Türkiye Barolar Birliği, yasaların bir meslek kuruluşu olarak kendisine yüklediği görevlerinin yanında, toplumun hukuki sorunlarıyla ilgili görüş ve önerileriyle de Türk hukuk sisteminin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Bünyesinde oluşturduğu alt komisyonlarda; yasal düzenlemelerle ilgili çalışma yapmakta, özellikle demokrasi ve insan hakları adına uygulamada ortaya çıkan aksamalara karşı sorumluluk bilinciyle etkin bir biçimde mücadele vermektedir.
Baroların güçlendirilmesi ve savunma mesleğinin gelişmesi için özveriyle çalışan Türkiye Barolar Birliği, uluslararası platformda Türkiye'nin hukuki gelişmeleri yakından izleyebilmesi ve yapılan etkinliklerde yer alması amacıyla da faaliyet göstermektedir. Türkiye Barolar Birliği, giderek daha ayrıntılı ve etkili hale getirmeğe özen gösterdiği çalışmalarını, ulusal ve uluslararası paneller, seminerler ve kurultaylar aracılığıyla Türk ve yabancı hukuk dünyasına duyurmaktadır.
Tarihçe
Türkiye Barolar Birliği'nin kurulması ilk kez Ocak 1934'te İzmir'de düzenlenen Türkiye avukatlar Kongresi'nde gündeme getirilmiş ve 5 gün süren toplantıya katılan baro temsilcileri, "Türkiye Avukatlar Birliği"nin kurulmasını kararlaştırmışlardır. Ancak, alınan bu karara rağmen, 27 Haziran 1938 de kabul edilerek 1 Aralık 1938' de yürürlüğe giren ve günün koşullarına göre pek çok ileri yeni hüküm içeren 3499 sayılı Avukatlık Kanunu'nda Barolar Birliğine yer verilmemiştir.
Daha sonraki yıllarda toplanan baro temsilcilerinin, (1957'de Ankara'da ve 1958'de İzmir'de), Türkiye Barolar Birliği'nin kurulmasının gerekliliği konusunda tam bir görüş birliğine vararak bu amaçla başlattıkları ön çalışmalar sonunda, 16 Mayıs 1963'te hazırlığı tamamlanarak 7 Temmuz 1969 tarihinde yürürlüğe giren 1136 sayılı Avukatlık Kanunu ile "Türkiye Barolar Birliği" nin kurulması yasal olarak da kabul edilmiştir.
9-10 Ağustos 1969 tarihlerinde, Türkiye'nin bütün barolarından gelen delegelerle, Ankara'da toplanan Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu, Türkiye Barolar Birliği'ni fiilen hayata geçirmiştir.
Daha sonraki yıllarda baroları güçlendirecek ve mesleğin gelişmesini sağlayacak önemli görüş alışverişlerinin yapılacağı ve kararların alınacağı Genel Kurulların ilkini teşkil eden bu toplantıya 105 delege katılmış ve Türkiye Barolar Birliği'nin ilk Başkanı olarak Av. Faruk Erem seçimle göreve getirilmiştir. Av.Faruk Erem'in 1980 yılına kadar sürdürdüğü başkanlık döneminde temeli atılan ve daha sonra görev üstlenen yönetimlerce de sürdürülen titiz ve özverili çalışmaların, Türkiye Barolar Birliği'nin bugünkü etkin ve bağımsız kurum kimliğine kavuşmasına, önemli katkıları olmuştur.
Başlangıçta 52 baro temsilcisiyle kurulmuş olan Türkiye Barolar Birliği, bugün 74 baronun katılımı ile yaklaşık 48.000 avukatı temsil etmektedir. Birliğin merkezi Ankara' dadır. Başkanı Av.Özdemir Özok'tur.
Organları
4 yılda bir yenilenen seçimlerle göreve gelen yönetimler tarafından idare edilen Türkiye Barolar Birliğinin organları şunlardır:
- Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu, - Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı, - Türkiye Barolar Birliği Başkanlık Divanı, - Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu, - Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu, - Türkiye Barolar Birliği Denetleme Kurulu.
Genel Kurul;
Birliğin en yüksek organı olan Genel Kurul, baroya kayıtlı avukatların, avukatlıkta en az 10 yıl kıdemli üyeler arasından gizli oyla seçecekleri ikişer delegeden oluşur. Görevde bulunan baro başkanları ile Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı yapmış ve yapmakta olan avukatlar Genel Kurulun doğal üyeleridir. Avukat sayısı yüzden fazla olan barolar, yüzden sonraki her üç yüz üye için ayrıca bir delege seçerler. Genel Kurulun görevleri arasında, Birlik Başkanını, Yönetim, Disiplin ve Denetim Kurullarını seçmek, uyulması zorunlu meslek kurallarını tespit etmek, Birlik Yönetim Kuruluna talimat vermek, Birliğin hesaplarını incelemek ve bütçesini onaylamak bulunmaktadır.
Başkanlık;
Başkanı, Genel Kurul kendi üyeleri arasından gizli oyla seçer. Başkan, Birliği temsil eder. Genel Kurulun, Yönetim Kurulunun ve Disiplin Kurulunun kararlarını yerine getirmekle yükümlü olan Başkanın; yabancı barolar ve hukuk kurumları ile ilişki kurmak, meslek onur ve bağımsızlığı ile ilgili işlerde yasa ve meslek kurallarının gereğini tüm kişi ve organlara karşı savunmak gibi görevleri de bulunmaktadır.
Başkanlık Divanı;
Başkanlık Divanı; Başkan, iki Başkan Yardımcısı, Genel Sekreter ve Saymandan oluşur. Yasa hükümlerinin ile Yönetim Kurulun kendisine yüklediği görevleri yerine getiren Divan; Birlik mallarının yönetimi hakkında karar almaya ve baro başkanlarını gerektiğinde toplantıya çağırmaya da yetkilidir.
Yönetim Kurulu;
Yönetim Kurulu; Birlik Başkanı ve Birlik Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından gizli oyla seçtiği on üyeden oluşur. Kurula, Birlik Başkanı başkanlık eder. Birliği ve mallarını yönetmek ve Genel Kurulun kararlarını uygulamakla yükümlü olan Yönetim Kurulunun görevleri arasında; baroların kararlarına karşı yapılan itirazları incelemek ve karara bağlamak, avukatlık ruhsatnamelerini, kimlik belgelerini ve avukatlık ortaklığı yetki belgelerini düzenlemek, avukatlık sınavını yaptırtmak, baro kurulmayan yerlerin en yakın baroya bağlanmasına veya baroların birleştirilmesine karar vermek, baro genel kurullarını olağanüstü toplantıya çağırmak, barolar arasında çıkan anlaşmazlıkları çözümlemek gibi idari işlemler yanında avukatlık mesleğinin gelişmesine, avukatların haklarının korunmasına ve sosyal durumlarının geliştirilmesine yarayacak incelemeleri yaparak sonuçlarını Genel Kurula sunmak, mesleki dayanışmanın sağlanması ve devamlılığı için çalışma yapmak, mesleğe ve meslek mensuplarına yönelik hak ihlallerine karşı avukatlık mesleğini ve meslektaşlarını savunmak ve bu konularda her türlü yasal ve idari girişimde bulunmak da yer almaktadır.
Disiplin Kurulu;
Disiplin Kurulu, Genel Kurul tarafından kendi üyeleri arasından gizli oyla seçilen yedi üyeden oluşur. Kurul, kendi başkanını, üyeleri arasından seçer.Disiplin Kurulu; Avukatlık Kanunu ile avukatlık mesleğinin ilke ve kurallarına uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla mesleki çalışmada görevini gereği gibi yerine getirmeyenler hakkında baro disiplin kurulları tarafında verilen kararlar ile baroların tedbir mahiyetinde verdikleri işten çıkarmaya ilişkin kararları itiraz mercii olarak inceleyerek karara bağlamaya yetkilidir.
Denetleme Kurulu;
Denetleme Kurulu, Genel Kurul tarafından kendi üyeleri arasında gizli oyla seçilen üç üyeden oluşur.Denetleme Kurulu, Birliğin mali işlemlerini denetler.
Görevleri
Baroların işlemlerini itiraz mercii olarak inceleyen ve karara bağlayan Türkiye Barolar Birliği, üst kuruluş olarak üstlendiği görevlerin yanında, Avukatlık Kanununun 110uncu maddesi uyarınca aşağıdaki görevleri de yerine getirir.
¨ Baroları ilgilendiren konularda her baronun görüşünü öğrenip, ortaklaşa görüşmeler sonunda çoğunluğun düşünce ve görüşünü belirtmek,
¨ Baroların çalışmalarını ortak amaca ulaşacak şekilde tasarlayıp mesleğin gelişmesini sağlamak,
¨ Baro mensuplarının genel menfaatlerini ve mesleğin ahlak, düzen ve geleneklerini korumak,
¨ Türkiye barolarını ve mensuplarını birbirine tanıtarak aralarındaki meslek bağını kuvvetlendirmek,
¨ Her il merkezinde baro kurulmasına ve vatandaşlarda, kendilerine ait davaları avukatlar eliyle açmanın ve savunmanın lüzum ve faydaları hakkındaki inancı yerleştirmeye çalışmak,
¨ Kanunların memleket ihtiyaçlarına uygun olarak gelişmesi ve yürütülmesi yolunda dileklerde, yayınlarda bulunmak, gerekirse ön tasarılar hazırlamak,
¨ Baroları ilgilendiren konularda görüşünü yetkili mercilere duyurmak,
¨ Adalet Bakanlığının, yargı ve yasama yetkisini taşıyan mercilerin ve baroların soracakları adli ve mesleki konular hakkında görüş ve düşüncelerini rapor halinde bildirmek,
¨ Avukatların meslekte gelişmelerini teşvik edecek ve sağlayacak her türlü tedbirleri almak,
¨ Mahkeme içtihatlarının sistemli bir şekilde toplanması ve yayınlanması için Adalet Bakanlığı ve yargı mercileri ile işbirliği yapmak,
¨ Kanunların avukatlara tanıdığı hakların gerçekleşmesine ve yüklediği görevlerin tam ve şerefli bir şekilde yerine getirilmesine çalışmak,
¨ Baro mensuplarının ilmi ve mesleki seviyelerini yükseltmek için kitaplık açmak, dergi çıkarmak, konferanslar düzenlemek, telif ve tercüme eserlerin meydana getirilmesini teşvik etmek,
¨ Mesleğin daha cazip bir hale getirilmesi ve bu konuda yazılı amaçlara erişilebilmesi için düşünülecek çare ve tedbirleri görüşmek üzere zaman zaman toplantılar düzenlemek,
¨ Memleket içinde kurulmuş hukukla ilgili kurul ve kurumlarla ilgilenmek ve temaslarda bulunmak,
¨ Yabancı memleket baroları, avukatlar birlikleri ve hukuk kurumları ile temaslarda bulunmak ve uluslararası kongrelere katılmak,
¨ Uyulması zorunlu meslek kurallarını tespit ve tavsiye etmek,
¨ Hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak ve korumak, bu kavramlara işlerlik kazandırmak,
¨ Kanunlarla verilen diğer yetkileri kullanmak.
Özellikle 1136 sayılı yasanın yaklaşık 90 maddesinde değişiklik yapan ve yeni kurallar getiren 4667 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden sonra, Türkiye Barolar Birliği'nin iş hacmi daha da artmıştır. Yeni yasa ile bağımsız bir kuruluş olma yolundaki hedefine bir adım daha yaklaşan Türkiye Barolar Birliği, yargının kurucu unsuru olan savunmanın temsilcisi avukatların üst kuruluşu olarak Adalet Bakanlığının vesayetinden büyük ölçüde kurtulmuş; Bakanlığın onayına sunulan kararlarında, Bakanlık görüşüne karşı direnme hakkını elde etmiştir.
4667 sayılı yasa ile getirilen düzenlemeden sonra; İki yılda bir yeniden gözden geçirilerek yürürlüğe konan Avukatlık Asgari Ücret Tarifelerinin belirlenmesinde daha etkin rol oynamaya başlayan Birlik, avukatlık ruhsatnamelerinin düzenlenmesinde de Bakanlığın yerini almıştır.
Komisyonları
Türkiye Barolar Birliği, yasada belirlenen görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmek ve ülkenin gündemindeki hukuki sorunları incelemek amacıyla çalışma komisyonları oluşturmaktadır. Konularında uzmanlaşmış avukatlardan kurulmuş olan bu komisyonlarda, komisyon üyeleri yanında, üzerinde çalışılan konu ile ilgili diğer uzmanlar da görev almaktadır. Komisyon çalışmaları, raporlar halinde Birlik Başkanlığı'na sunulmakta ve bu raporlar gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilmekte,Türkiye Barolar Birliği bilgi merkezinde arşivlenmekte ve ilgililerin yararlanması için muhafaza edilmektedir. Önemli yasal düzenlemeler yapılırken Birlik bünyesinde geçici ihtisas komisyonları oluşturularak hukuksal görüş belirlenmektedir.
Birlik bünyesinde sürekli görev yapan komisyonlar;
İnsan Hakları Komisyonu; Türkiye Barolar Birliği bünyesinde faaliyette bulunan İnsan Hakları Komisyonu, avukatların insan hakları konusunda mesleki eğitimi, Anayasa ve yasaların temel insan hak ve özgürlükleri açısından incelenmesini, AİHS ve ek protokoller, AİHM'ye bireysel başvuru ve adil yargılanma konusunda panel, seminer ve konferans düzenlemeyi bu konuda broşür bildiri vb. yayın yapmayı amaçlamaktadır.
İnsan hakları konusunda siyasi herhangi bir aidiyeti olmadan objektif değerlendirme yapabilen ciddi bir kuruluşun çalışmalarına ihtiyaç duyulan günümüz koşullarında, Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Komisyonu bu yönde çalışmalarını sürdürmektedir.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nda 4667 sayılı yasa ile yapılan değişiklikle, Türkiye Barolar Birliği'ne verilen "Hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak ve korumak, bu kavramlara işlerlik kazandırmak ve "Mesleki dayanışmanın sağlanması ve devamlılığı için her türlü çalışmalarda bulunmak , mesleğe ve meslek mensuplarına yönelik hak ihlallerine karşı avukatlık mesleğini ve meslektaşlarını savunmak ve bu konularda her türlü yasal ve idari girişimlerde bulunmak" görevlerinin yerine getirilmesi amacıyla Türkiye Barolar Birliği, insan hakları ve hak ihlalleri konusundaki çalışmalarını bir yıldan beri "Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi" olarak yürütmeye başlamıştır.
Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Komisyonu; Birliğin dış ilişkilerini düzenlemek ve Avrupa Birliği ile ilgili çalışmalarını koordine etmek üzere kurulmuştur.
Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Komisyonunun (DİABK) çalışma konuları arasında; Türkiye'nin Avrupa Birliğine giriş sürecindeki uyum çalışmaları öncelik almaktadır.
Kamu Avukatları Komisyonu; Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan avukatların çalışma şartları ve haklarıyla ilgili konularda faaliyette bulunmak üzere kurulmuştur.
Parlamento ile İlişkiler, Mevzuatı İzleme ve Yargı Reformu Komisyonu; Yasaların hazırlık aşamasında etkin katkı sağlayabilmek amacıyla kurulan bu komisyon mevzuatı yakından izleyerek görüş belirlemektedir.
Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuku Komisyonu (TÜBAKKOM) bünyesinde kadın hukuku komisyonları bulunan baro temsilcilerinin katılımıyla oluşan TÜBAKKOM, aile içi şiddet de dahil olmak üzere, kadınlara karşı yapılan her türlü ayrımcılıktan kaynaklanan sorunlara çözüm getirilmesi için çalışmalar yapmaktadır.
Yayın Komisyonu; Türkiye Barolar Birliği tarafından yapılacak yayınlar hakkında karar vermek ve yayınları gerçekleştirmek üzere kurulmuştur. Türkiye Barolar Birliği'nin 2001 yılı son sayısından itibaren hakemli çıkarılmaya başlayan bir dergisi ve aylık olarak yayınlanan bir bülteni bulunmaktadır.
Üye olunan kuruluşlar
Avrupa Birliği Baroları ve Hukuk Kuruluşları Konseyi (CCBE)
CCBE, merkezi Brüksel'de bulunan ve Avrupa Birliği'ne üye ülkelerdeki hukuk kuruluşları ile baroların üye olduğu bir birliktir. Türkiye Barolar Birliği, Türkiye'nin Avrupa Birliğine aday ülke olması nedeniyle CCBE'de gözlemci üye statüsüne sahiptir. CCBE'ye üye ülkeler; Almanya, Avusturya, Belçika, Danimarka, İspanya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İrlanda, İzlanda, İtalya, Lichtenstein, Lüksemburg, Norveç, Hollanda, Portekiz, Birleşik Krallık ve İsveç olup gözlemci üyeler, Kıbrıs, Estonya, Macaristan, Polonya, Slovak Cumhuriyeti, Çek Cumhuriyeti, Romanya, Slovenya, İsviçre, Türkiye'dir. Uluslararası Barolar Birliği (IBA)
Birleşmiş Milletler'in tavsiye ve destekleri doğrultusunda , 34 ulusal baro birliği 17 Şubat 1947 de New York'ta bir araya gelerek, hukuk ve adaletin dünya çapında yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi amacıyla, Uluslararası Barolar Birliği'ni kurmuşlardır. Uluslararası Barolar Birliği'nin merkezi Londra'dadır. Takip eden yıllar içerisinde Uluslararası Barolar Birliği düzenli bir şekilde genişleyerek bünyesine birçok yeni bölüm katmıştır. Bunlardan en önemlileri, 1970 yılında kurulan İş Hukuku Bölümü, 1974 yılında kurulan Hukukçuluk Bölümü ve 1982 yılında kurulan Enerji ve Tabii Kaynaklar Hukuku Bölümüdür. Ayrıca Uluslararası Barolar Birliği bünyesinde Genel Profesyonel Programlama Komitesi ve İnsan Hakları Enstitüsü bulunmaktadır. Bugün Uluslararası Barolar Birliği'ne 183 ülkeden 16 000 avukat bireysel üye olup yaklaşık 2.5 milyon avukatı temsil eden 178 baro ve hukuk kuruluşu ise kurumsal üyedir.
