Türkçe Bilgi: Oktay Efendiyev

Oktay Efendiyev (26 Mart 1926, Bakü - 26 Şubat 2013, Bakü), Azerbaycanlı tarihçi, profesör. Kızılbaşlar ve Şah İsmail Hatai konulu araştırmalarıyla biliniyor. Babası Abdülkerim Bey coğrafya öğretmeni, annesi Kübra Hanım doktordur. 1950'de Moskova Şarkiyat Enstitüsü’nü bitirdi, ardından bir yıl boyunca Azerbaycan Bilimler Akademisi Dilbilim Enstitüsü’nde bilim sekreteri olarak çalıştı. 1951'de tekrar Moskova’ya giderek SSCB Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü’nde doktora öğrenimine başladı. 1955'te Moskova'da “XVI. Yüzyıl Başlarında Safevi Devleti’nin Kurulması” mevzusunda doktora tezini savundu. Daha sonra Bakü’ye dönerek Azerbaycan Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü’nün Azerbaycan’ın Orta Çağ Tarihi Bölümü’nde çalışmaya başladı. 1969 yılında “Azerbaycan Safeviler Devleti XVI. asırda” isimli çalışmasına göre profesör adaylığını kazanmıştır. 1975 yılından vefatına kadar Azerbaycan’ın Orta Çağlar Tarihi Bölümü’ne başkanlık yapmıştır. 1993 yılında profesör kadrosuna atanmış, 2001 yılında ise Azerbaycan Milli Bilimler Akademisinin Muhabir Üyesi seçilmiştir. Sovyetler Birliği döneminde Bakü Devlet Üniversitesi Tarih Fakültesi’nin, 1992-1993 yıllarında Türkiye’nin Marmara Üniversitesi’nin, 1993-1998 yıllarında Bakü’deki Hazar Üniversitesi’nin öğretim üyesi olmuştur. 1994-2004 yılları arasında Hazar Üniversitesi’ndeki Kafkasya ve Merkezi Asya Araştırmaları Enstitüsü’ne başkanlık yapmıştır. 2006-2007 yıllarında Azerbaycan Cunhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Ali Attestasyon Komisyonu’nda (Azerbaycan’daki AAK Türkiye’deki YÖK gibi bir kuruluştur) Tarih Kurulu’nun başkanı görevinde bulunmuştur. Ayrıca, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü Bilim Kurulu’nda, Hazar Üniversitesi Bilim Kurulu’nda ve Azerbaycan Milli Ansiklopedisi Redaksiyon Heyeti’nde üyelik yapmıştır. Akademik başarılarından dolayı Sovyetler Birliği’nin ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin resmi devlet teltifleriyle ödüllendirilmiştir. O.Efendiyev Safevi Devleti’nin Türk tarihindeki yerini, bu devletin Türk oymakları tarafından kurulan ve yönetilen bir devlet olduğunu, ilk dönemlerde başkenti Tebriz’de yerleşen bu devletin XVI. yüzyıl boyunca mahiyet itibariyle bir Azerbaycan Devleti olduğunu ilk kez kapsamlı bir şekilde, bilimsel deliller esasında ortaya koymuştur. O.Efendiyev Karakoyunlular’ın, Akkoyunlular’ın, Safeviler’in, Osmanlılar’ın tarihine, Azerbaycan’ın ve bazı diğer Doğu ülkelerinin Orta Çağdaki politik, ekonomik, sosyal ve kültürel geçmişine dair 200’e kadar makalenin, bildirinin ve haritanın müellifidir. Onun araştırmaları Azerbaycan’da, Türkiye’de, Rusya’da, İran’da, Gürcistan’da, Fransa’da, İngiltere’de, Amerika Birleşik Devletleri’nde, Afganistan’da, Kazakistan’da vs. basılmıştır. Danışmanı olduğu çok sayıda doktora tezi savunulmuştur. Bakü’de, Nahçıvan’da, Ankara’da, İstanbul’da, Kayseri’de, Bodrum’da, Sankt-Petersburg’da, Moskova’da, Alma-Ata’da, Tiflis’te, Suhumi’de, Bağdat’ta, Londra’da, Madison’da vs. 30’a kadar uluslararası sempozyuma katılmıştır. Türk Tarih Kurumu’nun V. (1961), VII. (1970), XI. (1990), XIII. (1999) kongrelerine bildiri sunmuştur. Anadolu Aleviliği’ni bilimsel veriler aracılığıyla Azerbaycan’da tanıtan ve Kızılbaş oymaklarının Türk tarihindeki rolünü tespit eden ilk akademisyen O.Efendiyev olmuştur. Azerbaycan okurları Şah Hatai’yi, Safeviler’i ve Kızılbaşlar’ı onun kaleminden tanımışlar. Yayınlanmış kitapları *1.O.Efendiyev. XVI. asrın başlarında Azerbaycan Safeviler Devleti’nin kurulması. Bakü: Azerbaycan Bilimler Akademisi Neşriyatı, 1961 (Rusça). *2.O.Efendiyev. Azerbaycan Safeviler Devleti XVI. asırda. Bakü: Elm Neşriyatı, 1981 (Rusça). *3.Fazlullah b. Ruzbehan Hunci. Tarih-i Âlemara-yi Emini (hazırlayanlar: Z.Bünyadov ve O.Efendiyev). Bakü: Elm Neşriyatı, 1987 (Rusça). *4.Oruç Bey Bayat’ın (İranlı Don Juan’ın) Kitabı (hazırlayanlar: O.Efendiyev ve A.Farzaliyev). Bakü: Yazıçı Neşriyatı, 1987 (Rusça). *5.O.Efendiyev. Azerbaycan Safeviler Devleti. Bakü: Azerneşr, 1993 (Azeri Türkçesinde). *6.O.Efendiyev vd. Azerbaycan Tarihi. III. cilt. Bakü: Elm Neşriyatı, 1999 (Azeri Türkçesinde). *7.O.Efendiyev. Venedikliler Şah I. Tahmasb’ın sarayında. Bakü: Tahsil Neşriyatı, 2005 (Azeri Türkçesinde ve Rusça). *8.O.Efendiyev. Azerbaycan Safeviler Devleti. Bakü: Şark-Garb Neşriyatı, 2006 (Azeri Türkçesinde, ikinci baskı). *9.O.Efendiyev, A.Farzaliyev. Oruç Bey Bayat’ın Rusya’ya ve Avrupa’ya seyahati. Sankt-Petersburg Devlet Üniversitesi’nin Neşriyatı, 2007. *10.İskender Bey Münşi. Tarih-i Âlemara-yi Abbasi. I. cilt (hazırlayanlar: O.Efendiyev ve N.Musalı). Bakü: Tahsil Neşriyatı, 2009. İçsel kaynaklar * Dr. Namiq Musalı. Ünlü Tarihçi Prof. Dr. Oktay Efendiyev’in Hakk’a Yürüyüşünün Ardından.

Kaynaklar

Vikipedi

Oktay Efendiyev

Oktay Efendiyev Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar