Snooker
İngilizce Snooker kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. billar ruso
Snooker, 22 topla oynanan İngiltere`de popüler olan bir bilardo türüdür. Oyunun amacı çuha kaplı masadaki topları ıstaka kullanarak masanın her köşesinde dört tane ve uzun kenarın ortasında iki tane olmak üzere 6 tane deliği belli kurallara ve sıralamaya bağlı kalarak sokmaktır. Oyunun açılışında; bir adet "ıstaka topu" olarak anılan beyaz top (İng.: ``cue ball``), 15 tane kırmızı top (hepsi 1 puan) ve 6 farklı renkte top vardır. (2-7 arası puanlı)Sarı:2 puan-yeşil:3 puan-kahverengi:4 puan-mavi:5 puan-pembe:6 puan-siyah:7 puan dır.WPBSA "The Rules of Snooker" ``World Snooker``, unknown date, (24 Şubat 2007`de erişildi) ( Archive Version) Masa temizlendiğinde topların puanlarına ve cezalara göre rakibinden çok puan alan oyuncu o "frame"`i kazanır. Oyunun önceden anlaşılan frame (raund) üzerinden oynanır ve en çok frame kazanan oyunun kazanır.
Tarihi
Snooker oyununun 19. Yüzyılın sonlarında oynanmaya başlandığı bilinmektedir. Maume, C. "Sporting Vernacular 11. Snooker", ``The Independent``, 26 Nisan 1999, (25 Şubat 2007`de erişildi) Bu sıralarda, bilardo Hindistan`da bulunan Britanya ordusunda oldukça popülerdi. Oyuncular bu oyunda bazı değişiklikler yapıyorlardı. Life pool, piramit pool gibi varyasyonlar uygulanmıştı. Shamos, Mike (1993), ``The Complete Book of Billiards``. ISBN 0-517-20869-5 Bunların dışında ise Black Pool, Snooker`a en yakın tipti. Oyuncular bu oyunda bir kırmızı top ve ardından siyah topu pot yaparak en yüksek sayıyı almaya çalışırlardı. 1874 Bedi, R. "Opening meet finds India`s only hunt in the pink", ``The Telegraph``, 19 Temmuz 2004, (25 Şubat 2007`de erişildi) veya 1875 yılında Jabalpur`daki subaylar arasında albay Neville Francis Fitzgerald Chamberlain birkaç kez black pool`a renkli toplar eklemeyi önermişti. Böylece 15 kırmızı top, birer sarı, yeşil, pembe ve siyah (mavi ve kahverengi toplar daha sonradan eklenmiştir.) Topun kullanıldığı varyasyon geliştirilmiş oldu.Britanya bilardo şampiyonu John Roberts, 1885 yılında Hindistan`a geldi ve Chamberlain ile tanıştı. Chamberlain ona yeni oyunu anlattı ve Roberts daha sonra bu oyunu İngiltere`ye ilk tanıtan oldu. Günümüzde İngilizce`de Snooker terimi önüne geçmek, zorluk çıkarmak anlamını kazandı.
1916`dan itibaren snooker şampiyonaları düzenlendi. İlk profesyonel Snooker dünya şampiyonası ise profesyonel bir bilardo oyuncusu olan Joe Davis`in yardımlarıyla 1927 yılında düzenlendi. İlk şampiyonayı kazanan Joe Davis a‚¤6,1 kazandı. O zamanki a‚¤6.5, 2006 yılında a‚¤200`a denk gelmektedir. Davis 1946`da emekliye ayrılana kadar düzenlenen bütün şampiyonaları kazandı.
Snooker 1950 ve 1960`larda bir gerileme yaşadı. 1958-1963 arasında neredeyse hiç turnuva düzenlenmedi. BBC, 1969`da, yeni renkli yayınını insanlara göstermek için Pot Black adında yeni bir snooker turnuvası başlattı. Bu çok renkli oyunun birçok oyuncusu da rengarenkti ve insanların ilgisini çekmeyi başardılar. Programın başarısı da beklenenin oldukça üzerinde oldu. Yorumcu Ted Lowe fısıldayarak konuşması ile ünlendi.
1970`lerin başında dünya şampiyonası televizyonda kısmen yer almıştı. Ayrıca 1976`da çok hızlı bir şekilde gelişerek en önemli profesyonel sporlardan biri haline geldi. Dünya sıralaması ilk kez 1977`de belirlendi. Oyun artık para kazandırmaya başlamıştı ve iyi oyuncular yavaş yavaş milyonlar kazanıyorlardı. Bu arada yeni bir yetenek doğmuştu; Steve Davis. Televizyonda yayınlanan bir turnuvadaki ilk maksimum seriyi (147) Steve Davis, John Spencer`a karşı 1982`de yaptı. Bir framde 147 puanı Dünya Şampiyonalarında ilk kez bir Kanada`lı Cliff Thorburn yaptı.
Snooker`in belki de zirvesi 1985 Dünya Şampiyonası`dır. 18.5 milyon kişi (Birleşik Krallık`ın nüfusunun yaklaşık üçte biri) BBC2`de büyük bir mücadele sonrasında Steve Davis`i mağlup eden Dennis Taylor`ı seyretti. Oyunun ilk seansı Cumartesi günü öğleden sonra başlamış, olası son topun pot yapılıp oyunun sonlanması çok zor ve yorucu bir Pazar final seansının ardından Pazartesi saat 00:20`de olmuştu. Bugün anket sonuçları gösteriyor ki 1985 Dünya Şampiyonası BBC`nin tüm zamanlarda en akılda kalan yayınlarından biri oldu.
Yedi Dünya Şampiyonası galibiyeti ve birçok diğer sıralama turnuvası galibiyeti ile Stephen Hendry en iyi oyuncu olarak gösteriliyor. Bir televizyon sporu olarak snooker Birleşik Krallık`ta oldukça popüler olarak kaldı. Buna rağmen profesyonel turnuvaların sayısı son birkaç yılda düşüşe geçti. Yüksek sıralardaki oyuncular için profesyonel snooker çok kazançlı bir meslek haline geldi. Stephen Hendry 2005 yılına kadar a‚¤7.8 milyon civarında ödül kazandı. En iyi snooker oyuncuları genelde İngiltere ve İrlanda`dan çıktı. 1970 ve 1980`lerde Avustralya, Kanada ve Güney Afrika`dan birçok iyi oyuncu çıkmış olmasına rağmen son zamanlarda bu ülkelerden birkaç iyi oyuncu çıkmakta. Bununla birlikte Malta, Hong Kong ve Tayland`dan da ünlü oyunculara örnekler verilebilir.
2000 yılından itibaren snooker Çin`de de popülerlik kazanmaya başladı. 2005 yılında Ding Junhui sıralama turnuvası kazanan ilk Çin`li oyuncu oldu.
Kurallar
Snooker maçları 3.6 m x 1.8 m alanında üzeri çuha kaplı ve altı delikli bir masada oynanır. Masa diğer bilardo oyunlarından daha geniştir. Açılışta masada 15 kırmızı top ve 6 farklı renkte top (sarı, yeşil, kahverengi, mavi, pembe ve siyah) yerlerindedir. Beyaz top masanın üzerinde yarım daire şeklindeki bölgenin içindedir. "The Rules of Snooker", ``BBC Sport``, (24 Şubat 2007`de erişildi), ( Archive Version)Oyunun amacı beyaz topu kullanarak bütün topları veya rakibinden daha çok topu kurallar uygun olarak ceplere (deliklere) sokmak ve daha yüksek puan yapmaktır. 15 adet kırmızı top 1`er punadır. Renkli toplam sarı-2, yeşil-3, kahverengi-4, mavi-5, pembe-6, siyah-7 puan değerindedir. Oyunun kuralına göre bir kırmızı top, bir renkli top cebe sokma zorunluğu vardır. Frame sonunda daha çok puan alan oyuncu (veya takım) oyunu kazanır. Oyun başlamadan belli frame üzerinden oyun oynanır ve belli olan frame alan oyuncu oyunu da kazanmış kabul edilir.
Eğer oyun sırasında oyuncu beyaz topu deliğe sokar ise 4 puan kaybeder. Ancak eğer beyaz top yanlış topa vurmuşsa, o topun değeri kadar; yanlış top ilk deliğe sokulursa o topun değeri kadar puan kaybeder.
Oyuncu topa ulaşmakta zorluk çekmesi durumunda rest adı verilen yardımcı uzatma aparatı kullanabilir.
1990`dan günümüze Dünya Şampiyonları
Ana madde|Snooker Dünya Şampiyonları- 1990 - Stephen Hendry ... ``Jimmy White`` - 18 - 12
- 1991 - John Parrott ... ``Jimmy White`` - 18 - 11
- 1992 - Stephen Hendry ... ``Jimmy White`` - 18 - 14
- 1993 - Stephen Hendry ... ``Jimmy White`` - 18 - 5
- 1994 - Stephen Hendry ... ``Jimmy White`` - 18 - 17
- 1995 - Stephen Hendry ... ``Nigel Bond`` - 18 - 9
- 1996 - Stephen Hendry ... ``Peter Ebdon`` - 18 - 12
- 1997 - Ken Doherty ... ``Stephen Hendry` - 18 - 12
- 1998 - John Higgins ... ``Ken Doherty`` - 18 - 12
- 1999 - Stephen Hendry ... ``Mark Williams`` - 18 - 11
- 2000 - Mark Williams ... ``Matthew Stevens`` - 18 - 16
- 2001 - Ronnie O`Sullivan ... ``John Higgins`` - 18 - 14
- 2002 - Peter Ebdon ... ``Stephen Hendry`` - 18 - 17
- 2003 - Mark Williams ... ``Ken Doherty`` - 18 - 16
- 2004 - Ronnie O`Sullivan ... ``Graeme Dott`` - 18 - 8
- 2005 - Shaun Murphy... ``Matthew Stevens`` - 18 - 16.
- 2006 - Graeme Dott... ``Peter Ebdon`` - 18 - 14
- 2007 - John Higgins...``Mark Selby`` - 18 - 13
Referanslar
Linkler
commons|Snooker- Türkçe Snooker Portalı
- Dünya Snooker Birliği
- IBSF — Uluslararası Bilardo ve Snooker Fedarasyonu
- BetFred Premier League — Snooker turnuvası
- İngiltere Amatöe Snooker Ligi
Spor Portalı
