Canbaz Mustafa Bey’in dokuzuncu kara burcu olan Silivrikapı’ya diktiği ikinci ve Rumeli beylerinden Karıştıran Süleyman Bey’in Edirnekapı’ya diktiği üçüncü sancaklar takip etmiştir. Ulubatlı Hasan’ın Sfrancis tarafından kaydedilen burca sancak dikme anları, bir süre önce Fatih’in Horhor semtinde, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi karşısında keşfedilen Fatih’in Şehit Sancaktarı Baba Hasan Ağa’nın kabrinin kayıp kitabesinde de aynı ifadelerle ortaya çıkmıştır. 1806 (H. 1221) İstanbul depreminden sonra yenilenen, ancak şimdi kaybolan kitabedeki şiirin son beytinde tarih düşürülürken, Baba Hasan’ın “Sekiz burcun ilk Sancaktarı” olduğuna ve o gün Fatih’in “Gıpta edilen Alemdârı” olma lütfuna kavuştuğuna özellikle vurgu yapılmıştır. Kitabede ayrıca Hasan Ağa’nın diktiği sancağın Fatih’in kendi sancağı olduğu ve onun “Şehidler Serdarı” unvanıyla bütün Fetih şehitlerinden daha üstün bir konumda bulunduğu özellikle ön plâna çıkarılmıştır. Osmanlı kroniklerinde ve İstanbul’un fethi sırasında bulunmuş yabancı tarihçilerin eserlerinde Ulubatlı Hasan Ağa ve neferlerinin burca tırmanma, çatışma ve şehit olma anları isim belirtilmeden de olsa aynı betimlemelerle anlatılmaktadır. Sancaktar Hasan Ağa 1428’de Bursa’daki köyü için verilen vakfiyesinde: “Nâsıbu livâ’i’l-İslâm: İslam sancağının dikicisi” unvanıyla anılmıştır. Emektar bir Osmanlı sancaktarı olduğu gibi, Mehmed Süreyya’nın Sicill-i ‘Osmânî’sinde belirttiğine göre II. Murad’ın son zamanlarından beri “Sekbanbaşı” olan, hatta İstanbul’un fethine de bu rütbeyle katılan Hasan’ın, şimdi kabrinin bitişiğinde yatan Hüseyin adında bir erkek ve Hasnâ Hâtun adına bir kızkardeşi bulunuyordu. Kabrinin biraz ötesinde, şimdi İlâhiyat Fakültesi’nin ilerisinde, Oruçgazi Ortaokulu’nun hizasına denk gelen park alanında yer alan yarı ahşap, yarı kârgir mescidi 1956 İstanbul şehir plânlamasında yola uzak kalmasına rağmen yıktırılıp tamamen ortadan kaldırılmıştır. Şehadetinden sonra üç oğlundan İbrahim Ağa babasının eski mesleği olan Alemdarlığa atanmış; Pîrî Çelebi adlı oğlu Saray kâtipliği görevinde kalmış, Edirne’deki eski köy ve emlâki ise diğer oğlu Kapıcılar kethudâsı Halil Bey’e bırakılmıştır. Hasan Ağa’nın sekban ortaları içindeki bölüğü olan ve onunla birlikte burcun üstüne çıkıp toplu halde şehit olan On Sekiz Sekbanlar’ın şehitler haziresi, şimdi Hasan’ın Horhor’daki kabrinin hemen yukarısında, İstanbul Büyükşehir Belediye binasının yan tarafında yer almakta; Sfrancis’in eserinde anlattığı şehadet anlarını doğrulayan topografik bir başka önemli kanıt olarak varlığını korumaktadır. Kaynakça: 1. VGM, Hasan Baba Mescidi ve Türbesi, Dosya: 532. 2. BOA, İstanbul Vakıfları Tahrîr Defteri (953/1546), TD. nr.: 251. 3. İn‘âmât Defteri, İBB Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet, nr.: O.71. 4. Bursa Şerʿiyye Sicilleri, nr.: A-119. 5. Bursa Şerʿiyye Sicilleri, nr.: A-105. 6. Bursa Şerʿiyye Sicilleri, nr.: B-123. 7. Georgios Sphrantzes, “Cronica (Chronicon Maius): 1258-1481”, Memorii, II, Edıtıe Critica de Vasile Grecu, Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, Bucureşti (Bükreş) 1966. 8. Hakan Yılmaz, “Fetihte Surlara Sancak Dikme Meselesine Farklı Analitik Bir Yaklaşım: ‘Ulubatlı Hasan’ Rivâyeti Efsane midir, Gerçek midir?”, Fatih Sultan Mehmed Dönemi Osmanlı Dünyası (İdeoloji-Diplomasi-Savaş-Fetih) Uluslararası Sempozyumu, (12-13 Nisan 2019) bildiri metni. 9. Hakan Yılmaz, “Keşfedilen Kabri, Yıkılan Mescidi ve Ulubat Gölü Civârındaki Köyünün Vakfiyesi Işığında; Fâtih’in Alemdârı, Şehidler Serdârı ‘Ulubatlı Baba Hasan’”, Türk Dünyası Araştırmaları, 121/239 (Mart-Nisan 2019), s. 383-404. 10. Hakan Yılmaz, “Bir ‘Fetih Efsânesi’ Olduğu Öne Sürülen Ulubatlı Hasan’ın Yeni Keşfedilen Kabri ve Bilinmeyen Gerçek Tarihî Kimliği”, Toplumsal Tarih, Sy.: 305 (Mayıs 2019), 77-78; “Efsane mi, Gerçek mi? Ulubatlı Hasan’ın Varlığını Kanıtlayan Yeni Tarihî Bulgular”, Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, Sy.: 389 (Mayıs 2019), 24-29. 11. Hakan Yılmaz, “İstanbul’un Fethinde Burçlara Sancak Dikme Probleminin Çözümü: ‘Ulubatlı Hasan’, ‘Balaban’, “Mustafa’ ve ‘Karışdıran Süleyman’”, Toplumsal Tarih, sy.: 309 (Eylül 2019), s. 62-69. 12. Kriton Dinçmen, Şehir Düştü, İletişim Yayınları, İstanbul 1992. 13. Mehmed Süreyya, Sicill-i ‘Osmânî, II, Matba‘a’-i ‘Âmire, İstanbul 1311/1894.

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Ulubatlı Hasan Resimleri

Ulubatlı Hasan Anadolu Lisesi
3 yıl önce

Ulubatlı Hasan Anadolu Lisesi, Bursa'nın Yıldırım ilçesindeki ilk Anadolu lisesidir. Okul, 1988-1989 eğitim-öğretim yılında üç hazırlık sınıfıyla öğretime...

Uluabat
6 yıl önce

Bölgesi'nde yer alan bir göl Ulubatlı Hasan, İstanbul'un fethi sırasında Bizans surlarına ilk sancağı diken yeniçeri Ulubatlı Hasan Anadolu Lisesi, Bursa'nın...

Uluabat, Uluabat Gölü, Uluabatlı Hasan, Uluabat, Bursa, Anlam ayrım
1428
3 yıl önce

Çin'in Ming Hanedanı'nın yedinci imparatoru (ö. 1457) tarihi bilinmeyen Ulubatlı Hasan - İstanbul'un fethi sırasında Bizans surlarına ilk sancağı diken Osmanlı...

1428, 14. yüzyıl, 1423, 1424, 1425, 1426, 1427, 1429, 1430, 1431, 1432
İbrahim Çelikkol
3 yıl önce

Şubat 2012'de gösterime giren büyük bütçeli sinema filmi Fetih 1453'te Ulubatlı Hasan karakterini canlandırmıştır. 2013-2014 yılları arasında Merhamet dizisinde...

Graeme Souness
3 yıl önce

Fethi sırasında burçlara bayrağı ilk diken Türk askeri olan Ulubatlı Hasan'a ithafen Ulubatlı Souness lakabını verdi. Liverpool, Rangers kulüplerinde oynadı...

Graeme Souness, Kişi, Taslak
1453
3 yıl önce

Çelebi, ya da Şehzade Orhan, Şehzade Kasım Çelebi'nin oğlu (d. 1412) Ulubatlı Hasan - İstanbul'un fethi sırasında Bizans surlarına ilk sancağı diken Osmanlı...

1453, 14. yüzyıl, 1448, 1449, 1450, 1451, 1452, 1454, 1455, 1456, 1457
Deniz Arcak
3 yıl önce

Arcak'ın ikinci çocuğu olarak Ankara'nın Bahçelievler semtinde doğdu. Ulubatlı Hasan İlkokulu'ndan derslerinin kötü olması nedeniyle Ayşe Abla İlkokuluna...

Deniz Arcak, 15 Temmuz, 1968, 1993, 1995, 1996, Ankara, Fotoğraf, Fuat Güner, Lise, Mimar Sinan
15. yüzyıl
3 yıl önce

geçmesi 1423 - Uzun Hasan'ın doğumu (Akkoyunlu Devleti'nin beyi) 1425 - II. Manuil'un ölümü (Bizans İmparatoru) 1428 - Ulubatlı Hasan'ın doğumu (Konstantinopolis'in...

15. yüzyıl, 15. yüzyıl