Süleymaniye Kütüphanesi

İstanbul Süleymaniye Camii Külliyesinin bir bölümünde yer alan yazma ve basma eserler araştırma ve ihtisas kütüphanesi.

Süleymaniye Camii Külliyesinin, Evvel ve Sani medreseleriyle Sıbyan Mektebi olarak yapılmış binalarda yer alır. Sani Medresesi 1918’den bu yana, Evvel Medresesi ve Sıbyan Mektebi ise 1957’den itibaren kütüphane olarak kullanılmaya başlanmıştır. Sıbyan Mektebinde Süleymaniye Çocuk Kütüphanesi hizmet vermektedir.

16. yüzyıl mimarisinin güzel örneklerini üzerinde taşıyan Süleymaniye Külliyesinin bir bölümü olan Süleymaniye Kütüphanesi; uzun yıllar devrinin öğretim müessesesi olarak kültürümüze hizmet etmiştir. Günümüzde de bünyesinde bulunan kıymetli yazma ve basma eserleriyle ülke ve dünya çapında kültür hizmeti vermektedir.

Süleymaniye Kütüphanesi, Türkiye’nin en büyük yazma eserler merkezi olduğu gibi, dünyada da İslami yazmalar bakımından en önemli koleksiyonlardan birisidir. Bu önemi, Osmanlı sarayında toplanmış olan padişah nüshalarından gelmektedir. 1918 senesinde padişahların, valide sultanların, bilim ve din adamlarının değerli vakıf kitap koleksiyonlarıyla, tekkelerden, Anadolu’nun çeşitli yerlerindeki kütüphanelerinden getirilen koleksiyonlar, kuruldukları zamanki ad ve demirbaş numaralarıyla Süleymaniye Kütüphanesinde toplanmaya başlandı. Süleymaniye Koleksiyonunu teşkil eden eserler arasında Fatih Sultan Mehmed Han, İkinci Bayezid Han, Birinci Mahmud Han, Birinci Abdülhamid Han, Birinci AhmedHan gibi büyük devlet adamlarına ait olanları vardır. Bugün kütüphanede 117 koleksiyon bulunmaktadır. Süleymaniye’ye bağlı kütüphanelerle birlikte el yazma eserlerin sayısı 125.000, basma eserlerin sayısı ise 50.000’e ulaşmıştır. Ünik (tek) nüsha da denilen eski tarihi eserler, müellif hattı yazmalar ve sanat değeri taşıyan hat, minyatür ve ciltler özel olarak korunmakta, araştırmacılar bunların mikrofilmlerinden faydalanmaktadırlar.

Kütüphanede 50-70 kişilik bir okuma salonuyla A. Süheyl Ünver Arşivinin bulunduğu bir küçük okuma salonuyla bir sergi salonu bulunmaktadır. Biri mikrofilm ve fotokopi, diğeri cilt ve patoloji olmak üzere iki özel servisi vardır. 1950 senesinde açılan mikrofilm servisinde değerli ve tek nüsha eserlerle, yıpranmaya başlayan eserlerin mikrofilmi alınır. Bu servisin diğer ülkelerle yapılan alışverişler sayesinde hızla zenginleşen arşivinde 3700 civarında nadir yazma eserin mikrofilmiyle 350 eski eserin fotoğraf baskısı bulunmaktadır (1994).

Kütüphanenin cilt ve patoloji servisi 1962 senesinde kurulmuştur. Dünyaca meşhur olan patoloji servisi bir kitap hastanesidir. Kitap cildi ve tamiri konusunda uzmanlaşmış kişilerin hizmet verdiği cilt ve patoloji servisinde tamire muhtaç, özellikle çeşitli kitap kurtları tarafından dantel haline getirilen, rutubet dahil çeşitli tabiat ve diğer faktörlerin etkisiyle dağılmış, kırılmış, yırtılmış, kirlenmiş, solmaya yüz tutmuş eserlerin yaprakları büyük bir itinayla tamir edilmektedir. Daha sonra bu kitaplar ciltlenmek üzere tamir servisine gönderilmektedir.

Türkiye’deki yazma eserlerin katoloğunu hazırlamakta olan Türkiye Yazmaları Toplu Katoloğu (TÜYATOK) Merkezinin İstanbul bürosu 1979’dan itibaren Süleymaniye Kütüphanesinde çalışmaya başlamıştır.

Süleymaniye Kütüphanesine bağlı çeşitli semtlerde yazma eserler bakımından zengin kütüphaneler de vardır. Bunlar; Âtıf Efendi, Hacı Selim Ağa, Köprülü, Nuruosmaniye ve Ragıb Paşa kütüphaneleridir.

Süleymaniye Kütüphanesi

Süleymaniye Camii

Köprülü Kütüphanesi

Murat Molla Kütüphanesi

Hekimoğlu Ali Paşa Kütüphanesi

Şehzade Korkut

Ragıp Paşa Kütüphanesi

Mustafa Zekai

Yusuf Garibi

Süleymaniye Kütüphanesi