Panel, Açık Oturum, Bilgi Şöleni, Sempozyum, Münazara, Forum Nedir?

1. Panel

Panel bir tartışma türüdür. Toplumu ilgilendiren bir konunun dinleyiciler önünde, sohbet havası içinde, uzmanları tarafından tartışıldığı konuşmalara panel denir. Panelde amaç, bir konuda karara varmaktan çok konuyu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, konuyla ilgili farklı görüş ve anlayışları ortaya koymaktır. Panelde de bir başkan bulunur. Konuşmacı sayısı 3 ile 6 arasında değişebilir. Konuşmacılar, uzmanı oldukları konunun ayrı birer yönünü ele alırlar. Konuşmacılar belirli zaman dilimlerinde (Genellikle 10-15 dakikalık süreler) konuşurlar. Konuşmalar, başkanın verdiği sıraya ve süreye göre yapılır. Konuşmacılar tartışma kurallarına göre ve başkanın yönetiminde birbirlerine soru sorabilirler.

Panel başkanının görevleri:

1. Konuyu ortaya koymak.

2. Konuşmacılara sırayla söz hakkı vermek.

3. Panelin sonunda konuyu derleyip toparlamak.

2. Açık Oturum

Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun, bir başkan yönetiminde dinleyiciler önünde konuyla ilgili farklı düşüncelere sahip uzmanları tarafından tartışıldığı konuşmalara açık oturum denir. Açık oturum, büyük bir salonda dinleyiciler önünde yapılabileceği gibi stüdyoya davet edilen dinleyiciler önünde veya dinleyici grubu olmadan da radyoda ya da televizyonda yapılabilir. Konuşmacı sayısının 3 veya 5 kişi olarak tespit edildiği açık oturumlarda başkan önce konuyu açıklar, sonra konuşmacıları tanıtır ve kendi belirlediği sıraya göre söz verir. Konuşmacılar sırayla 2-3 tur konuşurlar. Başkanın konu hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Başkan, sırasıyla ve dönüşümlü olarak konuşmacılara sorular yöneltir, gerektiğinde kısa bir değerlendirme yapar. Tartışma boyunca tarafsız olmak, konuşmacılara verilen süreyi dengeli bir şekilde ayarlamak, tartışma kurallarının dışına çıkılmasını engellemek başkanın görevleri arasındadır. - Açık oturumun süresi konuya göre ayarlanmalıdır. - Açık oturumun amacı problemlere yeni bakış açıları getirmektir. - Açık oturum ile panel özellikleri yönüyle birbirlerine çok benzerler. Hatta bazı Kitaplarda panel ile açık oturum aynı tartışma türü olarak verilir. Aralarındaki en belirgin fark üslup farkıdır. Açık oturumlardaki tartışmalar panellere göre daha hararetli geçer. Açık oturumda konuyla ilgili farklı fikirler tartışılırken panellerde bir konunun farklı özelliklerine değinilir.

3. Bilgi şöleni (Sempozyum):

Bir konunun çeşitli yönleri üzerinde, aynı oturumda, konunun uzmanı farklı kişiler tarafından (çoğunlukla akademik konularda) yapılan seri konuşmalara bilgi şöleni (sempozyum) denir. Bilgi şöleni, diğer konuşma türlerine göre daha ilmi ve ciddi bir sohbet havası içinde geçer. Konuşmacılar, konuyu kendi ilgi alanları açısından ele alırlar. Örneğin, Yunus Emre konulu bir bilgi şöleninde konuşmacılardan biri onun yaşadığı dönemdeki siyasi gelişmeleri ele alırken bir başkası Yunus Emre'nin şiirlerindeki insan sevgisinden bahsedebilir. Bilgi şöleninde amaç, konuyu tartışmak değil, uzmanları tarafından olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirerek konuya ilgili yeni bakış açılarını ortaya koymak ve eğer varsa konuya dair sorunlarla ilgili çözüm yolları bulmaktır. Üyelerin konuşma süreleri genellikle 5 dakikadan az, 20 dakikadan çok olmaz. Bilgi şöleni, konunun önemine ve uzunluğuna göre oturumlar halinde, ayrı salonlarda birkaç gün boyunca sürebilir. Oturumlardaki konuşmacıların sayısı 3 ile 6 arasında değişir. Bilgi şöleninde her oturum bir başkan tarafından yönetilir. Her farklı oturumda başkan değişebilir. Konuşmaların sonunda oturum başkanı, konuyu özetleyip çıkan sonucu dinleyicilere aktarır. Yapılan tartışmalar ve alınan kararlar bilimsel değer taşıdığı için basılarak kamuoyuna duyurulur. Bu tartışma türünde diğer türlerde olduğu anlamda dinleyici bulunmaz. Bu türdeki dinleyiciler değişik oturumlarda söz alacak konuşmacılardan oluşur.

4. Münazara

Birer cümle halinde ifade edilen bir tezle antitezin, iki grup arasında bir hakem heyeti (jüri) huzurunda tartışıldığı konuşmalara münazara denir. Tartışmalarda yarışma kaygısı olmadığı halde, münazaralar birer fikir ve söz yarışmasıdır. Tartışmalar için geçerli olan kurallar, münazaralar için de geçerlidir. Bir başkan yönetiminde, jüri önünde yapılan münazarada gruplardaki konuşmacı sayısı 1 ile 4 arasında değişebilir. Her grup kendi grup sözcüsünü (veya başkanını) önceden belirler. Münazaranın uygulanış şekilleri arasında küçük farklılıklar olmakla birlikte grup sözcüleri sırasıyla gruptaki arkadaşları tanıtırlar ve konuyu hangi yönlerden ele alacaklarını belirtirler. Daha sonra grup üyeleri konuşmalarını yapar. Son olarak kendilerine değerlendirme yapmak için verilen 10–15 dakikalık görüşme süresinin ardından grup sözcüleri savunmalarını yaparak münazarayı bitirirler. - 2 Jüri, konuşmacıların hazırlıklarını, savunmalarını ve konuşmadaki başarılarını göz önünde bulundurarak bir değerlendirme yapar ve galip tarafı belirler. - Münazaralar genellikle sınıf ortamında yapılan tartışmalardır. - Münazarada amaç inandırıcı olmaya çalışmak ve jüriyi etkilemektir. Bunun için tartışma sırasında karşı tarafın görüşleri iyice dinlenmeli, açıkları ve zayıf noktaları not almak suretiyle tespit edilip cevaplar ona göre verilmelidir. - Münazara, öğrencilere araştırma, düşünme, yaratma, eleştirme yeteneği ve güzel konuşma becerisi kazandırması yanında; konuşmacılara güven duygusu vermesi ve kişiliklerini güçlendirmesi bakımından oldukça yararlı bir uygulamadır.

5. Forum

Bir başkanın yönetiminde, toplumu ilgilendiren bir konuda, farklı gruplardan oluşan dinleyicilerin söz sırası alarak konuşma kuralları içerisinde yaptıkları tartışmalara forum denir. Panel türünün özelliklerini bünyesinde bulundurur. Panelden farkı konuşmanın sonunda dinleyicilerin de tartışmaya katılıp fikirlerini beyan etmeleridir. Başkan ilk olarak konuyu olumlu ve olumsuz yanlarıyla katılanlara açıklar. Dinleyiciler söz alarak kendi görüşlerini bildirirler. Foruma katılanların pek çoğu farklı görüşlerle konuşmaya katılacaklarından başkanın dikkatli olarak kargaşaya meydan vermemesi gerekir. Başkan, uzlaştırıcı ve toparlayıcı bir tavır sergilemelidir. Forumdan, sınıf içi çalışması olarak, sınıf ve okulca yapılacak işlerde alınacak kararlar hususunda yararlanılabilir. Forum, panelin devamında yapılacaksa başkan, panelin süresini bir saat; forumun süresini de yarım saat olarak sınırlayabilir. Bu durumda, panelden sonra forum yapılacağı konuşmalara başlanmadan duyurulmalıdır. Forum, toplu tartışmaların başlı başına bir çeşidi sayılmamakla birlikte, dinleyicilerin konu üzerinde daha aktif ve farklı bakış açılarıyla düşünmelerini sağlar. Foruma davet edilen uzmanların görüşlerine de müracaat edilerek ortaya çıkabilecek yanlış anlayışların önüne geçilir.

Forumun özellikleri Esasen forumda amaç belli kararlara varmak değil, konuyu değişik anlayışlarla, farklı boyutlarıyla ortaya koymaktır. Forumda söz alan dinleyiciler, konuyla ilgisi olmayan özel sorunlarına değinmemelidir. Sorular kısa, açık ve net olmalı, tartışma saygı kuralları içerisinde, kırıcılıktan uzak, samimi bir hava içerisinde yapılmalı, tartışmadan beklenen amaca yardımcı olunmalıdır.