Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Samsun Mevlevîhânesi

Kısaca: Samsun Mevlevîhânesi, Türkiye'nin Samsun ilinin merkez ilçesinde yer alan ve 1940-50 yılları arasında yıkılmış olan mevlevîhâne. ...devamı ☟

Samsun Mevlevihanesi, Türkiye'nin Samsun ilinin merkez ilçesinde yer alan ve 1940-50 yılları arasında yıkılmış olan mevlevihane. Tarihi Hangi tarihte açıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte; 1520 tarihli tahrirde şehirdeki herhangi bir mevlevihaneden söz edilmezken, 1576 tarihli tahrirde şehirde bir mevlevihane olduğu bilgisinden yola çıkılarak 16. yüzyılın ortaları ile sonları arasında açıldığı tahmin edilmektedir. Samsun Mevlevihanesi ile ilgili bilgilere, 1852 yılından itibaren rastlanmaktadır. Bu tarihte şehirde, zaviye statüsünde bir nevlevihane olup, şeyhi Mustafa Efendi'ydi. Osmanlı belgelerine göre 1857 yılının mayıs ayında şeyhliğine Antalyalı Hasan Dede'nin atandığı mevlevihanenin bilgilerine, bu tarihten sonra kronolojik olarak ulaşılabilmektedir. Ancak bu zamanlarda mevlevihane vakfının bir binası ve yeri olmadığından bina yapımı için Samsun Mutasarrıflığına müracaat eden Hafız Ali Dede'ye, sahilde yer alan ve terkedilmiş durumdaki 1583,5 m2lik arazinin 1282 m2lik kısmı ve arazide yer alan bina tahsis edildi. Yaklaşık iki yıl içerisinde bina inşası tamamlandı. 3 Ağustos 1869 tarihinde şehirde çıkan yangında mevlevihane de hasar gördü. Onarımı için Evkaf Nazırlığı yardım istenilse de olumlu veya olumsuz bir geri dönüş yapılmadı. 27 yıl kadar görevini sürdüren Cemaleddin Efendi'nin 1893'teki ölümü üzerine 7 yaşındaki oğlu Ali Enver Dede kendisinin yerine geçse de, yaşı küçük olduğundan kendisinin yerine Gelibolu Mevlevihanesi çilekeşlerinden Laz Mehmed Efendi vekil olarak tayin edildi. Ali Enver Dede ancak 18 yaşına gelince, 1904 yılı başlarında Samsun Mevlevihanesi'nin başına geldi. Ali Enver Dede döneminde mevlevihanenin pek faal olmaması sebebiyle, 1911 yılı başlarında Ali Enver Dede'nin yerine Çankırı Mevlevihanesi'nden Hüseyin Hasib Dede vekaleten atandı. Bu hukuk mücadelesinin diğer tarafındaki isim Hüseyin Hasib Dede ise Samsun'dan ayrılmak zorunda kalıp, Çankırı Mevlevihanesi'ne gönderilirken; yerine vekaleten Ünyeli Mahir Efendizade Halil Efendi'yi bıraktı. 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilan edilmesi ve Türkiye'nin kurulmasının ardından, 30 Kasım 1925'te yürürlüğe giren tekke, zaviye ve türbelerin kapatılmasıyla ilgili çıkarılan kanuna dayanılarak, ülkedeki diğer eşdeğer kurumlarla birlikte kapatıldı. Samsun Mevlevihanesi, 1940-1950 yıllarında yapılan yol genişletme çalışmaları esnasında yıkıldı. Günümüzde TEKEL fabrikası ile Samsun İl Özel İdaresinin yer aldığı bölgede konumlanmış olan mevlevihane, hemen yanındaki Mevlevihane caddesine de ismini vermiştir.

Şeyhleri

Samsun Mevlevihanesi'nin şeyhinin isimlerine ilk kez 1852 yılındaki kaynaklarda rastlanmış olup, kapatıldığı 1925 yılına kadarki şeyhleri aşağıdaki gibidir: * 1852-?: Mustafa Efendi * 1857-1862: Antalyalı Hasan Dede * 1862-1867: Hafız Ali Dede * 1867-1893: Cemaleddin Efendi * 1893-1904: Laz Mehmed Efendi (vekaleten) * 1904-1911: Ali Enver Dede * 1911-1912: Mustafa Efendi (vekaleten) * 1912: Ünyeli Mahir Efendizade Halil Efendi (vekaleten) * 1912-1925: Mehmed Emin Efendi (vekaleten) *

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.