Türkçe Bilgi: Piyale Paşa

Osmanlı tarihindeki Piyale Paşa ünlü denizcilerimizdendir. 14 yıl Kanuni Sultan Süleyman döneminde Kaptan-ı Deryalık yapmış ve önemli zaferler kazanmıştır. Küçük yaşlarda Enderun'a verilmiş ve burada eğitim görerek Kapıcıbaşı olarak saraydan çıkmıştır.

Doğum tarihi kesin olmamakla birlikte, 1515 olarak tahmin edilmektedir. 1526 Mohaç Seferi dönüşünde saray hizmetine alınarak Enderunda yetiştirildi. Kapıcıbaşı ve Gelibolu Sancakbeyliği vazifelerinde bulunduktan sonra Bahriye Beylerbeyliğine yükseltilerek, kırk yaşlarında Kaptan-ı derya oldu. Bu devirde donanma-yı hümayun ve Cezayir donanması yılın on iki ayında Akdeniz’de seyredip, kuş uçurtmuyordu. Osmanlılar, Avrupa’da büyük devletler arasındaki dengenin bozulmaması için, Fransa Kralı İkinci Fransuva’nın annesinin yalvaran yardım taleplerini karşılamak üzere, Piyale Paşa kumandasında büyük bir donanma gönderdi. PiyalePaşa, 1555’te İstanbul’dan hareket etti. Turgut Reis’in de katıldığı donanma yardımda ve fetihlerde bulunarak, geri döndü. 1556-1557 deniz mevsiminde tekrar Akdeniz’e açılan Piyale Paşa, bazı limanları fethettikten sonra İstanbul’a döndü.

1558 sefer mevsiminde Akdeniz’e açılan Piyale Paşaya Turgut Reis’in de katılmasıyla donanma-yı hümayun Balear Adalarının hemen hemen her yerini Osmanlı hakimiyetine aldı. Her seferde olduğu gibi, bu seferde de İspanyol donanması, donanma-yı hümayunun karşısına çıkmaya cesaret edemedi.

İspanya Kralı İkinci Filip ve Papa’nın teşvikiyle hazırlanan büyük armada Osmanlılar tarafından üs olarak kullanılan Cerbe Kalesini 1560’ta almıştı. Bunun üzerine Piyale Paşa komutasında hareket eden Osmanlı donanması, 9 Mayıs 1560 günü Cerbe’ye vardı. Turgut Reis’in muharebenin üçüncü günü yetişebildiği tarihin en büyük deniz savaşlarından biri olan Cerbe Muharebesinde, Piyale Paşa, kabiliyetli ve becerikli amiralleriyle Haçlı armadasını iki-üç saat içinde perişan etti (bkz. Cerbe Savaşı). Cerbe Kalesi de alındıktan sonra seferden dönen Piyale Paşa, İstanbul’da büyük bir merasimle karşılandı. Donanma-yı hümayun, yanında vezirler ve elçilerle beraber Alay Köşkü’nde bulunan Kanuni SultanSüleyman Hanı bütün toplarını kuru sıkı ateşleyerek selamladı. Bu haşmetli manzara karşısında Kanuni, yanındakilere; “İşte insan bütün bunları görüp gurura kapılmamalı, her şeyin cenab-ı Hakk’ın müsaadesiyle olduğunu düşünüp, Allah’a şükürler etmelidir.” diyerek duygularını dile getirdi. Bu muhteşem sefer dönüşünde şehzade Selim’in kızı Gevher Han Sultanla evlenen Piyale Paşa, Osmanlı sarayına damat oldu.

Her sene sefer mevsiminde bütün Akdeniz’i dolaşan Piyale Paşaya, Malta Seferine hazırlanması görevi verildi. Büyük bir donanma ile Malta kuşatmasına katılan Piyale Paşa, mevsim şartlarının bozulmasından dolayı ordunun İstanbul’a dönmesiyle geri geldi. 1568 yılında on dört senedir vazifesini şanla şerefle yürüttüğü Kaptan-ı deryalıktan Kubbe Vezirliğine getirildi. Böylece Osmanlı tarihinde vezirlik rütbesini alan ilk denizci oldu. Kıbrıs Seferinde vezir olarak donanmaya kumandanlık etti. Kıbrıs’ın çıkartma ve fethinde büyük hizmetleri oldu. 1573 yılında son deniz seferine çıkan Piyale Paşa, İkinci Vezir olduktan sonra, 21 Ocak 1578 yılında İstanbul’da vefat etti. Kasımpaşa’daki kendi yaptırdığı caminin yanındaki türbesine gömüldü.

Osmanlı tarihinin en büyük amirallerinden olan Piyale Paşa; İstanbul’da Eyüp, Kasımpaşa, Mercan ve Üsküdar’da, ayrıcaSakız, Kilidül-Bahir’de cami ve başka hayır eserleri yaptırarak, adını hala yad ettirmektedir.

1553'den 1567 yılına kadar Kaptan-Deryalık yapmıştır. Sakız ve Cerbe adalarını almış, Cezayir'i istila etmiştir. İspanya İtalya ve Fransa sahillerlinde 67 kadar küçük adayı ele geçirmiştir. İspanya Kralı II. Filip'in donanmalarını harab etmiş ve ünlü kumandanlarını esir almıştır.

II. Selim'in kızı Gevher Sultan'la evlendikten sonra, önce Üçüncü Vezir daha sonra İkinci Vezir oldu. Malta'nın ele geçirilmesinde Turgut Reis ile çalıştı. Fakat Turgut Reis'in çatışmalarda vurulması üzerine geri dönmek zorunda kaldı. Daha sonra Kıbrıs'ı almak üzere gönderilmiştir. Kasımpaşa'da kendi yaptırdığı caminin yanında gömülüdür.

Kaynak: * Rehber ansiklopedisi * kimkimdir.gen.tr

Piyale Paşa

Piyale Paşa Resimleri

Piyale Paşa Camii

Piyale

Müezzinzade Ali Paşa

Cerbe Deniz Muharebesi

Vasat Atik Ali Paşa Camii

Piyalepaşa, Beyoğlu

Piyalepaşa

Sakız Adası