Dilbiliminde anadil veya proto-dil, genellikle varsayımsal veya yeniden yapılandırılmış ve genellikle denenmemiş bir dildir; bu dilden, evrimle ortaya çıkarak bir dil ailesi oluşturduğuna inanılır. Tarihsel dilbilimin ağaç modelinde yer alan bir proto-dil, Soy ağacı metaforunda, bir proto-dil ana dil olarak adlandırılabilir. Bir diğer tanımla kendisinden başka dil veya lehçelerin türediği dil.
Başka bir ifadeyle ses yapısı, mânâsı ve şekli bakımından birbirinden az ya da çok farklılaşmış olan dil veya lehçelerin kök bakımından bilinmeyen bir tarihte birleştikleri ortak diller bu kavram altında toplanır. Örneğin Ana Altayca, Ana Moğolca, Ana Türkçe, Lâtince gibi diller, anadillerdendir. Proto dil, mevcut veriler birleştirilerek 'yeniden oluşturulmuş' bir dildir. Proto öneki "ilk" ve "en eski" anlamlarına gelir. Proto dil, belirli bir dönemdeki konuşma dili ile birebir aynı olmayabilir. Belirli hipotezlere dayanarak oluşturulmuş bir modeldir ve bir dilin sonraki dönemlerdeki varyasyonları arasındaki farklılıkların daha iyi anlaşılması için formüller sunar. Tüm insan dillerinin atası olan bir ön insan dilinin var olup olmadığı konusunda tartışmalar devam etmektedir.