Ramazanoğulları Beyliği

Dulkadıroğulları gibi en son teşekkül eden ve eski Kilikya Ermeni krallığının toprakları üzerinde yerleşen bir Türkmen beyliği de Ramazanoğulları'dır. Oğuzlar'ın Yüreğir boyu beylerinden Ramazan Bey tarafından kurulan bu devlet, 1383'e kadar Elbistan'ı, sonra orasını Dulkadırlılar'a bırakarak Adana'yı merkez ittihaz eylemiştir. 1352'den 1608'e kadar 256 yıl devam etmekle beraber, son 92 yılda hanedan, Osmanlı valileri şekline geçmiştir. Bununla beraber, Anadolu Türkmen hanedanlarının en devamlılarından biri olmuştur. 1516'ya kadar sıkı şekilde Memluklar'a tabi iken, bu tarihte Osmanlılar'a tabi olmuş, hatta Osmanlılar'ın alelade bir sancak beyi durumuna düşmüştür. Bu hanedandan da mühim Osmanlı devlet adamları yetişmiştir.

Türkmen Beyliği tevcih edilen Ramazan'ın oğlu I. İbrahim Bey, Memluklular ile yapılan mücadelede Dulkadıroğulları ile Karamanoğullarına yardım etmişti. Karamanoğulları ile ittifak yaptığı ileri sürülerek üzerine kuvvet gönderilmiş ve öldürülmüştür. Yerine geçen Şihabeddin Ahmed bazen Memluklulara itaat ederek onlara yardımda bulunmuş, bazen da muhalefete geçmiştir.

1415'de, yedi aylık bir kuşatmadan sonra Tarsus'u Karamanoğullarının elinden aldı. Ayrıca Sis ve Ayas şehirlerine de hakim olmuştu. Onun ölümünden sonra oğulları arasında taht mücadeleleri başladı. Bunlardan II. İbrahim, beyliğin idaresine hakim olmayı başardı. Karamanoğulları ile birleşerek Memlukluların eline geçmiş bulunan Tarsus'u kuşattılar. Bu hareket üzerine Memluk Sultanı tarafından azledilerek yerine kardeşi İzzeddin Hamza Bey tayin edildi (1418).Daha sonra Ramazanoğulları beyliği Mehmed Bey'e verildi. Mehmed Bey'in zamanından itibaren Ramazanoğulları beyliği eski önemini kaybetmiştir.

Ramazanoğullarından Mahmud Bey, I. Selim ile Mısır seferine iştirak etmiş ve Ridaniye savaşında ölmüştür (1517). Bu tarihlerde Ramazanoğullarının artık Osmanlıların himayesine girdiği anlaşılıyor. Mahmud Bey'in ölümünden sonra Ramazanoğulları Beyliği Piri Bey'e tevcih edildi (1517-1568). O idaresi altındaki topraklarda çıkan isyanları süratle bastırmış, bir ara yurdunu bırakarak komşu eyaletlerde beylerbeylik yapmıştı. Daha sonra Kanuni Sultan Süleyman tarafından beyliğe iadesi ricasının kabul edilmesi üzerine beyliğin başına dönmüştü. Son emir Pir Mansur'un beylikten çekilmesi ile Adana doğrudan doğruya bir Osmanlı vilayeti haline geldi (1608).

Başlıca Ramazanoğulları Beyleri

Ramazan Bey'in yerine sırasıyla iki oğlu Sarimeddin İbrahim Bey ile Şihabeddin Ahmed Bey geçmiştir. Diğer oğlu Kara Mehmed Bey, 1383'te ölmüştür. İbrahim Bey, Adana'yı almış, merkez yapmış ve aynı yıl ölmüştür. 2 oğul bırakmıştır. Ahmed Bey, 1410'da Kahire'yi ziyaret etmiştir. Yerine sırasıyla oğulları Sarimeddin II. İbrahim, İzzeddin Hamza ve I. Mehmed Beyler geçmiştir (Mehmed Bey'in, Ahmed Bey'in oğlu olduğu kat'i değildir). Diğer bir oğlunun da Ali Bey olduğu sanılmaktadır. Kızı, Memluk sultanı Ferec'in başhatunu idi. II. İbrahim, Karamanoğlu Mehmed Bey'in damadı idi. 1415-1417'de Tarsus beyi olmuş, 1418-1426'da yalnız Adana şehrini elinde bulundurmuş, asıl beylik kardeşi Hamza Bey'e geçmiştir. 15 aralık 1427'de Kahire'de öldürülmüştür. Kardeşi Hamza Bey de, I. ve II. ibrahim Beyler gibi öldürülerek ölmüştür.

I. Mehmed Bey'in yerine oğlu olduğu sanılan Eylük Bey, onun öldürülmesinden sonra onun oğlu olduğu sanılan Dündar Bey geçmişlerdir. Mehmed Bey'in diğer oğlu İbrahim Bey'in oğlu Ömer Bey, Dündar Bey'e halef olmuştur. 1485'te Osmanlılar'a esir düşen Ömer Bey, istanbul'da ölmüştür. Yerine 1480'de Halep'te öldürülen kardeşi Davud Bey'in oğulları Garseddin Halil ve Mahmud Beyler geçmişlerdir. Mahmud Bey, 1514-1516 arasında İstanbul'da yaşamıştır. Yerine geçen Ömer Bey'in oğlu Selim Bey'den sonra, Osmanlı sancakbeyi olarak tekrar Adana'ya yollanmıştır. 22 ocak 1517'de Ridaniye meydan muharebesinde, Kahire'de, Osmanlı saflarında Memluklar'a karşı vuruşurken şehit olmuştur. Hanedan, kardeşi Halil Bey'den yürümüş ve artık Osmanlı sancakbeyleri olarak hüküm sürmüştür.

Ramazanoğulların Beyliği'nden bilhassa Halil ve oğlu Piri Beyler Adana'da cami, medrese, han ve hamam olmak üzere birçok mimari eserler meydana getirmişlerdir. Bu eserlerden Akça Mescit, bir külliye halinde yapılmış olan Ulu Camii ve Yağ Camii (Eski Camii) önemlidir. Çukurova'nın hac yolu ve aynı zamanda mühim bir ticaret yolu üzerinde bulunması, Ramazanoğulları idaresindeki bu bölgenin iktisadi bakımdan gelişmesini sağlamıştır.

Ramazanoğulları Beyliği

İlgili konular

Adana Ulu Camii

Şaban Süli Bey

Ramazanoğlu

Anadolu beylikleri

Karesi beyliği

Hamitoğulları beyliği

Ahlatşahlar Beyliği

Aydınoğulları Beyliği

Ramazanoğulları Beyliği