trişin
Türkçe trişin kelimesinin İngilizce karşılığı.n. trichina
Trişin
Kısaca: Trişin Familyası: Trişinagiller (Trichinellidae). Yaşadığı yerler: Erginleri insan, fare ve domuzların ince barsaklarında, larvaları konağın kasları arasında. Özellikleri: Erkekleri 1-2 mm, dişileri 3-4 mm boyundadır. Çiftleşmeden sonra erkekler ölür. Dişi, lenf boşluklarında 8 gün dolaştıktan sonra 200-1500 kadar kurtçuk doğurur. Trişinoz hastalığına sebep olurlar. Ömrü: Kasların arasında 20-30 yıl yaşayabilirler. Çeşitleri: Barsaktaki erginlere “barsak trişini”. Konağın kas liflerinde y ...devamı ☟
Helmintlerin (solucanların) nemathelmintler bölümünden nematodlar sınıfının, afazmidyn (aphasmidia) alt sınıfının trişurida takımından, trişinagiller ailesinin bir üyesi. Aslında farelerin bir parazitidir. Bununla beraber domuz, ayı, kedi, köpek ve insanda da bulunur. Bütün dünyada domuz etinin yendiği ülkelerde, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Avrupa'da sık rastlanan bir barsak parazitidir. “Domuz kurdu” olarak da bilinir. Müslüman ülkelerin halkında rastlanmaz.
Yapısı ve gelişimi: Erkek 2 mm boyunda ve 0,04 mm enindedir. Çok ufak olduğundan çıplak gözle görülemez. Arka ucunda iki büyük uzantı vardır. Dişi 3 mm uzunlukta ve 0,06 mm enindedir, ovovivipardır. Yani yumurtalar karnında açıldığından doğrudan doğruya kurtçuk doğurur. Yumurtlama yeri ön uca yakın bulunan dişi iki ay kadar canlı kalabilir ve bu sürede çok sayıda kurtçuk (larva) çıkarır. Yeni doğmuş olan kurtçuk 0,01 mm boyunda ve 5 mikron enindedir. Larva kaslara yerleştiği zaman da hemen hemen aynı büyüklüktedir. Diğer helmintlerden farklı olarak hem kurtçuk hem de erişkin kurt aynı konakta bulunur.
Vücudunda kurtçukları taşıyan bir canlıyı yiyen sağlam bir konağın (domuz, köpek, kedi veya insan) ince barsağında serbest kalan kurtçuklardan 24 saat içinde erişkin erkek ve dişiler meydana gelir. Bunlar barsak duvarına (mukozasına) yapışık olarak bulunurlar. Çiftleşmeden sonra erkekler ölürler. Barsak duvarındaki mezanter lenf düğümlerinde yerleşen dişiler buralarda kurtçukları doğururlar. Altı hafta içinde her dişi 1500'e varan sayıda kurtçuk doğurur. Bazıları dışkıyla çıkabilen kurtçukların çoğu lenf (akkan) ve kan dolaşımı yoluyla bütün vücuda dağılır. Bununla beraber, yalnız çizgili kaslarda, özellikle diyafrağma, dil, gırtlak, karın duvarı ve göğüs kaslarında yerleşirler, büyürler ve iki hafta kadar sonra bulaştırıcı olurlar. Kas trişinleri denen bu kurtçuklar 1 mm kadar boya erişirler. Vücutları kendi üzerine kıvrılır. Etraflarını çeviren elips şeklinde bir kapsül vardır. Çoğunlukla bir yıl içinde kireçleşen kurtçuklar bazan da yıllarca canlı kalabilirler. Hatta 30 yıl sonra canlı olanların bulunduğu bildirilmiştir. İnsan bu kurtçuklu domuz etini yediği zaman, kapsül mide enzimleri tarafından eritilir. Barsağa geçen kurtçuklar gelişerek erişkin trişin haline geçerler. İnsanda yaptığı hastalığa “tirişinoz” denir.
Hastalık ve belirtileri: Barsakta yerleşen erişkin trişinin tesiriyle barsak mukozasında (iç duvarında) kanamalar, şişme ve yaralanma neticesinde bir enterit (barsak iltihabı) meydana gelebilir. (Bkz. Gastroenterit)
Kurtçuklar vücuttaki göçleri sırasında akciğerden geçerken bu organda kanamalara ve şişmeye sebep olduğundan pnömoni (zatürre) belirtileri görülür. Göç esnasında ateş yükselmesi, baş ağrısı, terleme, yüzde şişme ve deride döküntüler bulunabilir.
Trişinoz denen hastalık manzarasında, patolojik değişikliklerden çizgili kaslara ait olanlar ön plandadır. Kurtçukların yerleştiği kaslarda bir miyozit (kas iltihabı) meydana gelir. Bu kaslarda ağrı ve hassasiyet vardır, hastanın ateşi yükselir. Kurtçuk kalp kasında yerleştiğinde, bazan elektrokardiyogramla tespit edilebilen bozukluklar meydana çıkar. Nadiren beyini tutarak menenjit veya ansefalit belirtileri görülebilir. Hastaların akyuvarlarında yükselme, bazı vak'alarda % 90'a varır. Ve bu yükselme eozinofillerdedir.
Teşhisi: Yukarıda sayılan belirtiler birçok hastalığı hatıra getirebilir. Bu sebeple teşhis zordur. Domuz eti yiyen bir hastada miyozit ve kanında akyuvarların eozinofil cinsinde yükselme varsa trişinozdan şüphelenmelidir. Dışkıda trişinin erişkin veya kurtçuk şekilleri aranabilir. İshalli hastalarda bunları görme ihtimali çok fazladır. Deri içine trişinden özel olarak hazırlanan maddelerin (tişinellin) zerkiyle allerjik cevap alınırsa teşhise yardımcı olur.
Tedavi: Tesirli, hususi ilacı yoktur. Barsak kurtlarını dökücü ilaçlar tesirsizdir. En mühim tedavisi korunmadır, yani domuz eti yememektir.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
n. trichina
trişin
ergini, domuzdan başka, insanlarla birçok memelinin incebağırsağında yaşayan, ipsiler cinsinden bir solucan (trichinella spiralis).Bu konuda henüz görüş yok.
trişin Resimleri
