Tehlike Altındaki Dünya Mirasları

Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 1972 yılında yayımlanan Dünya Mirası Sözleşmesi'nin 11.4 maddesine uygun olarak Dünya Miras Komitesi tarafından Dünya Mirası Alanları'nı belirlemek ve yönetmek amacıyla derlenmiştir. Listelenen alanlar, korunması için büyük operasyonların gerekli olduğu ve "yardım talep edilen" Dünya Mirası Alanları'ndan oluşmaktadır. Listenin amacı uluslararası farkındalığı artırmak ve tehditlere karşı önlemler almaktır. Alana yönelik tehditler arasında yakın zamanlı, gerçekleşmesi kesinleşmiş tehditler veya alanda olumsuz etkilere neden olabilecek potansiyel tehlikeler sayılabilir.

Doğal alanlar değerlendirilirken nesli tükenmekte olan veya diğer değerli türlerin nüfusunda ciddi bir düşüş gerçekleşip gerçekleşmediğine ya da aşırı kesim, kirlenme, yerleşim, madencilik, tarım gibi insan faaliyetleri nedeniyle doğal güzelliğin bozulup bozulmadığına bakılarak alan tehlike altında ilan edilir. Kültürel bir alan ise, malzemelerin, yapıların, süslerin veya mimari tutarlılığın ciddi biçimde bozulması nedeniyle ya da tarihi orijinallik veya kültürel önemin kaybolması durumunda tehlike altında ilan edilir. Hem kültürel hem de doğal alanlar için potansiyel tehlikeler arasında, kalkınma projeleri, silahlı çatışmalar, yetersiz yönetim sistemleri veya sit alanlarının yasal koruyucularının statülerindeki değişiklikler bulunmaktadır. Kültürel alanlar söz konusu olduğunda, jeoloji, iklim veya çevresel değişiklikler de potansiyel tehlikeler oluşturabilir.

Bir alan Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'ne dahil edilmeden önce durumu değerlendirilir ve ilgili taraf devletin işbirliğiyle düzeltici tedbirler için potansiyel bir program geliştirilir. Alan hakkındaki nihai karar komite tarafından verilir. Listelenen alanlar için Dünya Miras Fonu'ndan maddi destek tahsis edilebilir. Koruma durumu yılda bir kez gözden geçirilir ve komite toplantının ardından ek önlemler talep edilebilir, artık tehlikede değilse alanı Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nden çıkartabilir veya gerekli görürse alanı hem Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nden hem de Dünya Mirasları listesinden çıkarmayı düşünebilir. İki eski UNESCO Dünya Mirası alanından, Dresden Elbe Vadisi, Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'ne dahil edildikten sonra Dünya Mirasları listesinden çıkartılmışken, Arabistan Oriksi Barınağı listeden doğrudan çıkartılmıştır. "İsa'nın Doğum Yeri, Doğum Yeri Kilisesi ve Hac Yolu, Beytüllahim" gibi bazı alanlar, aynı yıl içinde hem Dünya Mirası hem de Tehlike Altındaki Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

Bazı miraslar için listelenme, koruma çalışmalarının başlatılmasını ve bölgelere fon aktarılmasını sağladı. Bu gelişmeler, Galápagos Adaları ve Yellowstone Millî Parkı gibi daha sonradan Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nden çıkarılan alanlar için olumlu bir ilerleme sağladı, buna rağmen, listenin kendisi ve UNESCO'nun uygulamaları eleştirilere konu oldu. Özellikle, Taraf Devletler ve Dünya Mirası Alanları'nın diğer paydaşları, kendi rızaları olmadan komitenin bir alanı tehlike altında olarak listeleme yetkisini eleştirdi. 1992 yılına kadar, UNESCO, bir alanı kendi yetkisine dayanarak tehlike altında ilan edene kadar, Taraf Devletler, alanlar için bazı koruyucu önlemler almış olurlardı. Tehlikedeki Dünya Mirası Listesi, bazı ülkeler tarafından bir kara liste olarak algılanıyordu ve Kanada Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Profesörü olan Prof. Dr. Christina Cameron'a göre Taraf Devletlerin ilgisini çekmek için politik araç olarak kullanıyordu. Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), UNESCO'nun, Taraf Devlet tarafından tehdidin kolayca ele alınabileceği bir dizi durumda Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi'ne (alanı gerçekten listelemeden) başvurduğunu ifade etmektedir. Birlik ayrıca, bir alanın uzun süre tehlike altında olarak listelenmesinin şüpheli olduğunu ve bu durumlarda koruma için başka mekanizmalar aranması gerektiğini ifade etmektedir.

Temmuz 2019 itibarıyla, Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi'nde 17 doğal ve 36 kültürel olmak üzere toplam 53 alan bulunmaktadır. UNESCO tarafından listelenen alanların 21'i Arap ülkelerinde (6'sı Suriye'de, 5'i Libya'da), 16'sı Afrika'da (5'i Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde), 6'sı Latin Amerika ve Karayipler'de, 6'sı Asya ve Pasifik'te ve 4'ü Avrupa'da ve Kuzey Amerika'da bulunmaktadır. Tehlike altındaki doğal alanların çoğunluğu (12) Afrika'da bulunmaktadır.

Kaynak:

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.