Saltuklu Beyliği
Kısaca: Saltuklu Beyliği, Malazgirt Savaşı'ndan sonra Büyük Selçuklu Devleti komutanlarından, aynı zamanda adı 'seyyid' olan Ebulkasım Saltuk Bey'in 1072 yılında kurduğu Anadolu Türk Beyliği'dir. Merkezi Erzurum'dur. ...devamı ☟
Selçuklu fetihleri arasında Doğu Anadolu'da kurulan Türk devletlerinden birisi Saltuklular'dır. Anadolu'nun fethinde görev alan kumandanlardan Ebul Kasım, Erzurum dolaylarını ele geçirmiş ve Sultan Alparslan onu bu bölgenin beyliğine tayin etmişti. Ebul Kasım 1102'de ölünce yerine oğlu Ali geçti ve Bey oldu. Ali'den sonra Bey olan İzzeddin Saltuk bu hanedanın en güçlü beyi oldu ve beylik onun adı ile yani "Saltuk Beyliği" olarak anıldı (1072).
Bu beylik, önceleri Büyük Selçuklu Devleti'ne tabi idi, fakat bu devletin zayıflamasından sonra, bağımsızlığını kazandı. Saltuklu Beyliği Kars, Bayburt, Oltu, Trabzon, İspir ve Tercan bölgelerini ele geçirerek gücünü arttırdı. Önce Gürcülerle, sonra Bizanslılarla yaptığı savaşlarda da başarılı sonuçlar elde etti. Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan'la ittifak kurarak kız alıp vermek suretiyle akrabalık kuruldu.
Saltuklu beyleri, bir çok defa Gürcülere karşı savaştılar. Nitekim bunlardan İzzeddin Saltuk bu savaşların birisinde Gürcülere esir düşmüş (1153), öteki Türk beyleri tarafından 10.000 dinar verilmek suretiyle kurtarılmıştır.
İzzeddin Saltuk, 1174'te ölünce yerine oğlu Muhammed Kızıl Arslan geçti. Kızıl Arslan Bey, 1195'te Erzurum önüne kadar gelen Gürcü kuvvetlerini mağlup etti. İzzeddin Saltuk devrinde (1132-1168), Saltuklu Beyliği ülkesi Tercan'dan başlayarak Tahir Gediği'ne kadar uzanmakta; Erzurum, Bayburd, Avnik, Micingird, İspir, Oltu gibi şehir ve kasabaları kaplamakta idi. Nasıreddin Muhammed (1168-1191)'in ise, Irak Selçuklu sultanı III. Tuğrul'a ve asıl iktidarı elinde tutan Atabeg Kızıl Arslan'a tabi olduğu anlaşılıyor. Yine onun zamanında Gürcüler Erzurum önüne geldilerse de, bir muhasaraya girişmeden aldıkları ganimetlerle yetinerek geri döndüler. Bu devrin dikkati çeken bir olayı da bu hanedandan Muzaffereddin Melikşah adlı Saltuklu beyinin Gürcü kraliçesi Thamara ile evlenmesidir.
XII. yüzyılın ortalarından itibaren Türkiye Selçukluları ve Eyyubi Devletleri, Doğu ve Güney-doğu Anadolu'daki beyliklerin varlıklarını tehdide başlamışlardı. O sırada Ulu Hakan olan Melikşah, Anadolu'da birliği korumak için bütün beylikleri itaat altına almak istiyordu. Süleymanşah da onun politikasını takip etti ve 1202'de Erzurum kalesini alarak Saltuklu Beyliği'ne son verdi (1202).
Saltuklular devrinde, Erzurum bölgesi imar edilmiş ve zenginleşmiş bir durumda idi. Ayrıca bölgenin iktisadi durumuna da bir canlılık getirmişlerdi. Saltuklulardan zamanımıza kadar bazı eserler de kalmıştır, bunlar Kale Mescidi, Tebsi Minare, Ulu Cami ile bazı türbelerdir. Ayrıca Tercan'da bulunan Mama Hatun kervansarayı ve türbesi de zikre şayan Saltuklu eserlerindendir.
İlgili konular
saltuklularDilmaçoğulları Beyliği
3 yıl önceDilmaçoğulları Beyliği, 1085-1192 yılları arasında Bitlis ve Erzen'de (Batman-Kozluk-Oyuktaş Köyü-Yeşilyurt Mezraası) egemen olan Türk beyliğidir. Kurucusu...
Türkiye tarihi
3 yıl önceDanişmendli Beyliği Saltuklu Beyliği Mengüçlü Beyliği Artuklu Beyliği Ahlatşahlar Beyliği Çaka Beyliği Dilmaçoğulları Beyliği Çubukoğulları Beyliği İnaloğulları...
1072
3 yıl önceSelçuklu Devleti'nin başına I. Melikşah geçti. Erzurum çevresinde Saltuklu Beyliği kuruldu (dağılışı 1202). Kaşgarlı Mahmud, Dîvânu Lugâti't-Türk'ü Abbasi...
1072, 10. yüzyıl, 1067, 1068, 1069, 1070, 1071, 1073, 1074, 1075, 1076Ramazanoğulları Beyliği
3 yıl önceRamazanoğulları Beyliği, Misis ve Adana yöresinde kurulmuş bir Anadolu beyliğidir. 1352 yılında kurulan beylik 1514 yılında kısmen, 1608 yılında tam anlamıyla...
RamazanoğullarıHamitoğulları beyliği
2 yıl önceHamidoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra Eğirdir ve Isparta bölgesinde kurulan 2. Dönem Anadolu Beylikleri'ndendir. Beyliğin kurucusu...
Tekeoğulları Beyliği, BeyliklerAhlatşahlar Beyliği
3 yıl önceAhlatşahlar Beyliği, Şah-i Ermen veya Sökmenliler Beyliği, 1100 ve 1207 yılları arasında Ahlat merkez olmak üzere Van, Erciş, Bargiri, Tatvan, Malazgirt...
Ahlatşahlar Beyliği, Ahlatşahlar BeyliğiKaresi beyliği
3 yıl önceKaresi Beyliği, Karesioğulları Beyliği, Karasi Beyliği veya Karasioğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin gerilemesinden sonra Oğuz boyları tarafından...
Karesi Beyliği, Karesi BeyliğiCanik Beylikleri
6 yıl önceTaceddinoğulları Beyliği, Bafra Beyliği, Kubadoğulları Emirliği, Taşanoğulları Beyliği, Kutluşahlar Beyliği ve Hacıemiroğulları Beyliği'nden müteşekkil olan...
Canik Beyleri, Amasya Beyleri, Bafra Beyleri, Eretna Devleti, Kadı Burhaneddin Devleti, Kutluşahlar, Osmanlı Devleti, Taceddinoğulları, Tarih, Taslak, Hacıemiroğulları
Hüseyin Özen - 3 yıl önce