Kısaca: Nuri Berköz (d. 1889, Şeki, Azerbaycan - ö. 16 Ocak 1975, İstanbul, Türkiye), Türk asker. ...devamı ☟
Nuri Berköz (d. 1889, Şeki, Azerbaycan - ö. 16 Ocak1975, İstanbul, Türkiye), Türk asker. İlkokulu Şeki’de (Rus-Tatar mektebinde), Orta okulu Bursa Askeri Rüştiyesinde ve Liseyi de Işıklar Askeri Lisesi’nde okuduktan sonra 1909 yılında Kara Harp Okulu’na girerek 1912 yılında mezun oldu. Mart 1912’de Teğmen olarak önce Van’da 11. Kolordu, 33. Tümen, 97. Alay, 1. Tabur, 2. Bölük Takım Komutanlığı’na atandı. Nisan 1913’de Van’da 52. Alay, Birinci Bölük’de görevlendirilerek gerilla savaşı yapmak üzere ve Rus ordusunun incelenmesi için kısa bir süre İran Azerbaycanına gönderildi. Temmuz 1913’de yurda döndükten sonra 1914’de üstteğmenliğe yükseldi. 1916 yılına kadar 33. Tümen komutanı Albay Galatalı Şevket’in emir subayı olarak Sarıkamış Harekatına katıldı. 14 Temmuz 1916'dan 12 Şubat 1917 yılına kadar Erzurumda İkinci Kafkas Kolordusunun bütün cephe savaşlarında yer aldı. 1917 Martında İstanbul’da Enver Paşa’nın Genel Karargahında İstihbarat Şubesine (Teşkilat-ı Mahsusa'ya) tayini çıktı. Burada kısa bir müddet görev yaptıktan sonra "gizli kişilikler altında" önce, bir yıl Stockholm ve Kopenhag’a, daha sonra da Petersburg ve Moskova’ya istihbarat görevlisi olarak gönderildi. Bu kapsamda Türk harp esirlerinin Rus savaş esirleri ile değişimi ile görevli Hilal-i Ahmer (Kızılay) Cemiyeti heyetine üye olarak katılarak Sankt Petersburg’a gönderildi. Bu heyetin başında Türk siyasi düşünce tarihinin ve özelde Türkçülük tarihinin etkin simalarından (aslen Kazan Tatarı) Yusuf Akçura bulunmaktadır. I. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Yüzbaşılığa yükseldi. 1918 yılında Birinci dünya savaşının sona ermesinden sonra Türkiye’ye dönerek 24 Ekim 1919’da Harp Akademisine girmiş, bir yıllık bir öğrenimden sonra, 18 Mayıs 1921’de Kurtuluş Savaşına katılmak için Anadolu’ya geçerek önce Genelkurmay Doğu İşleri Müdürlüğü, 1921 Kasımından 1923 yılına kadar da Garp Cephesi Karargahı, Üçüncü Şube Müdürlüğünü yaptı. Kurtuluş Savaşı'nda Mareşal Fevzi Çakmak’ın karargahında Rusça tercümanı olarak görev yaptı. Kurtuluş Savaşı’nın sona ermesinden sonra 1923 yılında diğer sınıf arkadaşları ile birlikte Harp Akademilerindeki eğitimine devam etmiş ve 1925 yılında Akademiyi bitirdi. İzmir Müstahkem Mevki Komutanlığı İstihbarat Şubesi Müdürlüğüne tayin edildi. 1927’de Ankara’da Milli Emniyet İstihbarat Şubesi Müdürlüğüne, 1929’da 189uncu Alay İkinci Tabur Komutanlığına, 30 Ağustos 1930’da Yarbaylığa yükselerek Genelkurmay İstihbarat Şubesi Müdürlüğüne tayin edilmiştir. Milletler Cemiyeti Misakının 8. maddesi gereğince 2 Şubat 1932 tarihinde Cenevre’de toplanan Silahsızlanma Konferansına davet edilen Türk heyetine Genelkurmay Başkanlığınca "Askeri Eksper" olarak katılması uygun görüldü. Cenevre’den dönüşte, 1932-1933’de Bolu’daki 135. Alay Komutan vekili olarak kıta hizmetine çıktı. 30 Ağustos 1933’de Albaylığa yükseldi. Ekim 1933’de Cumhuriyetin 10. yılı kutlamalarına katılan ve aralarında Mareşal Kliment Voroşilov, Mareşal Semyon Budyonni, Sovyet Dış İşleri Halk Komiseri Yardımcısı Lev Mihailoviç Karahan, Sovyetlerin Ankara eski Büyükelçisi Semyon Aralov, Sovyet Eğitim Bakanı Bubnov, Eğitim Bakan Yardımcısı Krijanovski’nin yer aldığı Sovyet heyetine mihmandar olarak görevlendirildi. 1933-1935 yıllarında Yedek Subay Okulu Komutanlığı’na getirildi. 1935 yılında Kiev manevralarına davet edilen Orgeneral Fahrettin Altay başkanlığındaki askeri heyetin Kurmay Başkanı olarak görevlendirildi. 1936’da Moskova'ya Ateşe Militer olarak tayin edildi. Burada bir yıl görev yaptıktan sonra, 1937 yılında Trabzon Piyade Alayı Komutanlığına, 1938’de Istanbul Maltepe’deki Piyade Atış okulu Komutanlığına, 30 Ağustos 1939’da da Sıvas’da ve Islahiye’de Tugay Komutanlıklarına atandı. 30 Ağustos 1939’da Tuğgeneralliğe ve 30 Ağustos 1941’de Tümgeneralliğe yükselerek Doğubayazıt’ta 53. Hudut Tümeni Komutanlığına, 1943'te Bornova’da 57. Tümen Komutanlığına, 1945’de İzmir’de 12. Kolordu Komutanlığına atandı. 30 Ağustos 1946’da Korgeneralliğe yükseldi. 1947 yılında Genelkurmay Başkanlığı Harekat Yarbaşkanlığına, 1949’da Jandarma Genel Komutanlığına atandı. Haziran 1950’de emekliye ayrıldı.
Kaynaklar
Vikipedi
Hasan Behçet - 5 yıl önce
Bu yazıya eklenen fotoğraf Nuri Killigil'e değil, (Kafkas İslam Ordusu Kurmay Başkanı) Cemil Cahit Toydemir'e aittir. Bu hata sık sık yapılmaktadır.
Hasan Behçet - 5 yıl önce
Bu yazıya eklenen fotoğraf Nuri Killigil'e değil, (Kafkas İslam Ordusu Kurmay Başkanı) Cemil Cahit Toydemir'e aittir. Bu hata sık sık yapılmaktadır.