Tanzanya (İngilizce/Svahili: Tanzania), resmî adıyla Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti, Doğu Afrika'da bir ülkedir. Afrika Büyük Gölleri bölgesinde yer alır. Ülkenin kuzeybatıda Kenya; kuzeyde Uganda; batıda Ruanda, Burundi ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti; güneybatıda Zambiya; güneyde ise Malavi ve Mozambik ile komşudur. Doğuda Hint Okyanusu'na kıyısı bulunur. Afrika'nın en yüksek dağı olan Kilimanjaro Dağı ülkenin kuzeydoğusundadır. Afrika'nın Büyük Gölleri'nin üçüne kıyısı vardır. Kuzey ve batıda Afrika'nın en büyük gölü olan Victoria Gölü ile kıtanın en derin gölü olan Tanganika Gölü, güneyde ise Malavi Gölü bulunur. Ülkenin doğu kıyıları sıcak ve nemlidir. Zanzibar adaları kıyının biraz açığında bulunur.
Birçok önemli insangil (hominid) fosili Tanzanya'da bulunmuştur, Pliyosen Çağ'a ait 6 milyon yıllık fosiller buna örnek verilebilir. Australopithecus cinsi 4 ila 2 milyon yıl önce bütün Afrika'ya yayıldı. Homo cinsine ait en eski fosiller Tanzanya'daki Olduvai Gölü yakınlarında bulundu. 1,8 milyon yıl önce Homo erectus'un yükselişiyle insanlık bütün Eski Dünya'ya yayıldı, ardından ortaya çıkan Homo sapiens'ler (insan) Yeni Dünya ve Avustralya'ya da ulaştılar. H. sapiens Afrika'da mevcut tür ve alt türleri içine katarak çoğaldı. Taş ve Tunç çağlarında Etiyopya'dan Güney Kuşî, 2-4 bin yıl önce Turkana Gölü'nün kuzeyinden Doğu Kuşî ve 2900-2400 yıl önce Güney Sudan-Etiyopya sınır bölgesinde ortaya çıkmış Datooga halkı ile diğer Güney Nil halkları Tanzanya'ya göçtüler. Bu göçler Batı Afrika'dan gelen Bantu halkının Victoria ve Tanganyika gölleri çevresine yerleşmesi ile eş zamanlı gerçekleşti. Bantu halkları 2300-1700 yıl önce bütün Tanzanya'ya yayıldı.
Tanzanya'da Alman hakimiyeti 19. yüzyıl sonlarında Alman Doğu Afrikası'nın kurulmasıyla başladı. I. Dünya Savaşı'nın ardından bölge Britanya'ya geçti. Tanzanya anakarası Tanganyika adıyla yönetilirken Zanzibar takımadaları ayrı bir sömürge yönetimine sahipti. 1961 ve 1963'te iki bölge art arda bağımsızlığını kazandı. 1964'te ise iki ülke Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti adı altında birleşti. Tanzanya ismi ülkelerin ilk hecelerinin birleştirilmesiyle oluşturuldu. 1961'de İngiliz Milletler Topluluğu'na katılan ülkeler birleşimin ardından tek bir ülke olarak üyeliklerini sürdürdüler.
Birleşmiş Milletler verilerine göre 2018 yılında Tanzanya'nın nüfusu 56 milyondu. Tanzanya, Güney Afrika'nın ardından tamamı ekvatorun güneyinde yer alan en kalabalık ülkedir. Tanzanya toplumu yaklaşık 120 etnik, dilsel ve dini gruptan oluşur. Hristiyanlık Tanzanya'daki en büyük dindir, Müslüman ve animist azınlıklar da bulunmaktadır. Ülkede 100'den fazla dil konuşulmakta, bu da Tanzanya'yı Doğu Afrika'daki dilsel açıdan en çeşitli ülke yapmaktadır. Ülkenin de jure resmî dili yoktur; ancak Svahili ulusal dil kabul edilir. Başkanlık sistemiyle yönetilen bir üniter cumhuriyet olan ülkenin başkenti 1996'dan beri Dodoma'dır. Başkent, başkanlık konutu ve Ulusal Meclis başta olmak üzere resmî yapıları barındırır. Bağımsızlık tarihinden 1996 yılına kadar başkentlik yapmış Darüsselam ülkenin en büyük şehri, ana limanı ve ticaret merkezidir. Halen Darüsselam, birçok yönetim binasına ve resmî kuruluşa ev sahipliği yapmaktadır. Tanzanya bir de facto tek parti devletidir ve demokratik sosyalist Chama Cha Mapinduzi (Devrim Partisi) partisi tarafından yönetilmektedir.