Türkçe Bilgi: tazminat

Ziraat ödemeleri, verilen zarar karşılığında ödenen para, eşya ve benzeri şeyler. Verilen zararı karşılamak, ödemek eski hukuklarda da var olmuştur. Tazminat, önceleri aynen tazmin ve maddi tazminat şeklinde olmuştur. Daha sonra nakten tazmin ve manevi tazminat gelişmiştir.

Türk hukukunda tazminat: Borçlar Kanunu, Medeni Kanun ve ilgili diğer kanunlarda düzenlenmiştir. Tazminat bir alacak hakkı olduğu için ortada bir borç münasebetinin ve bu münasebetten doğan bir zararın olması gerekir. Borçlar Kanununda borç münasebeti doğuran durumlar; akit (sözleşme) haksız fiil ve haksız zenginleşme olarak zikredilmiştir. Haksız fiilden söz edebilmek için; 1) Zarar verici bir fiil, 2) Fiilin hukuka aykırılığı, 3) Kusur, 4) Fiil sonucu doğan bir zarar, 5) Zararla fiil arasında bir bağ olmalıdır. Haksız zenginleşme için şu şartlar gerekir: Meydana gelen zararın tazmininden zararı yapan mesuldür. Ancak, adam çalıştırmada, çalışanın zararı için çalıştıranın; taşıt kullanmada, şoförün zararı için taşıt sahibinin mesuliyeti gibi kanunda belirtilen durumlarda, zararı yapandan başka ikinci bir şahıs da zararın tazmininden mesul olabilir (kusursuz mesuliyet).

Tazminata karar verebilmek için, önce zarar miktarının hesaplanması gerekir. Zararı ispat etmek tazminat isteyene düşer. Zarar haksız fiilin işlendiği gündeki değeri gözönüne alınarak hesaplanır.

Tazminat istekleri maddi ve manevi tazminat olmak üzere iki kısma ayrılır:

Maddi tazminat: Maddi tazminata hak kazandıran durumlar çok çeşitlidir:

1. Beden ve ruh tamlığının ihlalinden doğan tazminat: Borçlar Kanununa göre: Bedenen ve ruhen bir zarara uğrayan kimse, çalışmaya muktedir olmamasından ve ileride maruz kalacağı mahrumiyetten doğan zararını ve bütün masraflarını zarardan mesul olanlardan isteyebilir. Çalışma gücünü tamamen kaybeden, ömür boyu bakımı için gerekli tazminatı isteyebilir. Beden ve ruh tamlığının ihlali sonucu hükmedilen tazminat, haczedilemez.

2. Adam ölmesinden doğan tazminat: Burada istenebilecek maddi zararlar şunlardır: a) Gömme giderleri, b) Ölünceye kadar yapılan iyileştirme giderleri, c) Ölünceye kadar çalışma gücünün kaybolmasından doğan zararlar, d) Destekten mahrum kalma zararı. Destekten mahrum olanın tazminat isteyebilmesi için ölene mirasçı olması şart değildir. Destekten mahrum kalanlar; eş, nişanlı, küçük çocuklar, ana-baba gibi kimselerdir.

3. Nişanı bozmanın sonucu olarak maddi tazminat: Ortada haklı bir sebep bulunmaksızın nişanı bozan veya kusurla nişanın bozulmasına sebebiyet veren nişanlı, maddi tazminatı ödemeye mesul tutulabilir.

4. Boşanma sonucu maddi tazminat: Mevcut veya ilerdeki bir menfaati boşanma yüzünden kaybolan kabahatsiz karı veya kocanın, kabahatli olan taraftan münasip bir tazminat talebine hakkı vardır.

5. Malikin uğradığı zararın tazmini: Bir gayrimenkulü üçüncü bir kişi tapudaki yanlış tescile bakarak satın alırsa bu gayrimenkulü kazanır, gerçek hak sahibiyse kaybeder. Gerçek hak sahibi ancak, tescili yanlış yapan devletten veya gayrımenkulü usulsüz olarak satan kişiden tazminat isteyebilir. Maddi tazminat, aynen tazmin veya para şeklinde olabilir.

Manevi tazminat: Manevi tazminat, mal varlığı dışındaki hukuki değerlere yapılan saldırılarla meydana getirilen eksilmenin giderilmesi olup, gayesiyse çekilen acıları yeterince dindirmek, kırılan yaşama arzusunu tazelemek, hayata yeniden bağlamak ve ruhi dengeyi sağlamaktır. Manevi tazminat mirasçılara geçebilir. Manevi tazminata hak kazandıran durumlar çeşitlidir:

1. Beden ve ruh tamlığının ihlali sonucu olarak manevi tazminat: Manevi tazminat isteme hakkı zarara uğrayan ve bunun ölümü durumunda ölünün mirasçısına aittir. Çünkü bu hak, kişiye sıkı surette bağlı haklardandır. Bu tazminata hükmedebilmek için maddi tazminat şartlarının yanında, hakimin takdir edeceği özel şartlar da gereklidir.

2. Kişilik haklarının ihlali sonucu olarak manevi tazminat: Kişinin hususi hayatı, sağlığı, beden ve ruh tamlığı, haysiyeti, şerefi, resmi, özel hayatının gizliliği, itibarı, atalarına karşı taşıdığı saygı duygusuna karşı işlenmiş her türlü saldırı, manevi tazminatı gerektirir.

3. Kişilik haklarının basın yoluyla ihlali dolayısıyla manevi tazminat: Bunun için, kişilik haklarına ağır bir saldırı olması, kusurun ağır bulunması ve saldırının hukuka aykırı bulunması gerekir. Ceza Kanunundaki “Hakaret ve Sövme” suçlarının basın yoluyla işlenmesi gibi. Bu durumda ceza mahkemesinde açılan ceza davasında manevi tazminat istenildiği gibi, istenirse hukuk mahkemelerinde ayrı bir manevi tazminat davası açılabilir.

4. Nişanın bozulması sonucu olarak manevi tazminat: Nişanlılardan birinin haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozması ve nişanın bozulmasına sebebiyet vermesi durumunda öbür nişanlı, acı çekme, hayata karşı küsme, şeref ve haysiyetinin zedelenmesi gibi manevi zararlara uğramışsa, manevi tazminat isteyebilir. Kısacası bu sebepten dolayı manevi tazminat isteyebilmek için, kişilik haklarına ağır ölçüde saldırı olması, tazminat isteyenin kusursuz olması gerekir. Tazminat, nişanın bozulmasından sonra bir sene içinde istenmelidir.

5. Boşanma sonucu olarak manevi tazminat: Boşanmaya sebebiyet vermemiş eş; zina, cana kasd, haysiyetsiz hayat sürme gibi haysiyet ve şerefi zedeleyen sebeplerden dolayı boşanmışsa kusurlu taraftan manevi tazminat isteyebilir. Manevi tazminat isteyebilmek için, şeref, haysiyet, isim gibi kişilik haklarına yapılan saldırının ağır olması gerekir. Manevi tazminat boşanma davasıyla birlikte istenmelidir.

6. Babalık davasının konusu olarak manevi tazminat: Evlilik dışı çocuğun kanun zoruyla baba tarafından tanınması demek olan babalık davasında, baba belli olmuşsa, kadın, belli şartların gerçekleşmesi durumunda babadan manevi tazminat isteyebilir.

Tazminat davaları: Gerçek kişiler gibi, tüzel kişiliğe sahip dernek, şirket, vakıf gibi kuruluşlar bu davalarda taraf olabilirler. İki milyon liraya kadar olan tazminat davaları sulh hukuk mahkemelerinde, iki milyon lirayı aşanlar Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülür. Bu para miktarları kanunla her zaman değişebilir (1992). Ancak tazminata sebep veren haksız fiilden dolayı ceza mahkemelerinde dava açılmışsa, tazminat istemi de aynı davada, aynı mahkemeye yapılabilir. Eğer zarar yapan fiil, idari bir fiilse tazminat davası Danıştayda açılabilir. Tazminat davaları zararın ve zararı yapanın niteliğine göre iş ve ticaret mahkemelerinde de açılabilir. Yetkili mahkeme davalının ikametgahı mahkemesi veya haksız fiilin meydana geldiği yer mahkemesidir.

Basın yoluyla hakaret ve sövmeden doğan tazminat davalarında yetkili mahkeme, basım yeri ve eğer basılı şeyler hakarete uğrayanın bulunduğu yerde dağıtılmışsa, hakarete uğrayanın bulunduğu yer mahkemesidir.

Tazminat

tazminat

tazminat

tazminat

tazminat

tazminat

Tazminat

Kıdem tazminatı

Savaş tazminatı

Rahatlatıcı Kadınlar

Dava konusu olmuş Recep Tayyip Erdoğan karikatürleri

Anadolu'da Vakit

Taşınmaz Mal Komisyonu

TOKİ

Tazminat

Tazminat Hakkında Detaylı Bilgi

Tazminat Sözlük Anlamları

tazminat

tazminat

tazminat

tazminat

tazminat

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Tazminat

Kıdem tazminatı

Savaş tazminatı

Rahatlatıcı Kadınlar

Dava konusu olmuş Recep Tayyip Erdoğan karikatürleri

Anadolu'da Vakit

Taşınmaz Mal Komisyonu

TOKİ