Türkçe Bilgi: Orhan Asena

Orhan Asena (d. 7 Ocak 1922, Diyarbakır) oyun yazarı. Oyunlarında tarihsel olayların yanı sıra güncel olayların atmosferinden de yararlanmıştır. Başkaldırı temasının egemen olduğu yapıtlarında ana karakterlerin iç çelişkilerini özenle sergilemiş, insanların birbirleriyle olan ilişkilerini ve toplumsal olaylar karşısındaki tepkilerini incelikle işlemiştir.

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni bitirdikten sonra (1945) yurtiçinde ve yurtdışında hekim olarak çalıştı. Edebiyata ilgisi lise öğrencisiyken başladı; şiir ve öyküler yazdı. Bazı şiirleri Yeni Mecmua ve Yücel dergilerinde yayınlandı. Hececiler çizgisindeki iki şiir kitabından (Masal, 1941; Kıt Kanat, 1957) sonra oyun yazarlığına yöneldi. Gılgamış Efsanesinden esinlenerek yazdığı Tanrılar ve İnsanlar (1959; 1983, Tanrılar ve İnsanlar-Korku-Alemdar Mustafa Paşa içinde) adlı oyunu Devlet Tiyatroları sahnesinde oynandı ve büyük başarı kazandı. 1960 TDK Tiyatro Ödülü'nü alan oyun Nevit Kodallı'nın müziğiyle opera olarak da sahnelendi. Kocaoğlan oyunu Basın-Yayın Umum Müdürlüğü Radyofonik Piyes Müsabakası'nda birincilik ödülünü kazandı (1956). Hurrem Sultan (1959), Tohum ve Toprak (1963), Simavnalı Şeyh Bedreddin (1969, 1993), Atçalı Kel Mehmet (1970, 1979; 1970 TRT Sanat Ödülleri Yarışması'nda başarı ödülü) gibi oyunlarında Anadolu insanını bütünsel bir boyutta vermeyi amaçladı. Şili'de patlak veren karşı devrimin hemen ardından yazdığı Şili'de Av (1975; 1992, Toplu Oyunları 1'in içinde) adlı oyunu Dostlar Tiyatrosu'nda sahnelendi. Dünyada Şili karşı devrimi üzerine oynanan ilk oyun olan Şili'de Av'ın yanında, Ölü Kentin Nabzı (1979; 1992, Toplu Oyunlar 1'in içinde), Ölümü Yaşamak (1982) Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe (1982) gibi oyunlarıyla da çeşitli ödüller aldı. 1986'da Karagöz Emekli Oldu ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açtığı Karagöz oyun metni yarışmasında üçüncü olan Asena'nın "Yıldız Yargılanması" adlı oyunu Güngör Dilmen'in Devlet ve İnsan'ıyla birlikte Devlet ve İnsan/Yıldız Yargılanması (1990) başlığıyla yayımlandı. Asena'nın daha önce yayımlanmış dört oyunu (İlk Yıllar-Roksolan, Hurrem Sultan, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe, Sığıntı) Kanuni Sultan Süleyman Dörtlemesi adı altında 1998'de yeniden basıldı. Kısa oyunları Kısa Oyunlar (1998) adı altında toplandı. Asena'nın öteki yapıtları arasında Korku (1956; 1983, Tanrılar ve İnsanlar-Korku-Alemdar Mustafa Paşa içinde), Yalan (1959), Gecenin Sonu (1962), Fadik Kız (1966), Toroslardan Öteye (1974), Seyisbaşı Konağı (1981) sayılabilir.

Asena'nın yaşamı ve yapıtları, Feridun Andaç'ın hazırladığı Orhan Asena Hayatı, Eserleri, Sanat Yaşamı (1997) adlı kitapta anlatılmıştır.

Orhan Asena

İlgili konular

Gılgamış (opera)

Ali Ecder Akışık

Yıldırım Önal

Orhan Gencebay

Sumru Yavrucuk

Bozkurt Kuruç

Yüksel Pazarkaya

Zafer Ergin