İstanbul Üniversitesi`ni 1928 yılında bitirdi. 1950 yılında Roma Üniversitesinde, sanat tarihi üzerine doktorasını(1) yaptı. İtalyanca ve Almanca bilen Samih Nafiz Tansu, gazeteciliğe 1928 yılında İzmir Vakit gazetesinde muhabir olarak başladı. İzmir Hakikat gazetesi ile Cumhuriyet ve Milliyet gazetelerinde çalıştı. Kabataş Erkek Lisesi`nde uzun yıllar tarih öğretmenliği yaptı.
Samih Nafiz Tansu`nun Atatürk ile yaptığı bir konuşmayı kendi anlatımından aktaralım.
“Bir öğrenci sınav sorusunu " Fransa ile olan geleneksel dostluğumuz icabı... " diye yanıtlamaya başlayınca, Atatürk, öğrencinin sözünü keserek sormuştu: - Hangi geleneksel dostluk? Bu da nereden çıktı? Kim söyledi bunu? Bana dönüp “sen söyle tarih hocası” deyince, hemen ayağa kalkarak cevap verdim. - Paşam, ortada geleneksel bir dostluk yoktur. Yalnız müşterek hareketlere Fransız yazarlar "geleneksel dostluk" ismini vermişlerdir. Mesela Kırım Harbi`nde olduğu gibi ... - Aferin bu hakikaten böyledir. Maalesef Türk`ün geleneksel dostu yoktur. Çıkarlar müşterek olunca Avrupalılar hemen “geleneksel dostluk” ismini vermişlerdir, buyurmuşlardı.”
Samih Nafiz Tansu`nun eserlerinden bazıları şunlardır:
1-) İki Devrin Perde Arkası (1964- Pınar Yayınevi)
2-) Şeyh Şamil Çarlara Baş Eğmeyen Dağlı
3-) İttihat ve Terakki İçinde Dönenler (Anlatan: Galip Vardar)
4-) Türk İnkılap Tarihi ve Büyük Harpten Sonra Avrupa
5-) Tarihte İlk, Orta, Yeni, Yakın Çağlar
6-) Hazreti Muhammed`in Hayatı.(1959- Hilmi Kitapevi)
7-) Bebekte Akşam Oldu (1965- Tan Gazetesi Matbaası)
8-) (Yıldırım Bayezid`in Büyük Oğlu) Emir Süleyman (1957- Türkiye Yayınevi.
9-) Madalyonun Tersi (1970, Gür Kitabevi)
10-) Romanoflar`ın Sonu (1967- Pınar Yayınevi)
Melahat Tansu ile evli iken, 1973 yılında İstanbul`da vefat eden Samih Nafiz Tansu`nun mezarı Karacaahmet Mezarlığı`nda bulunmaktadır.
(1) Doktora tezi : " L`arte del Mosaico ed in Particolare i Mosaici di Santa Sofia Nell`arte Bizantina" / Anno acc.: 1949-1950 yazar-taslak