Fransızca'da Radikalizm "ilim, din ve siyasette temelden, kökten değişiklikler yapma temayülü" anlamına gelir. Bizim burada üzerinde duracağımız Radikalizm, Hristiyanlık üzerinde yapılmak istenen köklü değişikliklerle ilgilidir.
Dinler Tarihi terminolojisinde Radikal Protestanlık terimi ile daha çok genel Protestanlık'tan yavaş yavaş kopan ve O'ndan bağımsız olarak teşekkül eden Hristiyan grupları ve dini ekolleri kastedilmektedir. Bir bakıma bu gruplara, Reformasyon'un birtakım tartışmalardan sonra dünyaya gelen çocukları demek mümkündür. Bunlar özel yapı ve davranışlarından dolayı İngiltere'nin resmi kilisesiyle uyum sağlayamamışlardır. Radikal Protestanlığı iki grupta incelemek mümkündür:
1- Evangelik, 2- Hümanist,
Radikal Protestanlığın en önde gelen temcilcileri Babtistler, Kongregasyonistler, Metodistler ve Kuveykırlar'dır. Bu sayılan temsilcilerin, kendilerine özgü farklı görünümler sergiledikleri bilinmektedir. Bununla beraber Radikal Protestanlığın Hümanist kanadı, Hristiyan Kilisesi'nin din tanımayan kesimi ile özel bir şekilde ilgilenmiştir. Hümanistlerin en büyük arzuları Hristiyanlığın "zevk sahibi insanlara" karşı bir değeri bulunduğunu ispat etmektedir.
Hümanistler düşüncenin en büyük rehberi olarak vahiy yerine aklı temel almışlar onu gerçeğin başlıca kaynağı kabul etmişlerdir. Onların baz aldığı ölçü Hristiyanlık vahyi değil, ilmi bir buluş, bir felsefi ilke veya herhangi bir düşüncedir. Ancak bu akımın, gün geçtikçe nüfuz ve değerini kaybettiği ifade edilmektedir. Radikal Protestanlık özellikle şu ana noktalar üzerinde durarak kimliğini kanıtlamak istemiştir:
- 1- Kurtuluşa ermek için Hz. İsa'ya tam anlamıyla inanmak lazımdır.
- 2- Kilise'nin ve dünyanın mutlak efendisi Hz. İsa'dır.
- 3- Gerçek kilise Hz. İsa tarafından kurulmuştur. Kurtuluş ancak bu kilisededir.
- 4- Hz. İsa'nın gözle görünen kişiliği İncil'de açıklanmıştır. İnsan yaşamı boyunca daima O'nu örnek almalıdır.
- 5- Çarmıh'tan sonra dirilen Hz. İsa sonsuz bir güç ve çalışma kaynağı olmuştur.
Çağdaş Protestanlıkla meydana gelen gelişmeler hakkında John A. Mackay şöyle diyor?
Protestanlığın henüz dini erginliğine erişemediğini, tarihi görevini tamamlamadığını belirtmek gerekir. Dörtyüzyıl önce Reform hareketinde olup bitenler bugün de hayatta, doktirinde ve kilise teşkilatında ifade edilmek durumundadır. Çağdaş Protestanlıkla ortaya çıkan önemli gelişmeleri şöyle sıralayabiliriz:
- 1- Tarihi Hristiyan inancı yeniden kavranmalıdır.
- 2- Kutsal Katolik Kilisesi gerçeği protestanları da kuşatmalıdır.
- 3- Dine dayanmayan düzen ile ilgili sorumluluk duygusunun yeniden canlanması sağlanmalıdır.
* 4- Evangelik Hristiyanlığın dünya çapında yayılması, protestan düşünürlerin bu yolda çaba sarfetmelerini gündeme getirmelidir.
