Türkçe Bilgi: Sedat Hakkı Eldem

Çağdaş Türk mimarisinin önde gelen isimlerinden Sedat Hakkı Eldem 7 Eylül 1988'de İstanbul’da öldü. 1908 İstanbul doğumlu olan Eldem, Güzel Sanatlar Akademisi mimarlık bölümünü bitirdi (1928). Okulu birincilikle bitirdiği için kendisine verilen üç yıllık burstan yararlanarak Fransa, İngiltere ve Almanya’ya gitti; Auguste Perret, Hans Poelzig gibi mimarlarla çalıştı. 1931’de Türkiye’ye döndü ve Ankaa’da, Cumhuriyet döneminin birçok önemli yapısını tasarlayan İtalyann Mimar Guilio Mongeri’nin bürosunda çalıştı. 1932’de İstanbul’a dönerek kendi bürosunu açtı, bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi’nde ders vermeye başladı. Buradaki öğretim üyeliği görevini, 1978’de emekli oluncaya değin sürdürdü. Sedat Hakkı Eldem, 1930’lu yıllarda Avrupa’da gelişen ve yeni kurulan Cumhuriyet’le Türkiye’de de etkili olan ulusalcılık akımları doğrultusunda, ulusal bir mimari üslup oluşturma düşüncesindeydi. Bu amaçla 1933’te Güzel Sanatlar Akademisi’nde Milli Mimari Semineri’nin düzenlemesine öncülük etti. Bu çalışmalarını, daha sonra yönetimini üstlendiği Röleve kürsüsünde de sürdürdü. Bu dönemde gelişen mimari düşünceler II. Ulusal Mimarlık üslubu adı altında dönemin tasarım ilkelerini oluşturdu. Eldem, özellikle Osmanlı dönemi evleri ve 18.-19. yy saray ve köşkleri üzerinde yaptığı çalışmalar ve klasik Osmanlı mimarisi üzerine yaptığı araştırmalarla, mimari tasarımda geleneksel motiflerin yeniden kullanılmasına öncülük edenlerden biri oldu. Tarihi yapıların korunmasıyla ilgili kuruluşlarda da çalışmalar yaptı. İstanbul’u içindeki yapılarla çok iyi tanımasıyla ün yapmış olan Eldem 1941-1945 arasında Eski Eserleri Muhafaza Encümeni’nde, 1962-1978 arasında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nda görev aldı. Ayrıca II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan ve ilk genel kurul toplantısını 1948’de Lozan’da yapan Uluslararası Mimarlar Birliği’nde de Türkiye’yi temsil etti. Mimarlık alanında yaptığı çalışmalar yanında araştırmaları ve mimarlık eğitimine katkılarıyla çağdaş Türk mimarlarının en önemlilerinden biri olarak kabul edilen Sedat Hakkı Eldem’e 1982’de Sedat Simavi Vakfı Mimarlık ve Kent Planlaması Ödülü, 1983’te Kültür ve Turizm Bakanlığı Büyük Ödülü, 1986’da Uluslararası Ağa Han Mimarlık Ödülü verildi. 1988’de TMMOB Mimarlar Odası’nın I. Ulusal Mimarlık Ödülleri kapsamında büyük ödüle layık görüldü. Gerçekleştirdiği yapılar arasında Maçka’daki Firdevs Hanım Evi (1934), Yalova Termal Oteli (1934-1937), Ankara Gümrük ve Tekel Müdürlüğü (1937-1938), Emin Onat’la Wsi (1944), Maçka’da Şark Kahvesi (1948), Emin Onat’la İstanbul Adliyesi binası(1950), Zeyrek’teki Sosyal Sigortalar Kurumu binaları (1962-1964), Vaniköy’deki Suna Kıraç yalısı ve Fındıklı’daki Akbank Genel Merkezi (1971), Hamdi Şensoy’la birlikte Taksim Atatürk Kitaplığı (1972-1974), Tarabya’da Rahmi Koç evi (1975-1980) ve Maslak’taki Alarko Holding büro binaları (1980-1988) sayılabilir. Eldem mimarlik alanında yayımlanmış çok sayıda kitap ve yazılarıyla da mimarlik ve düşünce yaşamına katkıda bulunmuştu. Türk Evi Plan Tipleri (1954), Köşkler ve Kasırlar I-II (1968-1974), Türk Bahçeleri (1976), Sadabad (1977), İstanbul Anıları (1979), Boğaziçi Anıları (1979), Türk Evi-Osmanlı Dönemi I-II (1984-1987) başlıca yapıtlarından birkaçıdır.

Sedat Hakkı Eldem

Sedad Hakkı Eldem

SSK Zeyrek Tesisleri

Sedat Çetintaş

Hilton Istanbul Bosphorus

Sinan Ödülü

Zeynep Hanım Konağı

Yalova Termal Oteli

Atatürk Kitaplığı