Türkçe Bilgi: Tevfik Paşa

Ahmet Tevfik Paşa II. Abdülhamit ve devamla V. Mehmet Reşat saltanatında, 13 Nisan 1909 - 5 Mayıs 1909 tarihleri arasında, VI. Mehmet Vahdettin saltanatında ve İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde 11 Kasım 1918 - 3 Mart 1919 ve 21 Ekim 1920 - 4 Kasım 1922 tarihleri arasında, üç dönemde (esasen beş dönem) toplam iki yıl dört ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Son Osmanlı sadrazamıdır.

Tevfik Paşa (1845 - 1936) tam adı AHMED TEVFİK PAŞA. Son Osmanlı sadrazamı, Anadolu'da Mustafa Kemal (Atatürk) önderliğinde yürütülen Kurtuluş Savaşı'na yakınlık duymuştur. Kırımlı Ferik İsmail Hakkı Paşa'nın oğluydu. Davutpaya 2. Süvari Alayı'nda subayken askerlikten ayrılarak (1865) babıali Tercüme Odası'na girdi. 1872'den sonra çeşitli dış görevlerde bulundu; bu arada Atina ve Berlin'de elçilek yaptı. 1895'te hariciye nazırı oldu. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Meclis-i Ayan üyeliğine atandı.

31 Mart Olayı (13 Nisan 1909) olarak bilinen ayaklanma sırasında istifa eden Hüseyin Hilmi Paşa'nın yerine sadrazamlığa getirildi (14 Nisan). Ayaklanmayı yatıştırmaya ve Selanik'te toplanan Hareket Ordusu'nn İstanbul'a girişini engellemeye çalıştı. Hareket Ordusu'nun İstanbul'a girerek denetimi eline geçirmesi ve II.. Abdülhamid'in tahttan indirilerek yerine V. Mehmed'in geçirilmesinden sonra istifa etti (5 Mayıs); daha sonra Londra elçiliğine atandı.

Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinden sonra İstanbul'a dönerek Meclis-i Ayan üyeliğine atandı. Ahmet İzzet Paşa'nın istifasının ardından ikinci kez sadrazamlığa getirildi (11 Kasım 1918). Bu sırada I. Dünya Savaşı'ndaki yenilginin ardından Osmanlı topraklarının itilaf güçlerince kısmen işgalini öngören Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918) imzalanmıştı. İtilaf donanması ve Yunan gemileri 13 Kasım'da İstanbul'a girdi. Padişah Aralık 1918'de Meclis-i Mebusan'ı dağıttı.

Tevfik Paşa 13 Ocak 1919'da padişaha yakın kişilerden oluşan yeni bir hükümet kurdu. 24 Subat'ta hükümeti yenileyerek kabineye İngiliz ve Fransız yanlılarını da aldı. Ama bu değişikliklerin Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nı yeterince tatmin etmemesi üzerine 3 Mart 1919'da istifa etmek zorunda kaldı. Paris Barış Konferansı'nda (1919) Osmanlı heyetine başkanlık ettikten sonra 21 Ekim 1920'e Damat Ferit Paşa'nın yerine yeniden sadrazamlığa getirildi. Bu görevdeyken Ankara Hükümeti'yle ilişki kurmaya çalıştı.

Ve Londra Konferanksı'na (*) (21 Şubat-12 Mart 1921) birlikte katılmayı önerdi, ama Mustafa Kemal'in bunu reddetmesi üzerine konferansta Ankara Hükemeti'ni Bekir Sami Bey, İstanbul Hükümeti'ni ise Tevfik Paşa'nın başkanlığındaki heyetler temsil etti. Tevfik Paşa konferansta Türkiye'nin tek temsilcisini Ankara heyeti olduğun söyleyerek sözü Bekir Sami Bey'e bıraktı. Mart 1922'de hariciye nazırlığı görevini de üstlenen Tevfik Paşa, TBMM'nin 1 kasım 1922'de saltanatı kaldırmasından sonra istifa etti (4 kasım 1922). 1934 soyadı Kanunu'ndan sonra Oktay soyadını aldı.

Tevfik Paşa

Tevfik Paşa Resimleri

Hüseyin Tevfik Paşa

Tevfik Sağlam

Şerif Mehmed Rauf Paşa

Tevfik

Neyzen Tevfik

Mehmed Rifat Paşa

Arabi Paşa Ayaklanması

Rıza Tevfik Bölükbaşı