Pastafaryanizm, İngilizcede "makarna" anlamına gelen "pasta" ve "Rastafaryanizm" sözcüklerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir sözcükdür ve Oregon Eyalet Üniversitesi fizik bölümünü bitirmiş olan Bobby Henderson tarafından 2005`te kurulan parodi dinincite web |url=http://www.nytimes.com/2005/08/29/arts/design/29mons.html?ex=1282968000%26en=ee37c2cf9d5884e7%26ei=5090%26partner=rssuserland%26emc=rss |başlık=But Is There Intelligent Spaghetti Out There? |erişimtarihi=2007-02-05 |biçim= |iş=New York Times Arts article cite web |url=http://www.usatoday.com/tech/science/2006-03-26-spaghetti-monster_x.htm |başlık=`Spaghetti Monster` is noodling around with faith |erişimtarihi=2007-02-05 |biçim= |iş=USA Today Science & Space article cite web |url=http://www.randi.org/jr/200509/091605church.html#1 |başlık=Church of the Flying Spaghetti Monster |erişimtarihi=2007-02-05 |biçim= |iş=James Randi Educational Foundation article September 16, 2005 adlarından biridir. Uçan Spagetti Canavarı (USC) bu dinin tanrısıdır; dinin diğer bir adı da Uçan Spagetti Canavarcılığı olarak çevrilebilir. Dinin inananları kendilerine "Pastafaryan" demektedirler.
Dinin kurulma amacı, ABD`nin Kansas eyaletinin eğitim kurulu tarafından eyalet okullarında evrim kuramına alternatif olarak Akıllı Tasarım konusunun müfredata alınması kararını protesto etmekti. Henderson, eğitim kuruluna gönderdiği bir açık mektuplacite web | yazar=Henderson, Bobby| yıl=2005| başlık=Open Letter To Kansas School Board | biçim=HTML| url=http://www.venganza.org/about/open-letter/ | erişimtarihi=2007-01-09 Uçan Spagetti Canavarı adlı bir yaratıcıya olan inancından söz etti ve okullarda "Pastafaryan" yaratılış kuramının da okutulmasını istedi; bu suretle Akıllı Tasarım`ın öğretilmesine karşı reductio ad absurdum, yani "saçmalığa indirgeyen" bir sav öne sürmüş oldu.cite news | başlık=Verbatim: Noodle and Balls This, Kansas | tarih=August 28, 2005 | yayımcı=Washington Post | url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/08/27/AR2005082700019.html?nav=most_emailed cite news | ilk=Jessica | son=Thierman | başlık=Touched by His Noodly Appendage | tarih=September 18, 2005 | yayımcı=Gelf Magazine | url=http://www.gelfmagazine.com/mt/archives/touched_by_his_noodly_appendage.html .
Uçan Spagetti Canavarına, yakın geçmişteki popülerliği ve basının yoğun ilgisi nedeniyle Richard Dawkins gibi tanrıtanımazlar tarafından Russell`in Çaydanlığının cite news | başlık=The Crusade Against Religion | ilk=Gary | son=Wolf | tarih=October 23, 2006 | yayımcı=Wired News | url=http://www.wired.com/news/wiredmag/0,71985-1.html çağdaş sürümü olarak bolca değinilmektedir.
İnançlar
thumb|left|300px|Kansas eğitim kuruluna gönderilen açık mektupta yer alan, evrenin yaratılışının Pastafaryan inancı doğrultusundaki betimi. Resimde Uçan Spagetti Canavarı, ağaçlarla kaplı bir tepe ve bir "cücük" yer alıyor.Henderson, dininin inançlarını Akıllı Tasarım destekçilerinin sıkça kullandığı savlara tepki olarak geliştirdicite news | ilk=Jessica | son=Thierman | başlık=Touched by his Noodly Appendage | tarih=September 18, 2005 | yayımcı=Gelf Magazine | url=http://www.gelfmagazine.com/mt/archives/touched_by_his_noodly_appendage.html . Henderson`un temel savları şunlardırcite web | yazar=Henderson, Bobby| yıl=2005| başlık=Church of the Flying Spaghetti Monster | biçim=HTML| url=http://www.venganza.org/ | erişimtarihi=2006-06-11:
- Evren, beraberinde bir dağ, ağaçlar ve bir cüce (resimde "cücük" yazıyor) ile birlikte, görünmeyen ve saptanamıyan bir Uçan Spagetti Canavarı (USC) tarafından yaratılmıştır.
- Evrim hakkındaki bütün kanıtlar Uçan Spagetti Canavarı tarafından yerleştirilmiştir. USC, etraftaki şeyleri olduklarından daha yaşlı göstererek Pastafaryan`ların inançlarını sınamaktadır (ayrıca bakınız: Omfalos). "Örneğin, bir bilimci bir kalıntıya radyokarbon testi uygulasın. Kalıntıdaki Karbon-14`ün %75`inin elektron ışınımıyla Nitrojen-14`e dönüştüğünü görsün, ve bu kalıntının yaklaşık 11.000 yıllık olduğu sonucuna ulaşsın; zira karbon-14`ün yarıömrünün 5.730 yıl olduğu düşünülüyor. Ancak bilimcimizin gözden kaçırdığı şey, yaptığı her ölçümde Uçan Spagetti Canavarı`nın gelip Kutsal Makarna Kollarıyla onun bulduğu sonucu değiştiriyor olduğudur. Elimizde bunun nasıl mümkün olduğunu detaylarıyla anlatan ve O`nun bunu neden yaptığını söyleyen çok sayıda belge mevcuttur. O elbette ki görünmez olandır, normal cisimlerin içinden kolaylıkla geçebilendir."
- Pastafaryan inancındaki Cennet`te göze çarpan iki nokta vardır. "A) Uçsuz bucaksız bira volkanlarıyla doludur. B) Bir striptizci fabrikası vardır."cite web | yazar=DuBay, Tim | yıl=2005| başlık=CGuide to Pastafarianism | biçim=Shockwave Flash| url=http://www.venganza.org/flash/guidetopastafarianismpreloaded.swf | erişimtarihi=2006-08-26
- Pastafaryan dininin metinlerine Delifişek denir. On Emir yerine ahlaki açıdan daha zayıf olan sekiz "Yapmazsanız Çok Memnun Olurum" öğesi içerir.
- Duaların ve Delifişek`in belli bazı ayetlerinin vb. sonunda "RAmen" denir. Bu sözcük Musevilik`te, Hıristiyanlık`ta ve İslam`da kullanılan "Amin" (ing. Amen) sözcüğü ile bir makarna çeşidi olan "ramen"in birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Her ne kadar geleneksel olarak büyük "R" ve "A" ile yazılsa da sadece büyük "R" ile yazılması da kabul edilebilir.
Korsanlar ve Küresel Isınma
Pastafaryan inanç sistemine göre, korsanlar "mutlak kutsallıktaki varlıklar"dır ve gerçek Pastafaryanlardır. "Hırsız ve dışlak" kişiler oldukları izlenimi Ortaçağda Hıristiyan din alimlerince yayılmış yanlış bilgilerin sonucudur. Pastafaryanizme göre onlar gerçekte "barışsever kaşifler ve iyiniyet elçileri"dir ve çocuklara şeker dağıtırlar.Henderson korsanlarla ilgili görüşlerini Kansas Eğitim Kuruluna gönderdiği mektuba ekledi. "Küresel ısınmanın, depremlerin, tayfunların vb. karakıyımlarının nedeninin dünyadaki korsan sayısının 1800`lerden beri azalmakta oluşu olduğu"nu ileri sürdü.cite web | yazar=Henderson, Bobby| yıl=2005| başlık=Church of the Flying Spaghetti Monster | biçim=HTML| url=http://www.venganza.org/index.htm | erişimtarihi=2006-06-11 Mektuba eklediği bir çizelgede korsanların sayısı azaldıkça küresel sıcaklığın yükseldiği görülüyordu; bu suretle istatistiksel olarak anlamlı görünen bir bağlaşımın illa ki nedensel bir ilişkiye belirtmediğini gösteriyordu (bkz. kafa karıştırmak).
Uçan Spagetti Canavarının Kutsal Kitabı
main|Uçan Spagetti Canavarının Kutsal Kitabı Bobby Henderson ``Uçan Spagetti Canavarının Kutsal Kitabı``nı yazması için Aralık 2005`te 80.000$ USD miktarında bir öndelik aldı. Henderson, kitabın satışından elde edeceği gelirle bir korsan gemisi yapmayı ve dünyayı dolaşarak kafirleri Pastafaryan dinine geçirmeyi planladığını söyledi. cite news | ilk=Katleen | son=Craig | başlık=Passion of the Spaghetti Monster| tarih=December 22, 2005 | yayımcı=Wired News | url=http://wired.com/news/politics/0,69905-0.html?tw=wn_tophead_5 Kitabın yayım tarihi 28 Mart, 2006`dır (ISBN 0-8129-7656-8).
Uçan Spagetti Canavarının Kutsal Kitabı, İncilin Pastafaryan dinindeki karşılığıdır. İncilde yer alan Hz. Musa gibi kişiliklere USM`de karşılık olarak bir korsan olan Kaptan Mosey gibi kişilikler getirir. Kutsal kitapta sekiz tane "Eğer Yapmazsanız Çok Memnun Olurum" yer alır; bunlar On Emir`in parodileştirilmiş halleridir.
-
Tarihçe ve gelişmeler
Uçan Spagetti Canavarı Kilisesinin ve adını aldığı tanrısının halka ilk sunuluşunun, Bobby Henderson`un USC`yi ve Akıllı Tasarımın okullarda öğretilmesini konu alan açık mektubunu Kansas Eğitim Kuruluna gönderdiği 7 Mayıs 2005 tarihinde olduğu söylenebilir. Henderson mektubu ve ardından kurul üyelerinden gelen tepkileri kendi internet sitesinde yayımladı cite web | başlık=Kansas Eğitim Kurulunun açık mektuba tepkileri| yayımcı=Henderson, Bobby | url=http://www.venganza.org/about/open-letter/responses/ | yıl = 2005 | ay = June 25 | erişimtarihi=2006-01-09.Henderson`un kurula meydan okuyuşu duyuldukça internet sitesi ve sürdürdüğü savaşım ilgi uyandırdı ve destek topladı. Henderson`un savının hicivci ruhu, Uçan Spagetti Canavarını "blog"cular arasında olduğu kadar mizah internet kültürü sitelerinde gözdeleştirdi. Site ABD`deki Sensible Erection programında 17 Haziran 2005`te tanıtıldı.cite web | başlık=Intelligent Design and Pirate Global Warming | yayımcı = Sensible Erection | url=http://sensibleerection.com/entry.php/48637 | yıl = 2005 | ay = June 17 | erişimtarihi=2006-06-11 Ek olarak Boing Boing, Something Awful, Fark.com, Uncyclopedia gibi sitelerde de yer aldı. Uçan Spagetti Canavarı, Akıllı Tasarımın öğretilmesine karşı bir sembol haline dönüştükçe medya da konuyu işlemeye başladı. cite news | başlık=The Flying Spaghetti Monster | tarih=August 6, 2005 | yayımcı=New Scientist | url=http://www.newscientist.com/backpage.ns?id=mg18725112.800 cite news | ilk=Scott | son=Rothschild | başlık=Evolution debate creates monster | tarih=August 24, 2005 | yayımcı=Lawrence Journal-World | url=http://www2.ljworld.com/news/2005/aug/24/evolution_debate_creates_monster/?education cite news | ilk=Sarah | son=Boxer | başlık=But Is There Intelligent Spaghetti Out There? | tarih=August 29, 2005 | yayımcı=New York Times | url=http://www.nytimes.com/2005/08/29/arts/design/29mons.html?ex=1282968000&en=ee37c2cf9d5884e7&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss
Ağustos 2005`te, okuyuculardan birinin tepkisi üzerine BoingBoing.net sitesi Hz. İsa`nın Uçan Spagetti Canavarının oğlu olmadığını deneysel olarak kanıtlayabilen ilk kişiye 250.000$ "akıllıca tasarlanmış nakit" ödül vereceğini açıkladıcite web | başlık=Boing Boing`s $250,000 Intelligent Design challenge | yayımcı = BoingBoing.net | url=http://www.boingboing.net/2005/08/19/boing_boings_250000_.html | year = 2005 | month = August 19 | erişimtarihi=2006-06-11, daha sonra da ödülü 1.000.000 dolara çıkardı. cite web | title=Boing Boing`s $250,000 Intelligent Design challenge | publisher = BoingBoing.net | url=http://www.boingboing.net/2005/08/19/boing_boings_250000_.html | year = 2005 | month = August 19 | accessdate=2006-06-11 Bu söz konusu yaratılışçı Ken Hovind`in bilimcilerce mantık yanlışlarıyla dolu olduğu söylenen söz konusuna gönderme yapmaktaydı (Ken Hovind evrenin ve yaşamın ortaya çıkışının açıklanmasında evrimin "mümkün olan tek yol" olduğunu kanıtlayana 250.000$ ödül verecekti).cite web | başlık=Hovind`s Challenge | iş=Index to Creationist Claims | yayımcı = TalkOrigins.org | url=http://www.talkorigins.org/indexcc/CA/CA341.html | erişimtarihi=2006-06-11
Gözde kültürde Uçan Spagetti Canavarı
- ``Playboy`` dergisinin Ocak 2006 sayısında Kansas Okul Kurulu`na gönderilen açık mektubun bir kısmı yayımlandı.
- Richard Dawkins, ``Tanrı Yanılgısı`` adlı kitabındaki bazı görüşlerini anlatmak için ``The Colbert Report`` ve ``Talk of the Nation - Science Friday`` gibi (ABD`deki) bazı TV programlarında USC`ye başvurdu.cite news | başlık = Richard Dawkins / Salmon Farming | iş = Science Friday | language = English | yayımcı = NPR | tarih = October 6, 2006 | url = http://www.sciencefriday.com/pages/2006/Oct/hour2_100606.html | erişimtarihi = Dawkins`in South Park dizisindeki canlandırılmış karakteri de dizinin "Go God Go" bölümünde dine karşı bir sav kullanırken USC`ye başvurdu.
- Uçan Spagetti Canavarı ``The IT Crowd`` ve ``South Park`` gibi (ABD`deki) bazı televizyon programlarında yer aldı.
Ayrıca bakınız
- Yaratılış-Evrim tartışması
- Yaratılışçılık
- Frizbitaryanizm
- Akıllı tasarım
- Akıllı düşüş
- Görünmeyen Pembe Tekboynuzlu At
- Geçen Perşembecilik
- Russell`in Çaydanlığı
- Açık Kaynaklı Din
Yabancı dildeki kaynaklar ve notlar
Dipnotlar
Genel kaynaklar
- cite book | ilk=Bobby | son=Henderson | başlık=The Gospel of the Flying Spaghetti Monster | yayımcı= Villard Books | yıl=2006 | id=ISBN 0-8129-7656-8
- cite book | ilk=Bobby | son=Henderson | başlık=Das Evangelium des Fliegenden Spaghettimonsters | yayımcı=Manhattan-Verlag | yıl=2007 | id=ISBN 3-442-54628-1
Diğer yabancı medya kaynakları
- cite news | ilk=Jack | son=Schofield | başlık="Intelligent Design" and Pastafarianism | tarih=August 20, 2005 | yayımcı=Guardian Unlimited | url=http://blogs.guardian.co.uk/technology/archives/2005/08/20/intelligent_design_and_pastafarianism.html
- cite news | başlık=Evolution Debate Spawns a Saucy Monster | tarih=August 28, 2005 | yayımcı=Wichita Eagle | url=http://web.archive.org/web/20051101013712/http://www.kansas.com/mld/kansas/news/local/12497453.htm
- cite news | başlık = In the beginning there was the Flying Spaghetti Monster | tarih=September 11, 2005 | yayımcı=Daily Telegraph | url=http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2005/09/11/wfsm11.xml
- cite news | başlık = Flying Spaghetti Monster gains following | tarih=September 24, 2005 | yayımcı=Associated Press | url=http://www.gazettetimes.com/articles/2005/09/25/news/the_west/west03.txt
Yabancı dış bağlantılar
Please do not add links here unless they shed light on the role FSM plays in the Intelligent Design debate. In particular, please do not add FSM-inspired games. -->- Originating Website, including Henderson`s open letter sent to the Kansas Board of Education
- Flying Spaghetti Monster Flying Spaghetti Monster entry at the Uncyclopedia
- Henderson news article
- Sampling of Evidence in Support of the FSM - from the Science Creative Quarterly
