Türkçe Bilgi: Sakız Adası

Sakız (Yunanca Χίος (kios diye okunur)) Yunanistan'da, Ege Denizi'nde, Karaburun Yarımadası'nın karşısında yer alan bir adanın; Yunanistan'ın Kuzey Ege Periferisi (περιφέρειες) bu adayı ve yakınındaki birkaç küçük adayı içeren ve yine Khios adını taşıyan idari bölgenin (nomos); ve adanın en büyük yerleşimi ve idari bölgenin merkezi olan şehrin ismidir. Şehir için Hora adı da kullanılır.

Anadolu’nun batısında bir Yunan adası. Yunanca ismi Khios’tur. Kuzeyden güneye 45 km uzunluğunda, doğudan batıya 22 km genişliğindedir. Çevresindeki adalarla merkezi Sakız şehri olan idari bir bölüm meydana getirir.

Yunan mitolojisinde Ada’dan Homeros’un vatanı diye bahsedilir. Anadolu’ya yakınlığı ve Doğu Ege’ye hakimliği yüzünden bölgeye göz dikenler için daima mühim bir hedef olmuştur. Çeşitli tarihlerde Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar ve Cenevizliler tarafından işgal edildi. Ada, Çaka Bey tarafından alınmasıyla Selçuklu idaresine girdi. Ancak bu durum uzun sürmedi ve Sakız 1304’te tekrar Cenevizlilere bırakıldı. Cenevizli Zaccaria Sülalesinin elinde 1566’ya kadar kalan ve kısa süreli işgallere uğrayan Sakız, bu tarihte kesin olarak Osmanlıların eline geçti. Midilli, Rodos kadar olmasa da Doğu Akdeniz’de Türk hakimiyeti tesis olununcaya kadar mühim bir karakol vazifesi yaptı. Aynı zamanda Hollanda, Rusya, İngiltere gibi uzak yerlerle alış-veriş yapılan bir tarım merkezi oldu. Balkanlarda ve Osmanlılara ait bölgelerde birçok devletin bağımsızlığını kazanmasıyla, Sakız da otonom bir statüye kavuştu.

Yunanlı asilerin kışkırtmasıyla adada büyük çaplı bir isyan çıktı. Asırlar boyunca kendilerini adil bir biçimde idare eden Osmanlılara saldıran Sakız isyancıları çok sayıda Müslüman ahaliyi ve askeri öldürdüler. Bunun üzerine Ada’ya sevk edilen birlikler, ancak uzun bir müddet sonra hadiseyi kontrol altına alabildiler.

1912’de Birinci Balkan Savaşı başlayınca Yunanistan Sakız’ı ele geçirdi. Ada, Birinci Dünya Savaşı sırasında da bu devlette kaldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Yunanistan’ın Almanlara teslim olmasının akabinde Alman ve İtalyan askerleri ada’ya girdiler. 1944’te ise Yunan-İngiliz ortak kuvvetleri, Sakız’ı geri alarak Yunanistan’a bıraktılar.

Orta yükseklikte denilebilecek kadar engebeli olan Ada’da yüksek tepeler kuzey ve kuzeydoğuda toplanmıştır. En yüksek nokta kuzeyde bulunan, 1297 metre yüksekliğindeki Pelinnainon Tepesidir. Denize açılan güneybatı ve doğu bölgelerini ise her türlü ürünün yetişmesine müsait verimli topraklar kaplar.

Ada ekonomik bakımdan kendisini besleyebilecek durumdadır. En çok tahıl, zeytinyağı, tütün, turunçgiller ve direklik keresteler gelir getirmektedir. Antimon, kalamin ise çok çıkarılan madenlerdir. Türkiye’nin batı kıyılarında olduğu gibi Sakız Adasında da süngercilik oldukça gelişmiştir.

Sakız Adası'nın yüzölçümü 904 km², 2005 nüfusu 53000'dir.

Sakız Adası

Sakız evi

Sakız (şehir)

Sakız ağacı

Damla sakızı

Sakız (anlam ayrımı)

Marmara Adası

Limni

Ekinlik Adası