Coğrafya
Polinezya'yı meydana getiren çeşitli takımadalar geniş deniz alanlarıyle ayrılmıştır; bunlar Yeni Zelanda (268 655 km2), Büyük Britanya'ya bağlı olan Tonga, Cook, Ellice, Phoenix ve Sporades adaları (Batı Samoa'lar, Commonvvealth üyesi bir devlettir), Fransız Polinezyası'na bağlı olan Cemiyet, Australes, Tuamotu, Gambier, Marquises adaları, fransız sömürgesi Wallis ve Futuna adaları, A.B.D.'nin denizaşırı toprakları olan Hawaii adaları ve Doğu Samoalar ve Şili'nin olan Paskalya adasıdır.Yeni Zelanda dışında Polinezya takımadalarının yüzölçümü yaklaşık olarak 26 500 km2'dir. Başlıca adaları volkanik asıllıdır (Hawaii, Savaii, Tahiti, Rarotonga v.b.), yanardağların bazıları da çok yüksektir (Havvaii'de Mauna-Kea 4 210 m). Bazıları faaldir (Hawaii'de Mauna-Loa), fakat çoğu sönmüş ve aşınma ile yıkılmıştır (Tahiti). Volkanik adaların çevresinde mercanlar, çoğunlukla mercan setleri meydana getirir, aynı şekilde okyanusun sığ yellerinde birbirinden ayrı binlerce mercan adasına ve kayasına rastlanır (Tuamotu, Phoenix v.b.). Bütün Polinezya adalarında tropikal iklim hüküm sürer; rüzgarlara açık yamaçlar sıcak ve yağışlı, alçak adalar oldukça kuraktır; ılıman okyanus ikliminin hüküm sürdüğü Yeni Zelanda adası bir istisnadır. Bitki örtüsü çoğunlukla cılız, flora oldukça yoksuldur. Büyük bir gelir kaynağı olan hindistancevizi ağaçlarını bile insanlar yaymıştır. Denizciliğe yatkınlıkları sayesinde Polinezyalılar yavaş yavaş en ıssız takımadalara (Hawaii, Yeni Zelanda, Paskalya adası) yerleştiler. Takımadaların birçoğu daha 16. yüzyıld a bulundu, fakat Polinezya adalarının gerçek coğrafi sayımı ancak 18. yüzyıl sonunda yapıldı (Cook, Bougainville v.b.). Avrupalılar XI10. yüzyılda iskeleler, ikmal noktaları kurarak ve dini heyetler yerleştirerek çeşitli takımadaları aralarında bölüştüler. Fakat getirdikleri hastalıklar çok sayıda polinezyalının ölümüne sebep oldu ve geleneksel yaşayış bozuldu: XI10. yüzyıl başında Polinezyalılar en az bir milyon kişiydiler; yüzyıl sonra ise ancak 200 000 kişi kalmışlardı; fakat otuz yıldan beri nüfusları yeniden artmaktadır (bugün 410 000 kişi). Yeni Zelanda'da ingiliz asıllılar yerli Maori'lerden kalabalıktır (1 900 000 avıupa asıllı yeni Zelandalıya karşı 130 000 maori). Havvaii'lerde, takımadaların iktisadi kalkınması Avrupa ve Asya'dan büyük göçmen dalgalarının gelmesine sebep oldu ve Polinezyalıların çoğu melezleştöbür takımadalarda polinezya ırkı daha iyi korundu; en önemli adalarda (Tahiti, Upoiu) melez toplulukları bulunmasına karşılık ıssız topraklarda safkan Polinezyalılar vardır. Bunlar gelirlerini geleneksel tarım (yumrulular), hindistancevizi yetiştiriciliği ve balıkçılıktan sağlayarak sakin yaşayışlarına devam ederler.
Güzel sanatlar. İndonezya'ya yakın olan Gilbert, Tonga, Samoa, Futuna v.b. adalarda bu yakınlığa rağmen aşırılığı olmayan, nispeten sade bir sanat gelişti, insan şekilli eserler bulunması bu sanatın başlıca özelliğidir; bu sanatın en iyi örnekleri kabuk lifleriyle yapılan, siyah ve kırmızının bütün tonları kullanılarak geometrik şekiller veya küçük hayvan şekilleriyle süslenen tapa'lardır. Geometrik süslemelerle donatılmış silahlara da rastlanır.
Polinezya dili, malaya-polinezya dillerinin doğu öbeğine girer (bk. melanezya dili)', polinezya dili iki öbeğe ayrılabilir; batı ve doğu öbeğBatı öbeği esas olarak tonga ve samoa dillerini kapsar; bu iki dilin lehçeleri Wallis, Futuna, Uvea (Yeni Kaledonya yakınları), Aniwa'da ve Yeni Hebrides'lerde, Vate'de, Rennell'de ve Bellona'da, Salomon adalarının çeşitli atollerinde ve Carolines adalarının güneyinde Nukuoro ve Kapingamarangi'de konuşulur. Doğu polinezya dili, Cemiyet adalarından, kuzeye doğru Hawaii adalarına, kuzeydoğuda Narquises adalarına, doğuda Paskalya adasına ve güneybatıda Yeni Zelanda'ya kadar yayılır.
Batı polinezya diline oranla polinezya dili daha az tutucu ve daha gelişmiştir. Mesela tonga dillerinde fafine ("kadın"), Tahiti'de vahine; hingoa, "isim" ise i'oa olur. Ama iki öbekte de benzer değişikliklere rastlanır: k, Tonga ve Yeni Zelanda'da muhafaza edilmiş ve Tahiti, Hawaii ve Samona'larda bir mizmar darbesi haline gelmiştir. Ng de değişikliğe uğramıştır: mesela, Tonga, Samoa ve Yeni Zelanda'da adam'ı belirten tangata terimi, Tahiti'de ta'ata ve Hawaii adalarında kanaka olur. Bu fonetik değişikliklere ve eklerdeki bazı farklara rağmen polinezya lehçelerinin kelime hazinesi ve gramer yapısında büyük benzerlikler görülür.
