Türkçe Bilgi: Potsdam Konferansı

Potsdam konferansı, Almanya'ya karşı savaşmış Uç büyük devlet temsilcilerinin (S. S.C.B.'yi Stalin ve Molotov, A.B.D.'yi Truman ile Byrnes; İngiltere'yi Churchill ile Eden, sonra da Attlee ile Bevin temsil etti) katılmasıyle Potsdam'da Cecilienhof'ta toplanan (17 temmuz-2 ağustos 1945) konferans. Amacı zaferin ortaya çıkardığı meseleleri çözmektİngiltere'deki seçimler sebebiyle (25 temmuz) verilen aradan sonra, konferans Churchill'in yerine Attlee'nin katılmasıyle yeniden başladı (28 temmuz). Almanya ve peykleriyle yapılacak antlaşmaları hazırlamak üzere "beş büyüklersin dışişleri bakanlarından meydana gelecek bir konseyin (Fransa ve Çin dahil) kurulması kararı alındı. Bu kararda, ancak Almanya'nın teslimine katılmış olan devletlerin konseyde yer alabileceği şartı kabul edildiği için, Çin'in alınmaması gerekiyordu. Antlaşma hazırlanırken, bir yandan da, Almanya'nın askeri işgali, silahsızlandırılması, nazilerden temizlenmesi, savaş suçlularının yargılanması, ülkenin iktisadi kontrolü ve donanmasının galip devletlere teslimi, merkeziyetçilikten çıkarılması. Doğu Prusya'nın S.S.C.B. (Königsberg'i ilhak ediyordu) ile Polonya arasında bölünmesi, Oder-Neisse çizgisinin doğusunda kalan ülkelerin, "geçici olarak" Polonya tarafından işgali, S.S.C.B.'nin alacağı savaş tazminatınm bir kısmını kendi işgal bölgesinden sağlayabilmesi ve Avusturya'nın antlaşma dışı bırakılması öngörülüyordu. Stalin'in Libya üstünde manda ve Boğazlar'da kontrol hakkı isteği reddedildChurchill'in batılıları çeviren bir "demir perde"den söz ettiği bu görüşmeler sırasında Bulgaristan ve Romanya konusunda da bazı güçlükler ortaya çıktı. Sonunda, Potsdam bildirisi ile (26 temmuz) Japonya'nın kayıtsız şartsız teslim olmasını isteyen ingiliz-amerikan ültimatomuna S.S.C.B. de katıldı.

Temmuz 1945'te başlayan Konferans, tarihin en büyük zaferinden sonra toplanmıştır. Fakat çözülmesi gereken sorun çok önemliydi: Avrupa'nın yeniden kurulması. Avrupa'nın savaştan yıkık çıkması, bu ihtiyacı doğurmuştu. Potsdam konferansı, planlandığı tarihten birkaç gün sonra başlamıştı. Tarihçiler bu konuda Truman'ı sorumlu tutmaktadırlar. Truman, konferansa ilk atom bombası denemesinin sonucunu beklerken gitti. Konferans'ta, barış antlaşmalarını hazırlayacak bir Dışişleri Bakanları Kurulu kuruldu. Üzerinde durulan en önemli konular: Almanya sorunu, Polonya sorunu, Avusturya'nın işgali, SSCB'nin Doğu Avrupa'daki rolü,savaş tazminatları ve Japonya ile süren savaşın durumuydu. Konferansta en çok tartışılan konu Almanya idi. Müttefikler, Almanya'nın yenilmesi kesinlik kazanmaya başlayınca, Almanya'nın parçalanması konusundaki eski görüşlerini değiştirmeye başladılar. Churchill Mart 1945'te "Almanya'yı parçalamayı düşünmüyoruz" demekteydi. Stalin ise Almanya'yı parçalamayı istemediğini söyledi. Stalin Ruhr bölgesinden tamirat almak istiyordu. Potsdam'da, daha çok Almanya'nın Nasyonel Sosyalistlikten ve askerlikten arındırılması konusu üzerinde duruldu. İlk önce savaş suçlularının cezalandırılmasına karar verildi. Alman askerlerinin elinden silahların alınması, demokratik düzenin kurulması; bunu yapmak için ise, eğitim sisteminin tümüyle değiştirilmesi gerekirdi. Bunun için Almanya'nın bir süre işgal altında kalması kararlaştırıldı. Buna göre, Almanya, Sovyet, İngiliz, Amerikan ve Fransız işgal kuvvetleri komutanlarınca yönetilecek dört ayrı işgal bölgesine ayrılacaktı. Berlin, Viyana ve Avusturya aynı şekilde bölünecekti. Almanya'da demokrasiyi kurmak için, tüm ülkeyi kapsayan ve yerel özerkliğe sahip devletlerden oluşan bir federasyon kurulmasına karar verildi. Maliye, dış ticaret ve bunun gibi konular ise federalizm kapsamına alınmayarak "Denetim Kurulu" oluşturuldu.

Konferansta üzerinde durulan diğer bir önemli konu, Polonya'ydı. Yalta Konferansında kurulması kararlaştırılmış olan koalisyon hükümeti, şimdi Potsdam Konferansı süresince kurulmuş ve kabul edilmişti. Polonya'da seçimler açık olacaktı, gazeteciler de seçimde gözlemci sıfatı ile bulunacaklardı. Sovyetler Birliği, Müttefik devletlerden yönetimleri değişen Romanya, Bulgaristan ve Macaristan'a karışmamalarını, Türkiye'den Sovyetlere bir üs verilmesini istedi. Fakat bu istekler kabul edilmedi.

Japonya'ya, Potsdam Bildirgesi'ni kabul etmesi için ültimatom gönderildi. Ancak, Japonya bunu reddetti. Bunun üzerine ABD, Hiroşima ve Nagazaki'ye (6 Ağustos, 9 Ağustos) atom bombası attı. Konferans 1 Ağustos 1945 tarihinde sona erdi.

Potsdam Konferansı

Potsdam Konferansı Resimleri

Kaliningrad Oblastı

Marshall Planı

Moskova Konferansı (1943)

Yalta Konferansı

Nazilerden arındırma

Tahran Konferansı

Andrey Gromıko

Doğu Almanya