Türk Denizcilik Donanmatarihi

Kısaca: Mazisi insanlık tarihi kadar eski olan Türklerin denizle ilk tanışmaları 11´nci yüzyılda olmuştur. Türklerin Anadolu´ya gelişlerinden 10 yıl... ...devamı ☟

Mazisi insanlık tarihi kadar eski olan Türklerin denizle ilk tanışmaları 11´nci yüzyılda olmuştur. Türklerin Anadolu´ya gelişlerinden 10 yıl sonra 1089 yılında ilk Türk Amirali Çaka Bey´in deniz zaferleri ile Türkler Ege´de hakimiyet kurmuşlardır.

Türkmenbeylikleri döneminde Türk deniz aktiviteleri yeniden kurulmuştur. Bu beylikler, Ege Denizi´nde bir çok akınlar düzenleyerek, Osmanlı Devleti´nin kurulmasına büyük katkıda bulunmuşlardır. Modern devlet yaklaşımı ile Donanma Komutanlığı makamı Osmanlı Döneminde ilk kez 1401 yılında Yıldırım Bayezid tarafından teşkil edilmiştir. Kaptanı Deryalık makamı ilk kez bu dönemde kurulmuş ve Saruca Paşa, Osmanlı İmparatorluğu´nun ilk Kaptanı Deryası olmuştur. Fatih Sultan Mehmet döneminde bu rütbe vezirlere verildiği için Kaptanı Deryalık makamının adı "Kaptan Paşalık" olarak değiştirilmiştir. 1867 yılında kurulan Bahriye Nezareti dönemine gelinceye kadar, toplam 161 Kaptanı Derya ve Kaptan Paşa hizmette bulunmuştur. Yirmi beş yıl süren Bahriye Nezareti döneminde ise, Osmanlı Donanması kırk bir Bahriye Nazırı tarafından yönetilmiş, 1897 yılında Donanmaya komuta eden en yüksek askeri makam olan Donanma Komutanlığı teşkil edilerek, bu görev ilk olarak Amiral Hasan RAMİ tarafından deruhte edilmiştir. Kurtuluş savaşı esnasında Anadolu Hükümeti emrinde Bahriye işleri ve Karadeniz´deki deniz ulaştırmasını yönlendirmek üzere "Umur-ı Bahriye Müdürlüğü" kurulmuştur. Bu teşkilat, 1921 yılında yerini "Bahriye Dairesi Reisliği"´ne bırakmıştır. Bahriye Dairesi Reisliği´nin emrinde İstanbul Bahriye Kumandanlığı, İzmit Bahriye Kumandanlığı, İzmir Bahriye Kumandanlığı ve Amasra Bahriye Kumandanlıkları yer almış; bunlardan görev ve sorumluluk sahası en fazla olan İzmit Bahriye Kumandanlığı, şimdiki Donanma Komutanlığı makamının çekirdeğini teşkil etmiştir. Bunda Lozan Antlaşması´nın İstanbul ve Çanakkale Boğazları´nın silahsızlandırılmasını öngören hükümlerinin etkisi büyük olmuştur.

Bu dönemde, Deniz Kuvvetleri´nin onarım ve lojistik hizmetleri, İzmit Körfezi bölgesinde teşkil edilen Marmara Üssü Bahri ve Müstahkem Mevki Kumandanlığına, harekat görevleri ise, İstanbul bölgesindeki Bahriye Kumandanlığına bırakılmıştır. Donanmanın kısa sürede faal hale getirilip, ataletten kurtarılması çabalarının sonuçları kısa bir zaman sonra alınmaya başlanmış ve Hızır Reis ganbotu denize çıkarılarak, Lozan Antlaşması hükümleri gereğince Türkiye Cumhuriyeti´ne iade edilmiş olan Bozcaada ve Gökçeada´yı teslim almak görevi icra edilmiştir.

Bunları takiben, Hamidiye ve Turgutreis gemileri faal hale geçirilerek, Donanma Kumandanlığı´nın emrine verilmiş; Donanma Kumandanlığı karargahı da , şimdiki Kuzey Deniz Saha Komutanlığı binasındaki bölümünden çıkarak, Boğaz´da demirli bulunan Yavuz gemisine taşınmıştır. 30 Aralık 1924´te Milli Müdafaa Vekaleti´ne bağlı Bahriye Dairesi Reisliği yerine müstakil bir Bahriye Vekaleti kurulmuştur. 1927 yılında ise Bahriye Vekaleti lağvedilerek, Milli Müdafaa Vekaleti´ne bağlı Yavuz 1927 yılında Gölcük´te havuzda bir Deniz Müsteşarlığı oluşturulmuş ve Donanma, harekat yönünden Genelkurmay Başkanlığına bağlanmıştır.

Bu dönem içerisinde Gölcük´teki tesisler genişletilmiş; 1924 yılında temeli atılan Gölcük Deniz Fabrikaları´na ilaveten mayın, torpido ve akü fabrikaları da faaliyete geçirilmiştir. Haziran 1930 tarihinde hizmete açılan Donanma Komutanlığı Binası (şimdiki Donanma Komutanı Konutu) bugünkü Donanma´nın temelini oluşturmuştur.

15 Ağustos 1949 tarihinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı teşkil edilmiş ve Donanma Komutanı Oramiral M.Ali ÜLGEN ilk Deniz Kuvvetleri Komutanı olarak atanmıştır. Donanma Komutanlığı´na ise, Tümamiral Sadık ALTINCAN getirilmiştir. 1964 yılında da 17 Ağustos 1999 Marmara Depreminde yıkılan Komutanlık Binasına geçilmiştir. 17 Temmuz 2000 tarihine kadar faaliyetlerine Preveze Harp Oyunu Merkezinde devam etmiş ve 17 Temmuz 2000 tarihinden itibaren halihazırda konuşlandığı yeni binasına geçmiştir.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.