Türkiye'de Güzel Sanatlar

Türkiye, güzel sanatlar alanında geçmişten gelen engin bir birikime sahiptir. Bu birikim Cumhuriyet döneminde daha dinamik, üretken ve çağdaş bir kimliğe dönüştürülmüştür. Böylece Cumhuriyet, geçmişten devraldığı zengin mirası çağdaşlıkla sentezleyerek kendi kültür ve sanatını yaratmıştır.

Cumhuriyet’in ilanının 1. yıldönümü kutlamaları kapsamın-da, gençlerin öğrenimlerini geliştirmeleri amacıyla Avrupa’ya gönderilen yirmi öğrencinin beşinin ressam olması Atatürk’ün ve Cumhuriyet’in sanata bakışını kanıtlar. 1930’ların başlarında kurulan Halkevleri, Türkiye’nin bütün illerine resim, müzik, tiyatro etkinliklerini taşımış, 1937 yılında Atatürk’ün direktifleriyle Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi olarak açılmış, 1938 yılında "Devlet Resim ve Heykel Sergileri" düzenlenmiştir. Türk mimarları, ressamları, heykeltıraşları uluslararası sanat ortamında varlıklarını tanıtan gelişmelere imza atmaya başlamışlardır.

Resim. Türkiye'de batılı anlamda resim anlayışının gelişmesi 19. yüzyılda olmuştur. 1910'larda sanat eğitimi için Avrupa'ya giden İbrahim Çallı, Hikmet Onat, Namık İsmail, Avni Lifij ve Feyhaman Duran gibi ressamlar, Cormon Atölyesi’nde öğrenim görmelerine karşın izlenimcilik akımının ilkelerini ya da sembolist yorumları Türk resmine kazandırmışlardır. "1914 Kuşağı" olarak anılan bu sanatçılar, Güzel Sanatlar Akademisi’nin öğretim üyeleri olarak, Cumhuriyet döneminin ressamlarını da yetiştirmişlerdir. Türk resmine modern yorumları kazandıran ilk ressamlar olan Ali Avni Çelebi ve Zeki Kocamemi, Hoffman Okulu’nun etkilerini ve dışavurumcu görüşün öncülüğünü, arkadaşları Şeref Akdik, Mahmut Cuda, Hale Asaf, Muhittin Sebati, Refik Epikman, Cevat Dereli ve heykeltraş Ratip Aşir Acudoğlu ile paylaşırlar. "Müstakiller" adı altında toplanan bu ressamlar, Zonguldak, Samsun, Bursa, İzmit gibi illerde Anadolu sergileri düzenleyerek Modern Türk Resmi’nin yaygınlaşmasına da önayak olmuşlardır. Bu atılımı yeni ufuklara taşıyan Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino, Sabri Berkel ve heykeltıraş Zühtü Müridoğlu, "D Grubu" adı altında birleşerek kübizim kaynaklı analitik çözümlemelere ve soyutlamalara yönelmiş, yeni gelişen sanat ortamında modern akımlarına ivme kazandırmışlardır.

"Sanayi-i Nefise Mektebi" 1936 Üniversite Reformu ile Güzel Sanatlar Akademisi’ne dönüştürülmüş, Yüksek Resim Bölümü başkanlığına Fransız ressam ve gravür sanatçısı Léopold Levy getirilmiştir.

Levy, akademi kadrolarını D Grubu ressamları ile birlikte yeni bir sisteme sokmuştur. Levy’nin öğrencileri tarafından kurulan "Yeniler Grubu" sanatçılarından Turgut Atalay ve Mümtaz Yener sosyal gerçeklere yönelirken, Nuri İyem soyuttan yola çıkarak Anadolu kadınının, gecekonduların, grevlerin ve göçlerin ressamı olmuştur.

"Yeniler"in yarattığı Non-Figüratif resim 1950’lerde Mubin Orhon, Fahr el Nissa Zeyd, Nejat Devrim, Adnan Çoker, Lütfü Günay, Devrim Erbil, Özdemir Altan, Adnan Turani, Güngör Taner ve Mustafa Ata gibi ressamlar tarafından geliştirilirken, Sosyal Gerçekçi resim, Duran Karaca’nın Çukurova görünümlerinde, Cihat Aral’ın tuvallerinde ve Neşet Günal, Neşe Erdok atölyesinde yetişen sanatçılar arasında yaygınlaşmıştır.

1950’lerde Bedri Rahmi Eyüboğlu ve atölyesinde yetişen sanatçıların birleştiği "Onlar Grubu" ise Türk Resim Sanatı’nda geleneksel kaynakları, minyatür, hat ve kilim, halı ve mozaiklerin esinlerini çağdaş yorumlarla birleştirdiler. Mehmet Pesen ve Nedim Günsür geleneklere yönelirken Orhan Peker, Leyla Gamsız, Turan Erol renk ve leke soyutlamalarının anlatım gücünü resimlerine kattılar. Resim sanatı 1980 ve 1990’larda önemli bir atılım dönemi geçirerek, Fantastik Gerçekçilik başta olmak üzere tuval resmine yeni eğilimler katılmış, Fikret Mualla, Avni Arbaş, Komet, Burhan Uygur, Ergin İnan, Erol Akyavaş, Burhan Doğançay, Utku Varlık gibi sanatçılar uluslararası başarılar elde etmişlerdir. Gökhan Anlağan, Hüsamettin Koçan, Mehmet Gün, Mahir Güven, Alp Tamer Ulukılıç, İsmet Doğan, Canan Tolon, Murat Morova, İnci Eviner, Gülsün Karamustafa, Hale Tenger, Mehmet Uygun, Altan Çelem, Hakan Akçura, Mehmet Güleryüz, Selda Asal ve Serhat Kiraz gibi sanatçılar, tuval resimleri ya da kavramsal uygulamalarla Türk sanatına yeni boyutlar kazandırmışlardır. Öncü ve deneysel çalışmalar, ilki 1977'de düzenlenen İstanbul Sanat Bayramı çerçevesinde yer alan "Yeni Eğilimler" sergileriyle desteklenmiştir. 1980 sonrası yıllarda ve günümüzde geleneksel tuval resminin yanı sıra kavramsal sanat çalışmaları da yaygınlaşmıştır. Murat Morova, Zahit Büyükişleyen, İsmet Doğan, Serhat Kiraz, Zafer Gençaydın, Şenol Yokozlu, Bedri Baykam, Tomur Atagök, Habip Aydoğdu, Vural Yurdakul, Mustafa Ata, Güngör Taner ünlü ressamlardan bazılarıdır.

Türkiye'de Güzel Sanatlar

Güzel sanatlar

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi

Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi

Selçuk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi

Güzel Sanatlar Oyuncuları

Güzel Sanatlar Birliği

Karabük Üniversitesi Safranbolu Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi

Türkiye'de Güzel Sanatlar