Türkçe Bilgi: Sayısal kütüphane

Fiziksel sınırların kalkışı. Dijital kütüphane kullanıcıları kütüphaneye gitmek zorunda değildirler. Dünyanın hemen her bölgesinden ilgili kullanıcı internet bağlantısıyla veriye ulaşabilir. * Çoklu erişim. Aynı kaynaktan aynı zaman diliminde pek çok kullanıcı yararlanabilmektedir. * Yapısal yaklaşım. Dijital kütüphaneler çok daha zengin bir içeriğe ulaşabilme imkanı verirler. Örneğin belirli bir katalogdan belirli bir kitaba ve ilgili bölüme daha kolayca ulaşılabilir. * Enformasyona erişim. Kullanıcı herhangi bir terim veya ifadeyi kullanarak ve tek bir tuşla tüm bir kolleksiyona ulaşabilir. * Saklama ve koruma. Orijinal kopya pek çok kullanımla niteliğini yitirebilir. Dijital kütüphanelerde ise bilgi dijitalleştirildiğinden bu tip bir sorunla karşı karşıya gelinmez. * Mekan. Geleneksel kütüphaneler bilgi kaynakları için ne kadar geniş bir alana sahip olursa olsunlar sınırlı bir mekana sahipken dijital kütüphaneler dijital ortamın avantajıyla çok daha fazla enf * Network. Belirli bir dijital kütüphane diğer dijital kütüphanelerle kolaylıkla iletişim ağı kurabilir. * Masraf. Teoride dijital bir kütüphaneyi ayakta tutmak geleneksel bir kütüphaneden çok daha ucuzdur.

Dijital Kütüphanelerde Tarihsel Gelişim

:Dijital bir kütüphane yapılandırması alanında ilk web çalışması, 1988-1991 yılları arasında, Carnegie Melon Üniversitesi ve OCL'nin katılımıyla gerçekleştirilen Mercury Projesi'dir. Metin ve görüntü veritabanlarına tek biçim erişim için yazılım geliştirmiştir. :WWW'nün 1993'te ortaya çıkması ve çok hızla gelişmesi, dijital kütüphanelerin yapılandırılmasında en önemli etken olmuştur. Dijital kütüphanelere ilişkin ilk anlamlı erişim LC'nin NDLP(National Diğital Library Program)'dır. Projenin amacı 2000 yılında içinde LC'nin ve diğer işbirliği içinde olan kuruluşların dermesindeki dijitalize edilmiş 5 milyon kaynağın online erişebilirliğini sağlamaktı. NDLP'nin anahtar özellikleri, dijital dönüşümlerin nitelikli sunumu, kataloglanan verinin nitelikli kullanımı, standartlar, erişim amaçlı olanaklar ve projede erişilebilir teknik dokümanların derinliğidir. NDLP, çok geniş bir kullanıcı kesimi tarafından erişilebilir web tabanlı ilk dijital kütüphane hizmetidir. :Dijital kütüphane çalışmalarndan biri de, 1994-1998 yılları arasında çıkmış olan Digital Libraries Initative'dir. :1996 yılında İngiltere'de üniversitelerin kurduğu Ortak Bilgi Sistemleri Komitesi(JISC) de eLib(Electronic Library)(www.ukoln.ac.uk/elib)projesini başlatmıştır. İlk aşamada eLib projesi için üç yıllık bir destek sağlanmıştır ve proje çerçevesinde dijital kütüphanelerle ilgili birçok rapor üretilmiştir. :Tüm dünyada konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

Dijital Kütüphanelerin Türkiye'deki Gelişimi

Türkiye'de Dijitalleştirme Sorunları

# Dijital malzemenin tanımlanmasında kullanılan herhangi bir standart kullanılmamaktadır. Bu sebepten dolayı paylaşım zor olmaktadır. # Sayısallaştırma çalıştırmalarında teknik şartname son derece önemlidir ancak bu konuda örnek alınacak referans ölçütler pek bulunmamaktadır. # Dijitalleştirme konusunda herhangi ulusal bir politikamız yoktur. # Bu konuda lider/öncü bir kuruluş yoktur. # Yalnız başına kurumsal çabalar olmasına rağmen işbirliği ve proje temelli çalışmalar söz edilemez.

Neler Yapılabilir?

# Ülkemizde kütüphane, arşiv ve müzelerde başlatılmış olan, düşünülen ya da planlanmış olan tüm dijitalleştirme çalışmalarını tek elden yürütecek bir 'sayısallaştırma üst kurulu' oluşturulabilir. # Bilgi merkezlerine bugüne kadar dijitalleştirilmiş olan tüm eserleri içeren toplu katalog hazırlanmalıdır. # Kütüphane, arşiv ve müzelerde kaynakları koruma tutumunda çok kullanımlarına öncelik veren bir yaklaşıma geçilmelidir. # Telif sahibi belli olmayan yani öksüz eserler(orphan Works) konusunda çalışmalar yapılarak, bu bilgi kaynakları da dijitalleştirilmeli ve kullanıma sunulmalıdır. # AB ile bu konuda bütünleşme çabalarns en kısa zamanda ve bir yerden başlanmalıdır. AccessIT bunu için bir iyi bir fırsattır.

örnekler

:Hacettepe Üniversitesi öncülüğünde 2009 Mayıs-2011 Nisan dönemini kapsayan dijitalleştirme konulu AccessIT Projesi yapılmıştır. Projnein temel amacı; proje kapsamındaki ülkelere ait belirli miktardaki kültürel mirası dijitalleştirerek Europeana'ya (Avrupa Birliği Dijital Kütüphanesi'ne) aktarmak ve bunun için gerekli eğitim altyapısını sağlamaktır. Avrupa Dijital Kütüphanesi Europeana'da şu an yaklaşık 13 milyon dijital materyal bulunmaktadır. Proje ile iş birliği yapan ülkelerde dijitalleştirme için bir kapasite yaratmak/varolan kapasiteyi geliştirmek, ulusal kültürel çalışmaların AB'deki dolaşımını Europeana ile ortaklıklar yoluyla arttırmak hedeflenmektedir. :Türkiye'nin ilk %100 dijital kütüphanesi Adnan Büyükdeniz Dijital Kütüphanesi'dir. İstanbul Esenler'de Ekim 2010 tarihinde açılmıştır. Bu kütüphane eski bir kilise kalıntısının restore edilmesiyle kurulmuştur.Bu kütüphane çevre dostu teknolojisini kullandığı için ABD'nin önde gelen yazılım firması NComputing tarafından "Go green innovation award" aldı.

Kaynaklar

Vikipedi

Sayısal Kütüphane

Sayısal Kütüphane Hakkında Detaylı Bilgi