Nuri Killigil ``(veya Nuri Paşa)`` (1881-1949) Osmanlı ordusu`nda komutan ve Cumhuriyet dönemi işadamı.
Enver Paşa`nın kardeşi olan Nuri Killigil, Birinci Dünya Savaşı`nın sonlarında "İslam Ordusu" adında müslümanlardan kurulan bir ordu ile Brest-Litovsk Antlaşması ile savaştan çekilen Rusların boşalttığı Kafkas topraklarına saldırıya geçti.
Bu ordunun önünü kesmek için İngilizler Bakü`ye küçük bir kuvvet yollamışlardı, fakat İslam Ordusu`nun Azerbaycan genelinde büyük destek bulup güçlenmesi üzerine Bakü Savaşı`nda yenilip buradan çekildiler.Fakat Birinci Dünya Savaşı`nın Osmanlı yenilgisi ile bitmesi ve Enver Paşa`nın ülkeyi terketmesi üzerine bu kuvvet dağıldı.
Savaştan sonra Almanya`da yaşayan Nuri Killigil, 1938 yılında Zeytinburnu`nda kok kömürü satan bir şirketi satın alıp burayı bir madeni eşya fabrikasına dönüştürdü ve Türkiye`ye döndü.Bu fabrikada tabanca, matara, demir çubuk, gaz maskesi ve mermi üretilecekti.
1941 yılında Nuri Killigil, Ankara`daki Alman Büyükelçisi Franz von Papen ile görüşmeye başladı ve Türkiye`de Turancı harekete gizli destek vererek Almanların müttefikliğini kazandı.Nuri Paşa`nın görüşleri Alman Dışişleri Bakanlığı`nın Türkiye işlerinden sorumlu müsteşarı Ernst Woermann tarafından rapor haline getirilip, Almanya`da Turancılık Masası`nın ve SS Doğu Türkistan Alayı`nın kurulmasına öncülük etti.
Nuri Paşa Türkiye ile bütünleşecek diğer Türk halklarının ilk olarak Türkiye sınırlarına yakın yaşayan Azeri ve Türkmenler olduğunu belirtiyor, Bunlardan sonra ise Tataristan`a kadar uzanan bölgedeki Türk halklarının bütünleşeceğini düşünüyordu.Bunun için ise Türkiye Almanya ile birlikte Sovyetler Birliği`ne karşı savaşmalı, Almanlar da Türk asıllı Sovyet esirlerinden ordu kurup bunu Türkiye`nin emrine vermeliydi.Alman tarafının bu görüşlerin destekçisi olup olmadığı endişesine ise orduda çokça bu fikirde subay bulunduğunu, hükümetin bu görüşmelerden haberdar olduğunu, halkın ise bu fikirleri çabukça benimseyeceğini söylemişti.
Daha sonra Killigil fabrikasını genişleterek Sütlüce`ye taşıdı, yeni motor ve makinelerle havan ve havan mermisi üretimine de başladı.Bir süre sonra fabrikanın silah üretmeyeceğini beyan etti fakat üretim gizlice devam etti.
Ama 2 Mart 1949 günü saat 16.30`da fabrikada büyük bir patlama meydana geldi ve aralarında Nuri Killigil`in de bulunduğu 27 kişi bu patlamda hayatını kaybetti.Patlamanın kaza mı sabotaj mı olduğuna ise açıklık getirilemedi.
Killigil tabancası
Nuri Killigil tarafından sınırlı sayıda üretilmiş 9 mm çapında yarım otomatik tabancadır. Zamanının ötesinde bir dizayna sahiptir. Mükemmel durumda saklanmış bir örneği İstanbulHarbiye Askeri Müzesi`nde bulunabilir. Mirasçısı tarafından müzeye bağışlanmış ve özel kutusunda ilk günkü gibi saklanmaktadır. Yedek şarjörü ve harbisi ile beraber görülebilir. BkzKaynaklar
- Uğur Mumcu, ``40`ların Cadı Kazanı``
- http://en.wikipedia.org/wiki/Ottoman_Army_of_Islam
