Türkçe Bilgi: Newport, Galler

Newport (Galce: Casnewydd-ar-Wysg) Birleşik Krallık'taki Galler ülkesinin şehir statüsünü taşıyan kentlerinden birisidir. Newport, Usk Nehiri kıyısında kurulmuş olup yaklaşık olarak Cardiff ile Bristol şehirleri arasında bulunmaktadır. Şehrin Galce ismi Usk-Üzerindeki-Yeni-Kaledir; ancak bu yeni kale 1840da demiryolu yapılırken yıkılmış olup, şimdi şehirde bulunan bir başka kaleye Newport Kalesi adı verilmektedir. 2002'de Kraliçe II. Elizabeth'in saltanatının 50. yıl Altın Jubilesi kutlaması dolayısla Birleşik Krallık'taki birkaç kente özel olarak şehir statüsü bahşedilmiş ve bunlar arasında Galler ülkesinde tek olarak Newport şehir statüsü kazanmıştır. Tarihçe Newport ismi şöyle ortaya çıkmıştır: Önceleri Usk Nehri üzerinde bulunan denizden daha uzakta bulunan Carleon Galler ülkesinin onemli eski limanı idi; ama deniz ticareti için kullanılan gemilerin büyümesi nedeniyle ile Usk Nehrine girip nehirden Carleon'a gelmeleri imkansizlaşmaya başlamış ve (şu anda Newport'ta Nehir Sahili Sanat Merkezi olan mahalde) yeni doklarla yeni bir liman (İngilizce New Port) olan Newport şehri kurulmuştur. Newport özellikle 19. yüzyılda büyümüş ve Galler'de üretilen kömür ve demir cevherinin nakliyatı için en önemli liman olmuştur. Ayrıca Newport'da önemli Demir-Çelik fabrikaları da bulunmaktaydı. Özellikle Galler'de demir cevherinin bitmesi ile Newport'u demir cevher ithalat merkezi olmasına da neden olmuştur. 20. yüzyıl ortasında devletleştirilmiş olan British Steel şirketinin, sonra özellestirilmiş Corus şirketinin, çok büyük ince çekilmiş çelik levha fabrikası doğu Newport'ta LLanwern Fabrikası adı ile bulunmaktaydı. Ancak 20. yuzyıl sonlarında ve 21. yüzyılda Birleşik Krallık'ın özellikle otomotiv endüstrisiden ve bu nedenle çelik üretiminden çekilmesi ile Llanwern'de çelik üretimi sona ermiş ve ince çekilmiş çelik levha üretimi de azalmıştır. Yerel idare Newport şehri tek-seviyeli-yerel-idare sistemine uygun olarak Newport Şehri Yerel Idaresi tarafından idare edilmektedir. Demografi Birleşik Krallık 2002 Nüfus Sayımı'na göre Newport şehrinin nüfusu 140.100; fakat yörel idare alanı içinde bulunan kentlesmis olan bolge nufusu 116.143'dur ve böylece Galler ülkesinin üçüncü büyük şehridir.Newport şehri sakinlerine Newportianlar adi verilmektedir. Yine ayni kaynağa göre nüfusun %71,9'u Hıristiyan, %2,6si Müslüman ve %1 Hindu, Budist ve diğer dindedir; %8'1 ise din hakkındaki sayım sorusuna yanıt vermemişlerdir. Şehirde 50yi aşkın kilise, 7 camii ve 1 havra bulunmaktadır. Coğrafi konum Şehirin bircok mahallesi ve sanayi bolgeleri genellikle deniz seviyesinin biraz ustunde duz arazide, cok defa kurutulmus batakliklardan kazanilan arazi uzerinde, kurulmustur; ancak doguda bazi kucuk tepeler de bulunmaktadir. Sehrin varoslari sehre gelen yollar etrafinda genislemis ve bu nedenle sehirin haritada belli bir geometrik sekil gostermiyen carpik bir gorunusu bulunmaktadir. Bu gelisip genisleyen varoslarda buyuk otomobil parklari olan alisveris merkezleri kurulmustur. Birlesik Krallik Ulusal Istatistik ofisinin yeni hazirladigi Calisma Alanlarina Seyahat istatistiklerine gore Newport Monmouthshire vilayetinin hemen tumu icin bir istihdam merkezidir. Newport sehrinde uc degisik calisma merkezi bulunmaktadir: sehir merkezi, doguda M4 otoyolunun 24 numarali kavsagi etrafi ve ayni M4 otoyolunun batida 28 numarali kavsagi etrafi. Ekonomi Newport'un en buyuk isvereni devlettir. Cesitli Ingiliz hukumetleri devlet idaresini Londra'dan dagitma politikasi uygulamislar ve Birlesik Krallik icin onemli devlet daireleri Newport'ta yerleskelenmistir. Bunlar arasinda ulkenin guney ve batisi icin Pasaport Ofisi kismi, Hayirlar Komisyonu merkezi, Britanya Kizilhac merkezi, eskiden adi Patent Ofis olan Birlesik Krallik Zihinsel Mulkiyet Ofisi ve Majesteler'nin Tutuklama Hizmetleri (HM Prison Service)'in ortak ikmal merkezi bulunmaktadir. Idari ve uretim merkezleri Newport'ta bulunan buyuk ozel sirketler olarak Galler ve Bati Elektrik Sirketi, Panasonic ve Internatioanal Rectifier sayilabilir. Sehirdr bircok sayida orta ve kucuk sanayi, perakande satis ve hizmet sektoru sirketleri de bulunmaktadir. Son on yilda Newport onemli uretim merkezlerini de kaybetmistir. Bunlar arasinda LG Group icin insa edilen sanayi parkinda eletronik malzeme uretimi fabrikasi butun yatirim yapildiktan sonra kismen acilip sonradan kapatilmistir. Son yuzyilda British Steel (ozellestirilince Corus) tarafindan acilip isletilen dogu Newport'ta Llanwern'de bulunan buyuk celik uretim ve bundan ince celik levha cekimi fabrikasinda 2001de celik uretimi kismi buyuk issizlik yaratacak sekilde kapatilmis; fabrika sadece azalmis hacimde ince celik levha uretimine yonelmistir. Ozellikle buyuk sanayilerini kaybetmis olan Newport sehri yörel idaresi yeni bir tekrar gelisme ve rejenerasyon plani Newport unlimited adi altinda hazirlamis ve uygulamaya baslamistir. Ulaşım Newport unlimited gelisme ana planin ilk etabinda sehirin icindeki yol ve ulasim sistemi, yeni kopruler dahil, gelistirilmistir. Newport sehri cesitli ulasim sistemleri icin merkez olmaktadir. M4 otoyolu sehir merkezinin yaklasik 1,5km yakinan gelir ve Newport sehirine (numaralari 24-28 arasinda buluna) alti degisik kavsak ile baglidir. Diger onemli karayollar A467, A4045 ve A449 olup guney-kuzey eksenli cift seritli yollardir. Londra'yi Cardiff'e baglayan ozel Great Western' demiryolunun ana hatti sehrin ortasindan gecmekte Newport Tren Istasyonu onemli bir durak olmaktadir. Newport'u Ingiltere'nin guney ve guney-bati sahillerine ve Galler ulkesinin kuzeyine baglayan demiryollarini diger ozel sirketler isletmektedir. Kültür Newport Nehir Sahili Sanat merkezi adi verilmis olan yeni ve ozel hedefe uygun olma planli ile bir sanat merkezi ve tiyatro'ya sahiptir. Bu merkezde Dolman Tiyatrosu faailyet gostermektedir. Sehirde bir cok heykel, anit, mozaik, duvar resmi ve halkin gorebilecegi sanat eserleri bulunmaktadir. İki tane muze (Newport Muzesi, ve Caerleon'da Romalı Lejyoner Muzesi) vardir. Her Temmuz'da Carleon'da bir festival ve Romali'lari anma gosterileri yapilmaktadir. Şehirde popüler müzik konserleri düzenleyen Newport Şehri Arenası ve Newport Boş Zaman Geçirme Merkezi adlı iki konser salonu vardır. Şehirde bulunan birçok pub, bar ve gece kulübü hareketli bir gece hayatı oluşturmaktadır. Newport sehri icinde cesitli amator spor tesisi bulunmaktadir; ornegin Newport'taki Newport Uluslararasi Spor Koyunde ulkede pek esi bulunmayan kapali bisiklet sporu velodromu bulunmaktadir. Profesyonel spor olarak Newport Rugbi Futbol Klubu'nun tarihi galibiyetleri hala konusulmakla beraber son yillarda rugbi oyunu reorganizasyonu dolayisiyla onemini kaybetmistir. Ayni sekilde 49 sezon ana Ingiltere Lig'inde oynayan Newport County futbol kulübu ligden atılmış ve bir bölgesel futbol takımı haline girmiştir. Newport Unlimited gelişme planına göre yeni bir spor stadı yapılacaktır. Newport'ta Wales Üniversitesi'ne dahil (Caerleon'da ve Allt-yr-yn'da) iki kampus bulunmaktadır. Şehir merkezinde yeni bir üniversite kampüsü kurma Newport Unlimited gelişme planına dahil edilmiştir. Bu kampüslerde en önemli ve iyi bilinen bölüm Newport Sanat, Medya ve Tasarım Okuludur. Kardeş şehirler Halen Newport'un resmen dört şehirle kardeş şehir bağlantısı bulunmaktadır: * * * * Resim:Newport Transporter Bridge from east bank.jpg|Newport'un tanınmıiş yükselen-alçalan nakliyat köprüsü Resim:Newport High Street station.jpg|Newport High Street Tren İstasyonu Referanslar Dışsal kaynaklar * Newport City Council Newport Şehri Yerel İdaresi'nin resmi internet sitesi. * City Centre information Şehir merkezi hakkında bilgiler. * Newport Civic SocietyNewport Kent Cemiyeti sitesi.

Kaynaklar

Vikipedi

Newport, Galler

Kaynaklar

Newport

Galler

Galler Millî Futbol Takımı

HMS Agamemnon (1906)

Hayley

Tony Pulis

Shropshire

Richey James Edwards

Newport, Galler

Newport, Galler Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Newport

Galler

Galler Millî Futbol Takımı

HMS Agamemnon (1906)

Hayley

Tony Pulis

Shropshire

Richey James Edwards