Termodinamik

Kısaca: Enerji ve enerji dönüşümlerini, entropiyi ve burada maddenin fizikî özellikleri arasındaki bağıntıları inceleyen bir ilim. Termodinamik fiziğin bir koludur. Diğer ilimlerde olduğu gibi, termodinamik de esas olarak önce gözleme, deneye dayanır. Sonra elde edilen neticelerden termodinamiğin kânunları formüle edilir. Bu kânunlar, termodinamiğin sıfırıncı, birinci, ikinci ve üçüncü kânunlarıdır. Sıfırıncı kânun ısıl denge ve sıcaklıkla, birinci kânun enerjiyle, ikinci kânun entropiyle ve üçüncü kân ...devamı ☟

termodinamik
Termodinamik

Termodinamik, (Yunancada: thermos:ısı ve dynamic:değişim). Bazı Türkçe kaynaklarda ısıl devingi olarak da geçer. Enerji, ısı, iş ve entropi gibi fiziksel kavramlarla ilgilenen bilim dalı. Termodinamik yasalarının istatistiksel mekanikten türetilebileceği gösterilmiştir. Enerji ve enerji dönüşümlerini, entropiyi ve burada maddenin fiziki özellikleri arasındaki bağıntıları inceleyen bir ilim. Termodinamik fiziğin bir koludur. Diğer ilimlerde olduğu gibi, termodinamik de esas olarak önce gözleme, deneye dayanır. Sonra elde edilen neticelerden termodinamiğin kanunları formüle edilir. Bu kanunlar, termodinamiğin sıfırıncı, birinci, ikinci ve üçüncü kanunlarıdır. Sıfırıncı kanun ısıl denge ve sıcaklıkla, birinci kanun enerjiyle, ikinci kanun entropiyle ve üçüncü kanun mutlak entropiyle ilgilidir. Mühendislik problemlerinin çözümünde en çok termodinamiğin birinci kanunu ve ikinci kanunu kullanılır.

Termodinamik her ne kadar sistemlerin madde ve/veya enerji alıp-vermesiyle ilgilense de, bu işlemlerin hızıyla ilgilenmez. Bundan dolayı aslında termodinamik denilirken, denge termodinamiği kastedilir. Bu yüzden termodinmaiğin ana konseptlerinden biri "quasistatik-neredeyse durağan(?)" adı verilen, idealize edilmiş "sonsuz yavaşlıkta" olaylardır. Zamana bağlı termodinamik olaylarla, denge halinde olmayan termodinamik ilgilenir.

Termodinamik yasaları çok genel bir geçerliliğe sahiptirler ve karşılıklı etkileşimlerin ayrıntılarına veya incelenen sistemin özelliklerine bağlı olarak değişmezler. Yani bir sistemin sadece madde veya enerji giriş-çıkışını bilinse bile bu sisteme uygulanabilirler.

Termodinamik değişkenler

Bu değişkenler genellikle sistemin ya kendisini, ya da çevre koşulları tarif etmek için kullanılır. En çok kullanılanları şunlardır:

Mekanik değişkenler:
*Basınç:P
*Hacim:V
İstatistiksel değişkenler:
*Sıcaklık:T
*Entropi(Düzensizlik):S


Mekanik değişkenler, temel klasik veya parçacık fiziği tanımlarıyla tarif edilebilirken, istatistiksel değişkenler sadece istatistiksel mekanik tanımlarıyla anlaşılabilir.

Termodinamiğin çoğu uygulamasında, bir ya da daha çok değişken sabit tutulurken, bir ya da daha çok değişkenin buna göre nasıl değiştiği incelenir. Matematiksel olarak bu sistemin n sabit tutulmayan değişkenlerin sayısı olmak üzere n boyutlu bir uzay olarak tarif edilebileceği anlamına gelir. İstatistiksel mekaniği fizik yasalarıyla birleştirerek, bu değişkenleri birbirleri cinsinden ifade edecek "durum denklemleri" yazılabilir. Bunların en basit ve en önemli olanlarından biri ise ideal gaz yasasıdır:
pV=nRT
Bu denklemde R evrensel gaz sabiti'dir. Ayrıca istatistiksel mekanik terimleriyle bu denklem şöyle yazılır:
pV=NkT
Bu denklemde de k Boltzmann sabiti'dir.

Termodinamik Potansiyeller

Termodinamik değişkenler vasıtasıyla dört tane termodinamik potansiyel tanımlanabilir:

* Sistemin İç Enerjisi E: dE=TdS - pdV
* Helmholtz Serbest Enerjisi A: dA = −SdT - pdV
* Gibbs Serbest Enerjisi G: dG = −SdT + Vdp
* Entalpi H: dH = TdS + Vdp


Bu dört potansiyelin differansiyel denklemlerini ve zincirleme türev kuralını kullanarak bu dört potansiyel değişkenler ve birbirleri cinsinden yazılabilir:

* E=H-PV=A+TS
* A=E-TS=G-PV
* G=A+PV=H-TS
* H=G+TS=E+PV

Termodinamik Sistemler

Termodinamik Yasaları

*Sıfırıncı Yasa:Eğer iki sistem birbirleriyle etkileşim içerisindeyken aralarında ısı veya madde alışverişi olmuyorsa bu sistemler termodinamik dengededirler. Sıfırıncı yasa şöyle der: Eğer A ve B sistemleri termodinamik dengedeyseler, ve B ve C sistemleri de termodinamik denge içerisindeyseler, A ve C sistemleri de termodinamik denge içerisindedirler.

1930'lara kadar böyle bir yasaya ihtiyaç duyulmadığı halde, diğer kanunlardan bağımsız olduğu anlaşılınca sıfırıncı yasa adı verilerek termodinamik yasalarına eklenmiştir.

  • Birinci Yasa:Enerjinin korunumu yasası olarak da bilinir. Aslında mekaniğin, hatta fiziğin temel prensiplerinden biridir. Şu şekillerde belirtilebilir:


Bir adyabatik işlemde (sistemin dışarıyla ısı alıp vermediği durum) iş değişimi miktarı, işlemin nasıl bir yol izlediğinden bağımsız olarak sadece sistemin ilk ve son durumlarına bağlıdır.


ya da


Bir sisteme akan ısı, sistemin iç enerjisindeki artış artı sistemin yaptığı işe eşittir.


ya da en bilinen haliyle


Enerji yoktan var, var iken yok edilemez, sadece şekli değiştirilebilir


Matematiksel olarak bu yasa şöyle gösterilir:

Q = \Delta U\ \pm \ W


burada Q = sisteme giren enerji, ΔU = sistemin iç enerjisindeki değişim, ve ±W = sistemin yaptığı işi gösterir.

  • İkinci Yasa:Birçok alanda uygulanabilen ve güçlü bir yasa yasa olan ikinci yasa şöyle belirtilebilir:
Bir ısı kaynağından ısı çekip buna eşit miktarda iş yapan ve başka hiçbir sonucu olmayan bir döngü elde etmek imkansızdır. (Kelvin-Planck Bildirisi)


ya da


Soğuk bir cisimden sıcak bir cisme ısı akışı dışında bir etkisi olmayan bir işlem elde etmek imkansızdır. (Clausius Bildirisi)


Termal olarak izole edilmiş büyük bir sistemin entropisi hiçbir zaman azalmaz (bkz: Maxwell'in Cini). Lakin mikroskopik bir sistem, yasanın dediğinin tersine entropi dalgalanmaları yaşayabilir (bkz: Dalgalanma Teoremi). Aslında, dalgalanma teoreminin zamana göre tersinebilir dinamik ve nedensellik ilkesinden çıkan matematiksel kanıtı ikinci yasanın bir kanıtını oluşturur. Mantıksal bakımdan ikinci yasa bu şekilde aslında fiziğin bir yasasından ziyade göreli olarak büyük sistemler ve uzun zamanlar için geçerli bir teoremi haline gelir.

  • Üçüncü Yasa: Bu yasa neden bir maddeyi mutlak sıfıra kadar soğutmanın imkansız olduğunu belirtir:


Sıcaklık mutlak sıfıra yaklaştıkça bütün hareketler sıfıra yaklaşır.


Sıcaklık mutlak sıfıra yaklaştıkça, bir sistemin entropisi bir sabite yaklaşır. Bu sayının sıfır değil de bir sabit olmasının sebebi, bütün hareketler durmasına (ve buna bağlı olan belirsizliklerin yok olmasına) rağmen kristal olmayan maddelerin moleküler dizilimlerinin farklı olmasından kaynaklanan bir belirsizliğin hala mevcut olmasıdır. Ayrıca üçüncü yasa sayesinde maddelerin mutlak sıfırdaki entropileri referans alınmak üzere kimyasal tepkimelerin incelenmesinde çok yararlı olan mutlak entropi tanımlanabilir.


Bu yasalardan birini ihlal eden makinalara o yasanın numarası türünden (örneğin, yoktan enerji yaratıyorsa birinci türden) devridaim makinası(ilginç bir şekilde Türkçe'de "Con Ahmet Makinası") denir.

Bu yasalar çeşitli komik çeşitlemeleri de vardır:

Ginsberg'in teoremi: (1) kazanamazsınız, (2) berabere kalamazsınız, ve (3) oyundan çıkamazsınız.

Ya da: (1) çalışmadan bir şey elde edemezsiniz, (2) çalışarak en fazla elde edebileceğiniz şey ancak karsız zararsız olmaktır, ve (3) bunu da ancak mutlak sıfırda elde edebilirsiniz.

Ya da, (1) oyunu ne kazanabilirsiniz ne de oyundan çıkabilirsiniz, (2) çok soğuk olmadığı sürece oyunu berabere bitiremezsiniz, (3) hava o kadar soğumaz.

Alıntılar

"Bu evde biz termodinamik kurallarına uyarız!" (Lisa enerjisi zamanla artan bir devridaim makinası yaptıktan sonra ) — Homer Simpson

"Termodinamik komik bir konudur. İlk defa öğrendiğinizde, ne olduğunu anlamazsınız bile. İkinci defa üzerinden geçtiğinizde, bir-iki nokta hariç anladığınızı düşünürsünüz. Üçüncü defa baktığınızda ise, anlamadığınızı bilirsiniz, ama o zamana kadar konuya alıştığınız için bu sizi o kadar rahatsız etmez." — Arnold Sommerfeld

"Sütü döktüğünüze üzülmeyin, doğanın bütün güçleri size karşıydı."

Kaynaklar

Vikipedi http://en.wikipedia.org/wiki/Thermodynamics Bu yazıda oldukça yararlanılan Wikipedia İngilizce termodinamik başlığı

termodinamik

Isı enerjisi ile kinetik enerji arasındaki ilgileri ve bu konuyla ilgili olayları inceleyen fizik kolu.

termodinamik

Türkçe termodinamik kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. thermodynamics

termodinamik

( thermos sıcak, dynamis güç) fiz. isı enerjisi ile kinetik enerji arasındaki bağlantıları ve bu konuyla ilgili olayları inceleyen fizik kolu, ısıldevimbilim.

termodinamik

Türkçe termodinamik kelimesinin Fransızca karşılığı.
thermodynamique [la]

termodinamik

Türkçe termodinamik kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Thermodynamik, Wärmelehre

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

termodinamik Resimleri

Termodinamik
3 yıl önce

Termodinamik ısı, iş, sıcaklık ve enerji arasındaki ilişki ile ilgilenen bilim dalıdır. Basit bir ifadeyle termodinamik, enerjinin bir yerden başka bir...

Termodinamik, 1837, 1894, 1931, Devridaim makinası, Difüzyon, Enerji, Entalpi, Entropi, Homer Simpson, Isı
Termodinamik Çevrimler
3 yıl önce

Termodinamik çevrimler, bir veya daha çok hal değişimi (termodinamik süreç) gerçekleştiren, iş veya enerji üreterek veya enerjiyi transfer ederek ilk haline...

Termodinamik çevrimler, Brayton çevrimi, Carnot çevrimi, Dizel motoru, Enerji, Ericsson çevrimi, Kalina çevrimi, Karma çevrimli motor, Miller çevrimi, Rankine çevrimi, Sabit hacim çevrimli motor
Termodinamik kanunları
3 yıl önce

Termodinamik yasaları, termodinamiğin temelini oluşturan dört yasa. Termodinamik proseslerdeki ısı ve iş transferlerinin yapısını tanımlar. Termodinamik...

Termodinamik denge
3 yıl önce

Termodinamikte bir termodinamik sistem, ısıl denge, mekanik denge, radyasyon dengesi ve kimyasal dengede olduğunda, sistem termodinamik dengededir ve...

Termodinamik denge, Homojen, Taslak, Termodinamik
Dengesizlik termodinamiği
6 yıl önce

Dengesizlik termodinamiği, termodinamik dengede olmayan termodinamik sistem ile ilgili termodinamiğin bir koludur. Doğadaki sistemlerin çoğu, termodinamik dengede...

Kimyasal kararlılık
3 yıl önce

teknik anlamda kullanıldığında kimyasal bir sistemin termodinamik kararlılığı anlamına gelir. Termodinamik kararlılık, bir sistem en düşük enerji seviyesinde...

Kara delik termodinamiği
3 yıl önce

Fizikte kara delik termodinamiği , termodinamik kanunlarını kara deliğin olay ufkuyla bağdaştırmaya çalışan bir araştırma alanıdır. Kara delik ışınımının...

Termodinamiğin üçüncü kanunu
6 yıl önce

Termodinamik'in üçüncü yasası bazen ‘mutlak sıfır sıcaklığında dengede olan sistemlerin özelliklerine ilişkin’ olarak şu şekilde tanımlanır: “Bir ideal...