Pirinç, buğdaygiller (Poaceae) familyasından mısır ve buğdaydan sonra en fazla ekimi yapılan otsu bir bitki türleri. Dünya nüfusunun yarısından fazlası için beslenmede büyük bir önem taşır.
Pirincin işlenmesi ve yan ürünler
- Pirinç kabuğu: Pirinç tanesini içine alan dış kaplama veya kabuk tabakası. Kabuk yenilmez, fakat enerji santralleri ve pirinç çeltik fabrikalarında yakıt kaynağı olarak yakılabilir, aşındırıcı ve başka ürünlerde koruyucu tabaka olarak kullanılır.
- Pirinç kepeği: Esmer pirincin üst tabakası. Tahıllarda, karışımlarda ve vitamin konsantrelerinde bir bileşendir ve pirinç kepeğinin gıda kalitesinde olmayan cinsleri hayvan yemlerinde kullanılır.
- Pirinç kepeği yağı: Pirinç kepeğinden çıkartılan yüksek kaliteli bir yemeklik yağdır.
- Kırık taneler: Bir tam tanenin dörtte üçünden küçük olan pirinç taneleri. Pirinç unu yapımında ve evcil hayvan mamalarında kullanılır.
- Pirinç unu: Öğütülmüş kabuksuz veya esmer pirinçtir. Alerjenik değildir ve bu da onu, glütene ve buğday unu ürünlerine karşı alerjisi bulunanlar için bir buğday alternatifi olarak çok değerli hale getirir. Pirinç hamuru, cips ve başka aperatif yiyecekler ve kahvaltı amaçlı tahıl ürünleri üretilmek üzere tabaka haline getirilebilir.
Pirinç Çeşitleri
- Uzun taneli pirinç: Uzunluğu eninin 4 veya 5 katı olan uzun ve ince taneler. Pişirildiğinde tane tane, hafif ve yumuşak olur.
- Orta boy taneli pirinç: Uzunluğu eninin 2 veya 3 katı olan, uzun taneli pirinçten daha kısa ve geniş taneler. Pişirilmiş taneler daha nemli ve yumuşak olur ve uzun taneli pirince göre birbirine yapışma eğilimi daha fazladır.
- Kısa taneli pirinç: Kısa, tombul, hemen hemen yuvarlak olan tanelerdir.
- Aromatik pirinç: Kavrulmuş fındık veya patlamış mısıra benzer bir doğal aroması ve tadı vardır. En yaygın yerli aromatik pirinçler basmati, jasmine ve della`dır.
- Tatlı pirinç: Kısa, tombul, opak taneli pirinç. Pişirildiğinde pirinç şeklini kaybeder ve çok yapışkan ve glütenli olur.
Amerikan pirinci
17. yy`da bir Hollanda gemisinin kaptanı, Güney Caroline Valisine, gemisinde yaptıkları onarıma karşılık teşekkür etmek için kargo olarak taşıdığı pirinç tohumlarından bir kısmını verdi. Bu birkaç tohumun bugün bildiğimiz Amerikan pirinç endüstrisini kurduğu söylenir. Tayland, Hindistan ve Vietnam`dan gelen pirinçlerle birlikte Amerika`nın pirinç üretimi dünya pazarında lider konumuna geldi.Bugün bile Amerikan pirinci Amerikan keşif ruhundan kar sağlamaktadır. Örneğin, 50 yıl önce endüstriyel pişirme prosesi ABD, de geliştirildi. Bu buhar basıncı prosesinin bir sonucu olarak kabuklu pirinç tanelerinin dış tabakalarındaki besinlerin çoğunluğu pirinç tanesi içinde korunmaktadır. Ayrıca, haşlamanın bir sonucu olarak, pişirme özellikleri yanısıra yiyecek firması için onu mükemmel bir ürün haline getiren başka bir kalite özelliği de önemli ölçüde geliştirildi. Haşlanmış Amerikan pirinci (kolay pişer) çiğ halde sarı olmasına rağmen pişirildiğinde beyazlaşır. Yapışmaz ve tane tane kalır.
Dünya çeltik üretimi
Çeltik daha ziyade tropikal ve suptropikal iklim şartlarında, güney ve güneydoğu Asya ile Afrika`da yaygın olarak yetiştirilir.| Dünya Çeltik Üretimi - 2005(million metric ton) | |
|---|---|
| Çin|| align="right" | 185 | |
| Hindistan || align="right" | 129 | |
| Endonezya || align="right" | 54 | |
| Bangladeş || align="right" | 40 | |
| Vietnam|| align="right" | 36 | |
| Tayland|| align="right" | 27 | |
| Myanmar- Burma || align="right" | 25 | |
| Pakistan || align="right" | 18 | |
| Filipinler || align="right" | 15 | |
| Brezilya|| align="right" | 13 | |
| Japonya|| align="right" | 11 | |
| Dünya Toplamı >| align="right" | 700 | |
| ``Kaynak: UN Food & Agriculture Organisation (FAO)``[1] | |
Vitaminler
100 gr pişirilmemiş haşlanmış pirinçte mineral ve vitaminler :- Sodyum 5,000 mg
- Potasyum 120,000mg
- Kalsiyum 60,000 mg
- Magnezyum 31,000 mg
- Demir 1,500 mg
- Fosfor 136,000mg
- E vitamini 0,130 mg
- B1 vitamini 0,100 mg
- B2 vitamini 0,070 mg