PCI
Almanca PCI kelimesinin İngilizce karşılığı.(peripheral component interconnect) n. internal connection for peripheral devices, fast connection between a computer and an expansion card (Computers)
Çoğu modern bilgisayarların ana kartında PCI yuvalari, ISA yuvalarinin hemen yanında bulunur; beyaz renkte ve ISA`dan biraz daha kisadir. PCI veriyolu Tak Çalıştır desteklidir.
1993`te Intel tarafindan gelistirilen bu veriyolu 64 bit`liktir, ama uyumluluk problemleri nedeniyle uygulamada genelde 32 bit`lik bir veri yolu olarak kullanilir. İşlemci ile senkron 33 veya 66 MHz saat hızlarında çalışır. 32 bit ve 33 MHz PCI veri yolunun kapasitesi 133 MB/sn`dir.
Tarihçe
Intel`in PCI üzerindeki çalışmaları 1990 yılında başlamıştır. Sadece bileşen seviyesi spesifikasyonları içeren ve VESA yerel veriyoluna (VESA Local Bus=VLB) benzeyen PCI 1.0, 22 Haziran 1992 tarihinde yayınlandı. Daha sonra, ana kart yuvası ve bağlantı standartlarını da ilk defa belirleyerek ``yerel veriyolu görünümünden çıkıp işlemci tasarımlarından bağımsız hale gelen`` PCI 2.0, 30 Mayıs 1993 tarihinde piyasaya sürüldü.Üst-uç sunucularda MCA ve EISA yerine PCI, sunucu genişleme veriyolu olarak kısa sürede kullanıma sunuldu. PCI veriyolunun, genel kullanıma yönelik (mainstream) PC`lerde VESA yerel veriyolunun yerini alması daha yavaş gerçekleşti ve PCI,1994 sonuna kadar ikinci nesil Pentium PC`lerde kayda değer bir piyasa atılımı gerçekleştiremedi. 1996 yılına kadar PCI veriyolunun 486 makinalarına bile uyarlanmasıyla VLB nesli nerdeyse tamamen tükendi. Diğer taraftan ISA, PCI ile birlikte 2000 yılına kadar kullanılmaya devam etti. 1995 yılının ortalarında Apple, ``professional Power Macintosh`` bilgisayarları için PCI veryolunu NuBus`ın yerine kullanmaya başladı.
66 MHz 3.3 V standartı, 133MHz PCI-X ve PCI sinyallerinin diğer biçim katsayısılarına (form-factors) uyarlanması gibi bir dizi değişiklikler, PCI veriyoluna yeni özellikler ve performans artışı getirdi. 2004 yılında tanıtılan seri PCI-e standartı ile ``geleneksel`` PCI`ın sonunun yaklaştığı söylenebilir.
PCI Kartları
PCI spesifikasyonları iki farklı kart uzunluğu tanımlar. Tam boyutlu PCI kartının biçim katsayısı 312 milimetre uzunluğundadır; kısa PCI kartları 119 ve 167 milimetre arasındadır ve yer sorunu olan daha küçük yuvalara uyumludur. Büyük PCI gibi küçük PCI da yüksek bant genişliği gerektiren cihazların kullanabilmesi için dinamik olarak konfigüre edilebilir yüksek performanslı bir G/Ç veriyoludur.Çoğu PCI kartları yarım boyutlu veya daha küçüktür.
PCI çeşitleri:
PCI Protokolü
PCI 124-bacaklı bağlantı ile bir defada 32-bit iletim yapabilir (fazladan bacaklar güç ve topraklamadır) ve daha genişletilmiş uygulamalarda 188-bacaklı bağlantı ile 64-bit iletim yapabilir. PCI tüm aktif hatlarını hem adres hem de veri iletimi için kullanır. Bir saat çevriminde adresi; bir sonraki çevrimde veriyi iletir. Veri dizisinin iletimi, ilk saat çevriminde adres; birbirini takip eden saat cevrimlerinde sadece verilerin iletimi ile gerçekleşir.Konfigürasyon
PCI cihazları tak çalıştır özelliğine sahiptir. Sistem bellenimi (firmware) her bir cihazın PCI Konfigürasyon Alanını inceler ve ilgili kaynakları tahsis eder. Her bir cihaz 6 bellek alanı veya G/Ç bağlantısı taleb edebilir. Ayrıca çalıştırılabilir x86 veya PA-RISC kodlarını, Açık Bellenim (Open Firmware) veya EFI sürücüsü içeren ROM seçeneğide olabilir.Kesmeler, kart üzerindeki atlanımların ISA cihazlarındaki gibi ayarlanmasından ziyade bellenim tarafından kartlara atanır. PCI cihazları seviye tetiklemeli kesmelere sahip olması gerektiğinden kesme rakamlarını paylaşabilirler. Bu duruma rağmen sistem yazılımı performansı arttırmak için her bir cihaza farklı kesme rakamı verecektir.
PCI Veriyolu Spesifikasyonları
- Senkron iletim yapan 33.33 MHz saat hızı
- En fazla saniyede 133MB veri iletim oranı
- 32-bit veya 64-bit veriyolu genişliği
- 32-bit adresleme alanı (4GB)
- 16-bit bağlantı alanı
- 256 byte konfigürasyon alanı
- 3.3 veya 5 Volt
- Eeflected-Wave Switching
PCI Çeşitleri
- PCI 2.2 66MHz iletim hızını destekler.(3.3 volt sinyalleme gerektirir)(en fazla iletim hızı 533 MB/s)
- PCI-X protokolü değiştirir ve iletim hızını 133 MHz yapar. (maksimum iletim hızı 1066 MB/s)
- PCI-X 2.0 266MHz hızındadır (maksimum iletim 2133 MB/s de gerçekleşir), konfigürasyon alanı 4096 byte`a çıkmıştır. 16-bit veriyolu varyantına sahiptir ve 1.5 Volt sinyallemeye izin verir.
- Mini PCI dizüstü bilgisayarlar için tasarlanmış yeni bir biçim katsayısıdır.
- Cardbus, 32-bit, 33MHz PCI için PCMCIA biçim katsayısıdır
- Compact PCI, PCI arkaplan genişleme yuvalarına takılabilen Eurocard boyutlu modüllerdir.
- PCI Express, 8 GB/s hızlarına ulaşabilen yeni nesil PCI veriyolu türü
