Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Telepinu

Kısaca: ''Telipinu'', Eski Krallık döneminin sonunda hüküm sürmüş (MÖ 1525-1520) bir Hitit kralıdır. Kendi adıyla anılan Hitit Veraset Yasası'nı oluşturan Telepinu Fermanı'yla tanınmıştır. ...devamı ☟

Telipinu, Eski Krallık döneminin sonunda hüküm sürmüş (MÖ 1525-1520) bir Hitit kralıdır. Kendi adıyla anılan Hitit Veraset Yasası'nı oluşturan Telepinu Fermanı'yla tanınmıştır. Hükümdarlığı Telipinu hakkındaki bilgiler Hattuşa arşivlerinde bulunan belgelere dayanmaktadır. Bunların arasında en önemlileri Telipinu Fermanı ve Kizzuvatna kralı İşputahsu ile yapılan antlaşmadır. Telipinu öncesindeki dönemde Hitit tahtı üst üste kanlı olaylara sahne olmuş ve krallık cinayetlerle el degiştirmiştir. Telipinu'nun da tahta çıkışı benzer bir şekilde olmuştur. I. Huzziya'nın kızkardeşi İstapariya ile evli olan Telipinu, I. Huzziya'nın kendisini öldürtmeye çalıştığını duyunca onu tahttan indirmiş ve kendisi kral olmuştur. Telipinu'nun ağzından anlatılan belgeye göre Huzziya beş kardeşi ile birlikte sürgüne gönderilmiştir. Ancak bir zaman sonra Huzziya ve beş kardeşi, kendi ifadesiyle Telipinu'nun bilgisi olmadan, Tahurvaili ve Taruhsu'nun da dahil olduğu bir grup tarafından öldürülmüştür. Telipinu tahta çıktıktan sonra hem süregelen taht kavgalarına bir son verebilmek hem de kendini güvene alabilmek amacıyla Telipinu Fermanı olarak bilinen veraset yasasını ilan etmiştir: Fermanın devamında Telipinu Panku'ya da çağrı yaparak bu tür suçların işleyenleri cezalandırmalarını, kraliyet ailesinde kan dökülmesini engellemelerini ister. Telipinu devlet otoritesini de tekrar oturtarak daha önceden kaybedilen toprakların bir kısmını Hitit hakimiyetine almıştır. Doğuda Hassuva, Zizzilippa ve Lavazantiya bölgelerine seferler yapmıştır. Gene Telipinu Fermanı'ndan bu dönemde Samuha, Marista, Hurma, Sugziya, Puruşanda şehirleri ve Hulaya nehri bölgesinin Hitit hakimiyetinde olduğu anlaşılmaktadır. Adana bölgesindeki Kizzuvatna ülkesi ise artık Hititler'den bağımsız durumdadır. Hitit tarihinde bilinen en eski antlaşma Telipinu'nun Kizzuvatna kralı İşputahsu ile yaptığı antlaşmadır. Oldukça hasarlı bir belge olmasına rağmen Kizzuvatna kralının "Büyük Kral" ünvanını kullanıyor olması Hitit devleti ile eşit statüde olduğunun bir göstergesidir. Anadolu'nun bilinen en eski hukuk kanunları olan Hitit kanunları belgelerinin de Telipinu döneminde yazıldığı düşünülmektedir. Telipinu'nun eşi kraliçe İstapariya ve daha sonra da taht varisi olan oğlu Ammuna muhtemelen gene bir suikast sonucu ölmüşlerdir.. Telipinu öldüğünde kızı Harapseki'nin kocası Alluvamna tahta çıkmıştır. Telipinu'nun ardından Hitit tarihi karanlık bir döneme girmiştir. Kimi tarihçilerin Orta Krallık diye ayırdıkları, I. Tuthaliya'nın tahta çıkışına kadar devam eden bu dönem hakkındaki bilgiler çok kısıtlıdır. Notlar * Brandau, B. & Schickert, H. (2003) Hititler, Ankara: Arkadaş Yayınları. * Bryce, T. (2005) Kingdom of the Hittites, 2nd Edition, Oxford; Oxford University Press. * Klengel, H. (1999) Geschichte des hethitischen Reichs, Leiden: Brill. Ayrıca bakınız * Hitit kralları listesi * Hitit İmparatorluğu Dış bağlantılar * Telipinu'nun hükümdarlığı

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.